4 november 2024

Opinie

Anna Foa: ‘Vandaag regeert de zwarte ziel van Israël’

Opinie

Het Italiaanse dagblad L’Unità publiceerde onlangs een interview met de Italiaanse historica Anna Foa over haar nieuwe boek Il suicidio di Israele (De zelfmoord van Israel). De bekende Italiaanse journalist Umberto De Giovannangeli sprak met haar over de scherpe po.litieke tegenstellingen in het huidige Israël, zowel voor als na 7 oktober 2023. Verder gaat de historica in op de vraag wat er nog over is van het zionistische ideaal. De interviewer introduceert dr. Foa als … [Lees verder]

Van Sheryl Sandberg tot Daniel Gold, de vijf helden van 5784

Opinie

Allereerst wil ik al mijn lezers een sjana tova wensen.  Ook in Israël worden er met het nieuwe jaar lijstjes gemaakt. Waar de rest van de wereld dit eind december doet, gebeurt het hier rond Rosj Hasjana. Een van de meest opvallende lijsten is die van de Jerusalem Post, die ik jullie zeker aanraad te lezen. Het zijn de vijftig invloedrijkste Joden ter wereld – altijd interessant om door te nemen. Eén wil ik al … [Lees verder]

Voor erkenning van het recht van beide volkeren in vrede te leven

Opinie

Wij, moeders van Nederlands-Joodse en Nederlands-Palestijnse kinderen, komen níét tegenover elkaar te staan. Bijna een jaar na de pogrom van Hamas op 7 oktober – gevolgd door Israëls militaire acties in Gaza – maakt Chaja Polak samen met historicus en schrijfster Tineke Bennema de balans op: ’Wat wij voor ogen hebben, is het centraal stellen van medemenselijkheid.’ Dit artikel verscheen eerder in de Volkskrant 19 september 2024 onder de titel:Wij, moeders van Nederlands-Joodse en Nederlands-Palestijnse … [Lees verder]

Ewoud Sanders: taal toont de Nederlandse blik op de jood 

Geschiedenis

Deze week verscheen het nieuwe boek van Ewoud Sanders: ‘Jood’ de vergeten geschiedenis van een beladen woord. Dat riep een veelzeggende herinnering bij me op. ‘Hier woonden de rijke joden’, zo zei de architecte in dienst van de gemeente Amsterdam bij de presentatie van een schetsontwerp voor het terrein naast de Uilenburgersjoel. Ik was verbijsterd. Was naar de inspraakavond in de Stopera gekomen om te pleiten voor een rijtje woningen voor de oudere joodse Amsterdammer, … [Lees verder]

Van droom tot staat: Ik ben met Zionisme opgevoed

Opinie

Mark Rutte is twee weken ouder dan ik. Acht dagen voor 7 oktober zag Rutte de film Golda over Golda Meir, de Israelische politica en minister-president ten tijde van de Jom Kipoeroorlog in oktober 1973. Mark en ik waren 6,5 jaar oud (op die leeftijd telt ieder half jaar nog) toen Israël werd verrast door de legers van Egypte en Syrië.  Ik ben met Zionisme opgevoed. We kregen Zionistische geschiedenis uit Van droom tot staat … [Lees verder]

Nieuws

Nieuws

Achter het rookgordijn van de oorlog

Vanuit Tel-Aviv richt ik de schijnwerper op premier Benjamin Netanyahu. Ik doe het in woorden.  De Israëlische tv doet het met lenzen die het gezicht van de premier dichtbij brengen. Het viel me op dat het gelaat van de premier geen enkele uitdrukking liet zien toen de doden van de massamoord op 7 oktober officieel werden herdacht.  Ook niet toen de vader van een gegijzelde – er zijn nog 110 gegijzelden van wie waarschijnlijk nog … [Lees verder]

Nieuws

Hoe je het ook wendt of keert, het is gewoon Simchat Thora

Zoals verwacht was Simchat Thora erg emotioneel. Wat niet vreemd is, aangezien bijna iedereen in Israël door de oorlog is geraakt.  Bij ons in de sjoel deden we mee aan het Simchat Thora-project van Mizrachi. Er werden Thora-manteltjes gemaakt die we konden bestellen met aan de voorkant een speciale opdruk en een quote. De zin was uit Kohelet: “Er is een tijd van rouwen en een tijd van dansen,” gepaster kon het niet. Meer dan … [Lees verder]

Nieuws

Bibi’s oorlog met Teheran en haar proxies

Was alles maar gebleven bij de vreedzaam over Jeruzalem vliegende ooievaars op weg naar Afrika en een maand later – eind september – kraanvogels met hun schorre keelgeluiden.  Allemaal geruststellend keurig op tijd ondanks klimaatcrisis en oorlog. Daarna kwamen er 181 ballistische raketten op ons af vanuit Iran. Ik zat een uur beneden in de schuilkelder met mijn hond, Mini.  Ze bleef braaf zitten op een plat ontvouwen kartonnen doos en we luisterden daar samen … [Lees verder]

Kunst & Cultuur

‘Lees voor het slapengaan een verhaal van Chaja Polak’, aldus Marja Vuijsje bij de presentatie van Het net, de duif en de dood

Literatuur

‘Toen jij vrij was, was ik getrouwd, en toen jij getrouwd was – hoeveel keer ben je eigenlijk getrouwd?’ ‘Twee keer maar,’ zei de oude man. ‘Alsof je dat niet weet.’ Een citaat uit Een kleine geschiedenis, een van de elf verhalen uit Chaja Polaks nieuwste boek Het net, de duif en de dood. Het is Chaja Polak op haar best, aldus Erga Netz die aanwezig was bij de presentatie van deze bundel verhalen. Fanclub … [Lees verder]

Hertog Nadler nodigen gasten uit in hun kunstloofhut

Geschiedenis

‘Dit jaar wilden we het evenement in een andere Joodse buurt in Amsterdam organiseren’, aldus initiatiefnemer Julia van der Krieke.  ‘De Hoftuin was hiervoor een prachtige plek, omdat deze qua locatie een overgang vormt tussen de Plantagebuurt en Vlooienburg, waar vorig jaar het Loofhuttenfeest plaatsvond.’  Woensdag 23 oktober was alweer de laatste dag dat in de Hoftuin ter ere van het Loofhuttenfeest, de kunstinstallatie Ushpizin van kunstenaarsduo Hertog Nadler te bezoeken was.  Ushpizin is Aramees … [Lees verder]

Ilse Wagner, een van de miljoenen mensen die door de nazi’s is uitgewist, weggegumd

Kijk- en Luistertips

Hannah Goslar, Jacqueline van Maarsen, Sanne Ledermann, namen van vriendinnen die dikwijls voorbij komen als het gaat over Anne Frank.  Peter Schiff en Helmut (‘Hello’) Silberberg waren jongens waar zij veel mee optrok, evenals Peter van Pels die net als zij in het Achterhuis onderdook.  Maar wie is Ilse Wagner waarover Anne Frank in haar dagboek spreekt? Het meisje uit haar klas dat net als genoemde vriendinnen onderdeel uitmaakte van de pingpongclub?  De podcastserie Weggegumd … [Lees verder]

On Friendship / (Collateral Damage) V – Between Graveyard and Museum’s Sphere

Kunst en Cultuur

On Friendship / (Collateral Damage) V De publicatie Joseph Sassoon Semah: On Friendship / (Collateral Damage) V – Between Graveyard and Museum’s Sphere, is de vijfde en laatste editie van Sassoon Semah’s indrukwekkende ‘Magnum Opus’, On Friendship / (Collateral Damage). Het markeert het hoogtepunt van een meerjarige kunstmanifestatie die in 2015 begon. Joseph Sassoon Semah heeft zich ingezet om de westerse kunstgeschiedenis te verrijken door haar ‘lege pagina’ te vullen met de rijke en diverse iconografie van … [Lees verder]

The Jewish Amsterdam Chamber Ensemble straalt in de Amstelkerk 

Muziek

Zondagavond 25 augustus bezocht ik in de prachtige zeventiende eeuwse Amstelkerk aan het Amstelveld vlakbij de Utrechtsestraat in Amsterdam een concert gegeven door The Jewish Amsterdam Chamber Ensemble. Dit Ensemble onder de bezielende leiding van Barry Mehler, had als speciale gast het Israëlische strijkkwartet Ensemble Finale uitgenodigd. Dit fameuze Israelische strijkkwartet was in Nederland om een masterclass te volgen van de Jerusalem String Quartet. Het concert was een groot succes in een uitverkochte zaal. Het was een … [Lees verder]

Divers

Jan Waas overleden

Nieuws

Jan Wie? Ja, dat klopt. Jan Waas, die we allemaal zouden moeten kennen, wás bescheiden. Een ‘folksmentsj’, qua uitspraak en qua humor. Maar ook een instituut: wie wist zóveel van Jiddische muziek, van Joodse muziek, Israëlische muziek, van volksmuziek waar dan ook? Platenwinkeliers van Schotland tot Rhodos leefden helemaal op als die Hollander hún plaatselijke muziektraditie bleek te kennen. Dat resulteerde in een wandvullende platenkast (ja, vinyl) plus een wand met CD’s, cassettes, minidiscs en … [Lees verder]

Jiddische mama voor allen

Nieuws

Sheila Gogol bracht an American smile in de joodse community van Amsterdam. Een glimlach waar een onwaarschijnlijk optimistisch wereldbeeld achter schuilging. Laat dat nu precies zijn wat joods Nederland nodig had een halve eeuw na de Holocaust toen Sheila haar eerste stappen zette in het georganiseerde deel van deze gemeenschap.  Sheila Gogol heft het glas; foto van haar Facebookpagina Ik ontmoette Sheila begin jaren negentig aan de rafelranden van de joodse gemeenschap, vaak informele clubs … [Lees verder]

Waarlijke liefdadigheid en de intimiteit van de dood

Nieuws

Auteur Sally Berkovic gaf zichzelf een cadeau toen ze vijftig werd: het lidmaatschap van de Chevra Kadisha, de Jewish Burial Society. Opgegroeid in Melbourne is de dood relatief vroeg in haar leven gekomen: haar ouders, Holocaust overlevenden uit Slowakije stierven onverwacht, evenals een jongere broer. Ze vroeg zich af wát er zich nu eigenlijk afspeelt tussen het overlijden en de begrafenis. In joodse gemeenschappen ligt die zorg in de handen van een lokale Chevra Kadisha. … [Lees verder]

Willem en Frieda, openlijk homosexuele verzetsstrijders, geportretteerd door Stephen Fry

Kijk- en Luistertips

Te zien dinsdag 1 augustus om 23.10 op NPO 2 De Britse schrijver en acteur Stephen Fry maakte in maart van dit jaar voor Channel 4 de documentaire Willem and Frieda – Defying the Nazis. De documentaire wordt in deze Pride week uitgezonden door de KRO-NCRV onder de naam Willem en Frieda. Daarin brengt de Engelse schrijver, acteur en presentator Fry de heldhaftige activiteiten van twee Nederlandse verzetshelden, celliste Frieda Belinfante en kunstschilder Willem Arondéus, tot leven. … [Lees verder]

Vijfde verkiezingsronde?

Midden-Oosten

Naftali Bennett zal zijn droom om Netanjahoe te vervangen op moeten geven Ik ga ervan uit dat de dodelijke details van de oorlog tussen Israël en Hamas bekend zijn. Ik wil slechts bij een belangrijk neveneffect van deze uitbarsting van geweld stil staan.  Dit is geen oorlog volgens het bekende patroon. Voor het eerst heeft deze uitbarsting van geweld symptomen gekregen van een godsdienstoorlog. Wat de achtergrond ook is, het was een strategische fout/blunder de … [Lees verder]

Verschillende auteurs vertellen over het Tora-gedeelte dat deze week wordt gelezen en geven hun eigenzinnige interpretatie

Mogelijk is niet iedereen van de stad schuldig. Noach 5785: een mens in zijn tijd

Het woord genocide is een term die we dezer dagen te pas en te onpas horen. Het is een politiek statement, een makkelijk verwijt dat naar zijn aard afschuw oproept.  Maar door het gratuite geroep dreigt de werkelijke betekenis van dit woord te verdwijnen: handelingen gepleegd met de bedoeling om een nationale, etnische, godsdienstige groep, dan wel een groep behorende tot een bepaald ras, geheel of gedeeltelijk als zodanig te vernietigen (Artikel II van het Verdrag inzake de voorkoming en de bestraffing van genocide).  Dat is merkwaardig: het is maar iets meer dan een eeuw geleden dat het Ottomaanse rijk ... [Lees verder]

Blijf op de hoogte

Iedere vrijdagochtend een e-mail met de nieuwste artikelen van De Vrijdagavond in je mailbox ontvangen? Schrijf je hieronder in.

Nieuw op De Vrijdagavond