Vlooienburg en Uilenburg, luister en het rijke Joodse verleden komt terug

podcast deel 1

Podcastreeks De Joodse Stad

In acht delen neemt De Vrijdagavond de levendige podcasts over van het collectief dat De Joodse Stad onderzoekt. Dat collectief bestaat uit grote spelers in de stad: de faculteit der Geesteswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam (UvA), het Joods Cultureel Kwartier (JCK) en de gemeente Amsterdam. Zij willen de geschiedenis van Joods Amsterdam een nieuw podium geven. Dat doen ze naast veel onderzoek met activiteiten zoals het Loofhuttenfeest op het Waterlooplein en recent met een sprankelend concert van Shura Lipovsky en het Jiddische vrouwenkoor in de Mozes & Aäronkerk.
Masterstudent Jan de Vries leidt deze aansprekende luisterserie per aflevering in. 

Doorzichtige sluier

Mijn favoriete gevoel is wanneer je door een doodnormale straat of buurt loopt en je beseft dat je eigenlijk in een verborgen verleden wandelt. 

Echt verborgen is dit verleden niet. Ze ligt niet verstopt onder de klinkers van de straten of de gevels van de huizen. Ze is een verleden dat onder een doorzichtige sluier verborgen ligt, rijp voor het oprapen, om haar tegen het zonlicht te houden en zo al haar vormen en kleuren te bewonderen. In een stad als Amsterdam, waarbij de miljoenen bewoners en toeristen constant dat verleden aanstampen, kun je er toch niet aan ontkomen. Als het mooiste onkruid staat ze te bloeien op klaarlichte dag, klaar voor waardering. Toch kan het zijn dat je je niet geheel bewust bent van al dat is geweest, ook al loop je er dagelijks langs.

Zo kent Amsterdam sinds de zeventiende eeuw een verleden, een bij uitstek Joods verleden, dat nog steeds staat en leeft op elke straathoek van elke wijk. 

De Snoge te bewonderen door de Amsterdamse st. Andreaskruizen
foto Jan de Vries

Jeruzalem aan de Amstel

Mokum Aleph, het Jeruzalem aan de Amstel. Een centrum voor het Europese en Nederlandse Jodendom, een toevluchtsoord van Joden uit Oost-Europa, en een doorgangsweg naar de nieuwe wereld in Amerika. Van de negentiende-eeuwse marktverkoper tot de kleermaker en de koopman. Amsterdam leefde op zijn Joods. 

De podcastserie De Joodse Stad brengt dit verleden tot leven. Het is een project van postdoctoraal onderzoeker Julia van der Krieke, in samenwerking met het JCK, de UvA en de gemeente Amsterdam. Wijk voor wijk vertelt Julia aan de hand van rijke verhalen en anekdotes over het ogenschijnlijk verhulde Joodse verleden van onze hoofdstad. 

Gastsprekers, in vele gevallen mijn docenten en vrienden, vullen haar aan met schetsen en vignetten van thema’s uit dit rijke verleden en het leven van de Joodse bewoners van de stad.

Vlooienburg en Uilenburg

In deze zomerserie van de Vrijdagavond zal ik jullie wekelijks bekendmaken met een aflevering van De Joodse Stad. De eerste reeks gaat over de wijken Vlooienburg en Uilenburg, al sinds 1600 het kloppende hart van Joods Amsterdam. 

In de eerste aflevering laat Julia ons kennismaken met deze twee wijken toen ze nog piepjong waren als vinex-aanbouw naast het centrum. Hierbij brengen de gastsprekers kleur aan dit verleden. Dat wordt gedaan door Bart Wallet, hoogleraar Joodse Studies aan de UvA, en Mattijs van de Woerd, een musicus bij Splendor. 

Splendor aan de Uilenburgerstraat
foto Jan de Vries

Je komt te weten hoe dat vroege Mokumse Joodse leven zich organiseerde en uit brieven van de Bibliotheca Rosenthaliana ontdek je hoe de eerste Joden zich verhielden tot Amsterdam. 

Tot slot leer je over knallende burenruzies in de Breestraat, en illustreert de geschiedenis van Splendor hoe het Joodse verleden achter zoveel panden en deuren verscholen ligt. 

Achter elke gevel

Na afloop van de podcast zal je door Amsterdam lopen zoals je nog nooit hebt gedaan: bewust van het rijke Joodse verleden. Bewust van het leven op elke straat, achter elke gevel en onder elke baksteen. 

Voor meer info over project de Joodse Stad bezoek je de website hier.

Deel 1 De Kraamkamer van Joods Amsterdam


Stimuleringsfonds Jonge auteurs

De Vrijdagavond wil studenten en young professionals de kans geven zich verder te ontwikkelen als auteur van Joods-relevante onderwerpen.
U kunt een geoormerkte donatie doen (meldt ’jonge auteurs’ bij ‘opmerkingen’) via de oranje donatieknop bovenaan.

Of maak een bedrag met dit oormerk over op
NL48 INGB0008830812 ten name van de ANBI-erkende Stichting Hallo Joods,
uitgever van De Vrijdagavond.
Uw donatie komt geheel ten goede aan de doelgroep.

Draag bij aan de toekomst van Joods-relevante journalistiek.


cover: Talma Joachimsthal

Over Jan de Vries 8 Artikelen
Jan de Vries (1997) is een Masterstudent Joodse Studies aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij colleges volgt van Bart Wallet, Irene Zwiep en Daniëlla Zaidman-Mauer. Hij komt uit een familie met passie voor Joodse genealogie, en is sindskort schrijver en redacteur bij Misjpoge. Zijn interesses gaan uit naar Joodse geschiedenis van Nederland en de Verenigde Staten, talen, Joodse literatuur en cultuur. Vanaf september loopt hij stage bij de Bibliotheca Rosenthaliana.

2 Comments

  1. Shalom Jan,
    Ik heb problemen de site te openen en de inhoud te horen/lezen. Ik zou dit graag ontvangen. Zelf ben ik in WW2 in de PIZ geboren en wij hebben op het J.D. Meierplein, oftewel de Houtmarkt, gewoond. OVer deze periode heb ik veel decumentatie. Gaarne hoor ik van je. Hartelijke groeten, Betty Rosenbaum.

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*