Deel 2: De Joodse taal en het Joodse boek
Jatten, sores, mesjogge, goochem, achenebbisj, mazzel, Mokum Alef. Het Amsterdamse vocabulair leeft op elke straathoek en is een testament van het Joodse verleden van de stad. Een stad waarin men Jiddisj sprak.
Taal leeft, en taal is hetgeen dat ons verbindt met het leven dat voor ons was.
Als je goed luistert, hoor je nog Jiddisj gefluister door de steegjes van Mokum. Kleine Chassidische gemeenschappen spreken de taal nog onder elkaar. Bovendien komt de taal verder tot leven door middel van culturele projecten.
Zo trad onlangs Shura Lipovsky met het Jiddische vrouwenkoor op in de Mozes en Aäronkerk, midden in het oude Vlooienburg en Uilenburg. Je kunt het Joodse verleden niet bestuderen zonder het Jiddisj te kennen, vooral in een stad als Amsterdam. Wellicht is de Joodse taal van Amsterdam nog niet verdwenen. Hoe zien we dat dan terug?
Daniella Zaidman-Mauer
Om op een antwoord van deze vraag te komen gaat Julia van der Krieke tijdens de tweede aflevering van de podcastserie de Joodse Stad in gesprek met Daniella Zaidman-Mauer en Emile Schrijver.
Daniella Zaidman-Mauer promoveert op dit moment aan de UvA met een onderzoek naar oude Jiddisje remedie boeken. Daarin staat een wereld van Joodse magie, zoals helende amuletten en hoe spinnen je griep wegnemen. Bovendien doceert ze ook Jiddisj, onder andere aan mij. In deze aflevering van de podcast De Joodse Stad vertelt ze over haar jeugd, hoe het was om op te groeien in een Jiddisj sprekende omgeving en over hoe ze in Amsterdam op haar plek terechtkwam.
Daniella vertelt over haar culturele activiteiten zoals Jiddisj theater. Haar vertolking van Roodkapje of Roithitele was een daverend succes. In grote getallen kwam men kijken naar een opvoering in het vloeiend Jiddisj.
Poerimsjpiel, 2024 onder leiding van Daniella Zaidman-Mauer.
Foto: Brünhilde Albers
Auteur Jan de Vries staat tweede van rechts
Dit jaar werd het opgevolgd met een traditioneel Jiddisj poerimsjpiel. Ook ik deed mee, ze heeft me aangestoken met haar enthousiasme over Jiddisj. Ik heb Achajverosj hoogstpersoonlijk opgehangen. Met deze toneelopvoeringen brengt ze het verleden en de Jiddisje cultuur weer tot leven.
Het Joodse boek
De tweede gastspreker is niemand minder dan Emile Schrijver, algemeen directeur van het Joods Cultureel Kwartier, hoogleraar van het Joodse boek, en zelf auteur van meerdere Joodse romans. Hij vertelt zijn levensverhaal en het pad dat hij nam om op de plek te komen waar hij nu staat: van conservator van Bibliotheca Rosenthaliana tot aan het gezicht van Joods Nederland in de media.
Ze praten over de vraag wat het Joodse boek en Joodse literatuur precies is.
Dat gesprek gaat verder met de vraag hoe je kunst of literatuur kan benaderen en wat voor rol identiteitspolitiek daarin speelt. Daarin komen mooie persoonlijke anekdotes naar voren vanuit zijn ervaring als schrijver.
Luister naar deze tweede aflevering en elke Amsterdamse klinker en straathoek zal voortaan Jiddisj vibreren wanneer je door haar straten loopt.
De Joodse Stad, podcast met Daniella Zaidman-Mauer en Emile Schrijver
Deel 1 van deze serie podcasts over De Joodse stad:
Vlooienburg en Uilenburg, luister en het rijke Joodse verleden komt terug
Stimuleringsfonds Jonge auteurs
De Vrijdagavond wil studenten en young professionals de kans geven zich verder te ontwikkelen als auteur van Joods-relevante onderwerpen.
U kunt een geoormerkte donatie doen (meldt ’jonge auteurs’ bij ‘opmerkingen’) via de oranje donatieknop bovenaan.
Of maak een bedrag met dit oormerk over op
NL48 INGB0008830812 ten name van de ANBI-erkende Stichting Hallo Joods,
uitgever van De Vrijdagavond.
Uw donatie komt geheel ten goede aan de doelgroep.
Draag bij aan de toekomst van Joods-relevante journalistiek.
cover: Talma Joachimsthal
Geef als eerste een reactie