21 september 2023

Opinie

Het Joods Biografisch Woordenboek verkommert

Opinie

Het Joods cultureel erfgoed kent een grote rijkdom met historische wortels die ver in de tijd teruggaan. Er zijn tal van instellingen die zich bekommeren om het behoud ervan. So far, so good, maar in die zorg zitten leemtes.  Hier wil ik de aandacht richten op het Joods Biografisch Woordenboek (JBW) dat in 2007 verscheen onder de titel ’Joden in Nederland in de twintigste eeuw’, zowel op papier als digitaal. Het beheer ervan is verweesd … [Lees verder]

Israëls toestand en de reacties van Nederlandse Joden 

Opinie

Sinds de installatie van Israëls nieuwe kabinet in januari van dit jaar neemt de sociale onrust in het land toe, inmiddels tot ongekende hoogte.  Grote delen van het Israëlische publiek – tot voor kort bijna altijd rustig en accepterend – demonstreren al zes maanden elke uitgaande sjabbat in bijna alle steden van het land tegen de hervorming van het juridische stelsel.  Het voortbestaan van de democratie is in het geding, niets meer of minder. Zo … [Lees verder]

Misplaatst Palestina Protest in voormalig Joods bejaardentehuis

Geschiedenis

Toespraak gehouden door Ruben Vis bij de herdenking ingaande Tisja Beav op 26 juli 2023 voor het gebouw waar tot 1943 het Joodse Oudeliedengesticht stond.Hier werd een ‘paneldiscussie’ gehouden over de ‘bezetting van Palestina / blokkade van Gaza.’ Met niet geringe verbazing, met verdriet als Rotterdammer en met ergernis nam ik ervan kennis dat hier vanavond, op 26 juli 2023 tevens ingaande Tisja Beav, in het gebouw Wijkpaleis een bijeenkomst wordt belegd waar de veroordeling … [Lees verder]

Thomas Friedman: alleen Biden kan Israël nog redden. CJO: spreek je uit tegen deze verwoestende ontwikkelingen in Israël

Opinie

Afgelopen zondag publiceerde New York Times columnist Thomas Friedman – Midden-Oostenspecialist en Israëlkenner – een oproep aan president Biden om Israël van zichzelf te redden: “Alleen Biden kan Israël nu nog redden.” De oproep werd geplaatst een dag voor de stemming in de Knesset over een wet die het hooggerechtshof beperkt in zijn bevoegdheid bij het inzetten van de redelijkheid als argument (“de redelijkheidstoets”).  Inmiddels is de wet aangenomen na een week van hevige demonstraties, … [Lees verder]

Woorden als woekerjood en het n-woord schrappen of juist niet? 

Opinie

In het dagelijks leven gebruikt Ewoud Sanders geen woorden die bol staan van vooroordelen. Maar, zo stelt hij in onderstaand betoog, pas op met het schrappen of verbieden van beladen woorden. Want woorden zijn de sleutels tot kennis van het verleden. Eind 2001 eiste de ‘Stichting Eer en Herstel Betalingen Slachtoffers van Slavernij in Suriname’ dat de woorden neger en creool uit de Dikke Van Dale zouden worden geschrapt. Gebeurde dat niet, dan zou de … [Lees verder]

Nieuws

Kunst en Cultuur

Niets is onmogelijk, aldus Abraham Tuschinski die nog steeds mensen inspireert

Op 9 en 10 september vond in Rotterdam het Tuschinski-festival plaats ter gelegenheid van de oplevering van de nieuwe woonwijk Little C waar enkele straatnamen zijn vernoemd naar Joodse filmondernemers zoals Abraham Tuschinski. Aanleiding was de onthulling van een Ode aan Tuschinski, een kunstwerk ontworpen door Anne-Mercedes Langhorst. Het festival was georganiseerd door bewoners samen met het Stadsarchief Rotterdam en het Rotterdams Centrum voor Beeldende Kunst. Iconische bioscoop Bij de naam Tuschinski denken we natuurlijk … [Lees verder]

Kunst en Cultuur

Joseph Sassoon Semah over joodse iconografie, de lege pagina in de kunstgeschiedenis 

Naar aanleiding van de verschijning On Friendship / (Collateral Damage) IV het boek van Joseph Sassoon Semah licht curator Linda Bouws het werk van Semah toe waaronder een kritische blik op het werk van de naoorlogse Duitse kunstenaar Joseph Beuys. Joseph Beuys als pseudo-genezer van de Duitse samenleving In 2021/2022 werd de honderdste geboortedag van de kunstenaar Joseph Beuys (1921, Krefeld – 1986, Düsseldorf) groots gevierd. Hij is vooral bekend als vrijheidslievend en kosmopolitisch kunstenaar. … [Lees verder]

Nieuws

Vrijdag Vooraf

Boven mijn bureau hangt een briefje met de tekst: “Je krijgt spijt van de dingen die je niet hebt gedaan”.  Naar dat briefje keek ik even toen Aviva Pels haar Rosj Hasjana bijdrage inleverde met de titel: Mijdt Spijt! Een Jehoede kan charote krijgen, schrijft ze… ofwel: iemand kan op zijn keuze terugkomen of een vergissing goedmaken. Maar spijt hoeft men niet te hebben. Dat leidt maar tot somberheid in plaats van tot aktie. Voor … [Lees verder]

Kunst & Cultuur

Niets is onmogelijk, aldus Abraham Tuschinski die nog steeds mensen inspireert

Kunst en Cultuur

Op 9 en 10 september vond in Rotterdam het Tuschinski-festival plaats ter gelegenheid van de oplevering van de nieuwe woonwijk Little C waar enkele straatnamen zijn vernoemd naar Joodse filmondernemers zoals Abraham Tuschinski. Aanleiding was de onthulling van een Ode aan Tuschinski, een kunstwerk ontworpen door Anne-Mercedes Langhorst. Het festival was georganiseerd door bewoners samen met het Stadsarchief Rotterdam en het Rotterdams Centrum voor Beeldende Kunst. Iconische bioscoop Bij de naam Tuschinski denken we natuurlijk … [Lees verder]

Joseph Sassoon Semah over joodse iconografie, de lege pagina in de kunstgeschiedenis 

Kunst en Cultuur

Naar aanleiding van de verschijning On Friendship / (Collateral Damage) IV het boek van Joseph Sassoon Semah licht curator Linda Bouws het werk van Semah toe waaronder een kritische blik op het werk van de naoorlogse Duitse kunstenaar Joseph Beuys. Joseph Beuys als pseudo-genezer van de Duitse samenleving In 2021/2022 werd de honderdste geboortedag van de kunstenaar Joseph Beuys (1921, Krefeld – 1986, Düsseldorf) groots gevierd. Hij is vooral bekend als vrijheidslievend en kosmopolitisch kunstenaar. … [Lees verder]

Frieda de ‘one woman musical’ op De Parade

Kijk- en Luistertips

Verzetsheld, celliste, dirigente en queervrouw Frieda Belinfante spreekt ook tot de verbeelding van een jonge generatie. Nadat onlangs nog een documentaire van de hand van Stephen Fry op de Nederlandse tv werd vertoond is Frieda nu het onderwerp voor een ‘one woman musical’, een muziektheaterspektakel op het jaarlijks terugkerende zomertheaterfestival De Parade. Zie het artikel over Willem en Frieda van Stephen Fry. Voorproefje Theater na de Dam Actrice en muzikante Esther Lindenberg vertolkt in deze … [Lees verder]

Gustav Mahler en zijn Woody Allen-achtige neuroses

Literatuur

De nieuwe biografie van de oer-Duitse, maar ook op zijn eigen omslachtige en onbewuste manier oer-joodse componist Gustav Mahler, belicht het risico van een passieve houding als men wordt geconfronteerd met antisemitisme. In een van de kernzinnen midden in zijn fascinerende boek Gustav Mahler – de joodse vreemdeling schrijft Chaim den Heijer:  “…. Mahler ging vrijwel nooit de confrontatie aan, maar was bij antisemitische laster passief. Hij liet een antisemitische storm liever overwaaien.” En wat voor … [Lees verder]

Suikerzoet versus vlammende kracht van kernexplosie, de Barbie – Oppenheimer hype

Kijk- en Luistertips

Zowel Barbie als Oppenheimer beheersen deze zomer het filmdoek. In niets zijn ze vergelijkbaar ware het niet dat het hier beide gaat over twee Joodse families die ieder op geheel eigen wijze hun stempel op de maatschappij hebben gedrukt.  Ruth Handler, geboren Moskowicz in Denver (USA) uit Pools-joodse immigranten, stond met het speelgoedbedrijf Mattel aan de wieg van de graatmagere modepop Barbie en de vele varianten waar, sinds op de markt gebracht in 1959, miljarden … [Lees verder]

Verschillende auteurs vertellen over het Tora-gedeelte dat deze week wordt gelezen en geven hun eigenzinnige interpretatie

Inkeer en vergeving: Ha’azinoe en sjoewa

Deze Sjabbat lezen we Parasja Ha’azinoe, en deze Sjabbat noemen we ook Sjabbat Sjoewa. Deze term, die inkeer betekent, verwijst naar het eerste woord van de haftara die we deze sjabbat lezen.  Deze haftara is een samenstelling van teksten uit de profeten Hosea en Micha of Joel, afhankelijk van de traditie die je volgt. Hosea roept het Joodse volk op tot het doen van tesjoewa, om tot inkeer te komen en terug te keren naar de wegen van God. Het lijkt me duidelijk waarom we juist deze haftara lezen op de Sjabbat voor Jom Kippoer. Met dit onderwerp van tesjoewa ... [Lees verder]

Blijf op de hoogte

Iedere vrijdagochtend een e-mail met de nieuwste artikelen van De Vrijdagavond in je mailbox ontvangen? Schrijf je hieronder in.

Nieuw op De Vrijdagavond