Op een rustig moment gedurende covid opende Onno Hoes, voormalig burgemeester van Maastricht, in zijn garage een versleten kartonnen doos die zijn nieuwsgierigheid prikkelde.
Wat Hoes vond in die doos vertelde hij op de herdenking van de bevrijding van het vernietigingskamp Auschwitz afgelopen 27 januari in Maastricht. In Limburg werd stilgestaan bij de zeker 565 Limburgers die in het vernietigingskamp Auschwitz zijn omgebracht.
Zichtbaar en voelbaar
Het was een doos vol leven, met familiefoto’s, dagboeken, identiteitsbewijzen en zelfs correspondentie met de bezetter kwam naar boven. Het familie-DNA dat voor die tijd verborgen was, werd zichtbaar en voelbaar. Het gaf het leven van Onno Hoes een extra dimensie.
Met behulp van archivarissen vond Hoes de grootouders van zijn moeder. Grootvader Elkan Israel de Winter had met zijn broers een textielgroothandel en verhuisde in 1898 vanuit Lith naar ’s-Hertogenbosch.
Henriette de Wit, zijn echtgenote, werd geboren in de eerste Joodse familie in Sint-Oedenrode. Van de zijde van zijn overgrootmoeder vond hij Wolfgang Kan, eerste generatie textielfabrikant in Oldenzaal en Enschede. Emma Lewin, zijn echtgenote, werd in Londen geboren uit een reizend Duits handelsechtpaar.
Jaarringen
De stamboom is opgebouwd uit jaarringen met de verhalen van zijn voorouders en groeit van een lijstje data naar een bundel van verhalen: ‘100 Jaar Familie.’ De bundel is geschreven door Sivan Behr en verhaalt over de invloed van oorlog en vervolging op vijf generaties. Het verscheen vorig jaar november.
Uit de documenten uit moeders versleten doos bleek hoe zij net als zovele anderen tussen 1933 en 1945 in de fuik is gezwommen van het nationaalsocialisme. Het verhaal gaat over de Joodse Raad ’s-Hertogenbosch, de onderduikperiode op zes of zeven adressen en over familieleden die met een koffer in de hand op de trein werden gezet naar Westerbork of Vught en vervolgens oostwaarts.
Onno Hoes heeft zijn moeder na de vondst van de versleten doos niets meer kunnen vragen vanwege de ziekte van Alzheimer, maar zij had – ongezien voor de familie – bijna tachtig jaar de doos vol geheimen meeverhuisd van het ene naar het andere huis.
Waardig programma
De NIHS-Limburg en de provincie Limburg organiseerden een waardig programma voor deze Auschwitz-herdenking. Naast Onno Hoes spraken opperrabbijn Jacobs en rabbijn Cohen van Limburg, gouverneur Emile Roemer, Lalla Weiss namens de Roma en Sinti en oud-minister Ferdinand Grapperhaus. De sprekers werden afgewisseld met muziek van onder meer het Van Gogh Trio, het seminariekoor Redemptoris Mater, Roger Moreno en zijn Gipsy-ensemble, violist Enzo Kok en Amara van der Elst gaf een indrukwekkende voordracht.
Weet vrijheid is
Hoes besluit zijn lezing met de woorden: “Langzaam maar zeker gaf de kartonnen doos de geschiedenis van mijn voorouders prijs.”
Onno Hoes bracht tot slot een duidelijke boodschap:
“Ieders wortels raken de jaren ’33-’45. Wie sluit de ogen en de gordijnen als het erop aan komt en wie steekt de helpende hand toe? En waarom? Door die verhalen te delen weet je wat vrijheid is en kun je het vieren.”
cover: Onno Hoes vertelt over 100 jaar familie bij WNL, YouTube screenshot Bloom
het is zeer interesand en vraagt naar meer informatie