Burgemeester Femke Halsema heeft bij de Jom Hasjoa-herdenking in de Hollandsche Schouwburg excuses uitgesproken voor het handelen van de gemeente Amsterdam jegens haar Joodse inwoners in de Tweede Wereldoorlog. Bij een onderwerp als dit is de exacte inhoud essentieel; ieder woord telt en wordt gewogen. Halsema blijkt bij het uitspreken te zijn afgeweken van haar tekst. Een ietsiepietsie slechts, maar daarom niet minder cruciaal. Vooraf voorbereide toespraken worden vaak al voordat die worden uitgesproken met … [Lees verder]
Binnenkort gaan we weer naar huis. We hebben het hier fantastisch gehad – niet in de laatste plaats omdat we dicht bij onze kleinzoon waren. Ook omdat ik New York altijd al een fascinerende stad vond. Ik was benieuwd hoe het zou zijn om er drie maanden te wonen. Laat ik maar meteen met de conclusie beginnen: ik ben blij dat we straks terug naar huis kunnen. New York – en in het bijzonder de … [Lees verder]
Het was even omdenken toen ik las dat Poolse grenswachten aan de grens met Belarus mogen schieten op illegale migranten. Daartoe stelde de regering Tusk een militaire bufferzone langs de grens variërend van tweehonderd meter tot twee kilometer breed. De zone is verboden terrein voor journalisten en hulpverleners. Hekken en muren om migranten tegen te houden staan sinds 2022 op de grens, en nu mogen grenswachten schieten. Muren bouw je niet, die breek je af, … [Lees verder]
De ruim 1300 Nederlandse Joden en Israëli’s in Nederland die zich tot nu toe uitspraken tegen Netanyahoe’s oorlog in Gaza lieten zich ook inspireren door toenemend Israelisch protest tegen de oorlog. Met het leger in hoogste staat van paraatheid in een, door meningsverschillen over Netanyahoe’s ondermijning van de democratie en oorlog in Gaza verscheurd land, vierden de Israëli’s dit jaar het Pesachfeest, de uittocht uit Egypte. Pesach in een verscheurd land Mozes leidde de Hebreeërs … [Lees verder]
In een reactie op een stuk van Jaïr Stranders schrijft Theo Brand: “Joods-zionistische Nederlanders zouden naar mijn smaak meer moeten denken in mogelijkheden. Toon in vredesnaam respect voor wie zich sterk maakt voor gerechtigheid, vaak tegen de klippen op.”* Waarom hij besluit Stranders te attaqueren is behoorlijk verbazingwekkend. Allereerst omdat het stuk van Stranders nogal universeel is van stijl. Vooral in de vragende vorm en met disclaimers als ‘aan alle zijden van het politieke spectrum’. … [Lees verder]
Van jongs af aan ben ik prettig verslaafd aan spannende boeken. Ooit, begonnen met schrijvers als Leslie Charteris, Ed Mac Bain, George Simenon, daarna de hard boiled detectives van Dashiell Hammond en Raymond Chandler en de spionageromans van John le Carré. In de jaren 60 en 70 las ik uiteraard de maatschappijkritische romans van het Zweedse echtpaar Sjöwall en Wahlöö. Maar mijn all time favoriet is Vietnamveteraan Hieronymus (Harry) Bosch, de held van schrijver Michael … [Lees verder]
“Dit mag je nooit meer tegen me zeggen”, zei de vriend van Natascha van Weezel nadat ze hem had verweten niet te snappen dat ze zo van slag was na 7 oktober. “Ik heb voor jou gekozen en doe mijn uiterste best me in te leven in jouw gevoelens,” zo voegde hij eraan toe. Journaliste en podcastmaker Van Weezel begreep dat zij haar niet-joodse partner, en vader van hun zoontje Max (vernoemd naar Natascha’s vader), … [Lees verder]
In 1940, toen Europa in brand stond, besloot deze man niet toe te kijken, maar te handelen. Jan Zwartendijk was ten tijde van de Tweede Wereldoorlog directeur van Philips in Litouwen én honorair consul van Nederland. Vanaf zijn kantoortafel ontstond een reddingslijn toen hij visa ging uitschrijven voor Joodse vluchtelingen. Met niets meer dan een stempel, inkt, papier en moed gaf hij duizenden Joden een kans op leven. In het herdenkingsjaar Nederland tachtig jaar bevrijding … [Lees verder]
Tussen 1650 en 1750 was Amsterdam het voornaamste wereldcentrum van de Hebreeuwse en Jiddisje boekdrukindustrie. De Hebreeuwse fonten van Amsterdam werden beroemd in de hele Joodse wereld. Daarom werden Hebreeuwse boeken die buiten Nederland gedrukt werden vaak aangeprezen als ‘gedrukt met de Amsterdamse letters.’ Dat garandeert een kwaliteitsproduct. Een van de beroemdste Amsterdamse drukkers van Joodse boeken in die tijd was Salomon Proops. Hij en zijn drie zoons hebben de Joodse boekindustrie wereldberoemd gemaakt. Meer … [Lees verder]
Met gemengde gevoelens verliet ik de Kleine Zaal van het Concertgebouw na afloop van het concert van het Ensemble Finale zondag 6 april. Was het gebodene dan onder de maat? Integendeel! Dit piepjonge strijkkwartet (Victoria Gelman, primarius, Omer Herz, tweede viool, Leikie Glick, altviool en Gali Knaani, cello) voorspel ik een grote toekomst. Zij zijn pas sinds 2020 bij elkaar, maar dat is aan hun nagenoeg perfecte samenspel niet te horen. Het was sprankelend, enthousiast … [Lees verder]
Het is ontegenzeglijk waar: de Sjoa en de daaraan onvermijdelijk gekoppelde gedachte ‘Dat nooit meer’ hebben een grote stimulans betekend voor het idee van mensenrechten. Het is beslist niet toevallig dat in het eerste decennium na de Tweede Wereldoorlog het internationale recht als discipline, de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens en de VN-afdeling voor de mensenrechten tot stand kwamen.Het is ook niet toevallig dat Joden een grote rol speelden in de totstandkoming … [Lees verder]
Yoav Gallant, de Israelische minister van Defensie, zwaaide weer met zijn armen en waarschuwde Hezbollah en Libanon voor zware vergelding voor de moord op dertien voetballende Druzenkinderen in het stadje Majdal Shams op de hoogvlakte van Golan. Voor hem staat het vast dat Hezbollah de raket afschoot die landde op het voetbalveld in Majdal Shams. Casus Belli? Bij het begin van de oorlog tussen Israël en Hamas na 7 oktober zei Galant al dat Israël … [Lees verder]
Je zit zelf in oorlog en dan beginnen je buren ook herrie te schoppen. Dat is precies wat er nu gebeurt in Syrië waar het leger van president Assad vecht tegen opstandelingen. Assad staat ongetwijfeld in de top drie ter wereld van de wreedste moordenaars van eigen volk. Vooral Soennieten zijn de afgelopen jaren massaal afgeslacht. Assad wordt gesteund door Iran (lees: Sjiieten en Hezbollah) en Rusland. Beide landen hebben daar militairen. Rusland wil hiermee … [Lees verder]
Wat gebeurt er als een synagoge in een museum terecht komt? Verscheept dan wel nagebouwd, het wordt een object waar we anders naar kijken dan als we een sjoel binnengaan om er een dienst bij te wonen. Tenzij die synagoge uitnodigt om wel degelijk te worden gebruikt als een beit knesset en beit tefilla, een plaats van samenkomst en gebed. Dat gebeurt in Amsterdam en Groningen (waar de Snoge en de Grote Synagoge zelf musea … [Lees verder]
In Israël wordt er al weken gedemonstreerd tegen plannen van de regering Netanyahu om ingrijpende veranderingen aan te brengen aan de constitutionele structuur van het land. Het gaat om dramatische beperkingen van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, wat de scheiding der machten danig zal aantasten. Als dit doorgaat, betekent dit een zorgwekkende aantasting van de democratie. In het bijzonder een verzwakking van de bescherming van mensenrechten en rechten van minderheidsgroepen. Recht en plicht Het is … [Lees verder]
Joel Erwteman:
Prachtig stuk weer, Ruben. En een hoopvolle observatie.
Channa Kistemaker:
Scherp opgemerkt en schitterend geschreven! En goed onderbouwd met die terugblik naar de eerste na-oorlogse raadsvergadering.
Bloom:
Velen aanwezigen waren tevreden over de toespraak van Halsema, zie ook dit artikel: https://devrijdagavond.com/2025/04/27/opinie/excuses-uitspreken-op-jom-hasjoa-het-gesproken-woord-geldt/ Geen burgemeester voor haar deed dit…
Ronald Sevenster:
Als het Halsema menens was met de excuses voor het falen van de overheid tijdens de oorlog, dan zou ze…
Wout Ultee:
Bedankt, nieuwe versie gelezen, we zijn het eens. Ik begon te twijfelen of Ruth wel moabitisch was en Boaz joods.
Copyright © 2023 - De Vrijdagavond - Alle rechten voorbehouden | Logo-ontwerp: Françoise Nick
