Bart Wallet was bij de officiële herdenking in Auschwitz zelf: “De politiek zweeg dat vond ik zo sterk”, aldus de hoogleraar Joodse Studies aan de UvA.
Wallet geeft historische context bij de herdenkingen: de Internationale Holocaust Memorial Day bestaat pas sinds 2005 toen de VN besloot om de bevrijding van Auschwitz uit te roepen als internationale herinneringsdag.
In Nederland duurde het vijftig jaar na de oorlog voordat de Shoah formeel door de overheid werd herdacht. Wallet: “Judith Belinfante was de eerste vertegenwoordiger van de joodse gemeenschap in het 4-5 mei comité en dat was pas in de jaren tachtig.”
Linkse aangelegenheid
De Auschwitz-herdenking was in Nederland oorspronkelijk vooral een linkse aangelegenheid met de verzetsstrijders uit communistische hoek als aanjagers. Burgemeester Ed van Thijn bracht er eenheid in door er in de jaren tachtig andere groepen bij te betrekken. Van Weezel liep als kind mee in de jaren negentig. Na de herdenking was er een bijeenkomst in de RAI met, zoals Natascha zich herinnert: “vooral huilende mensen en na afloop een heel vies broodje kaas.”
Van Weezel over de herdenking dit jaar bij het Auschwitz monument in het Amsterdamse Wertheimpark: “Ik vond de toespraken van burgemeester Halsema en minister-president Schoof heel mooi. Zij benadrukten: We moeten dit herdenken zonder te verwijzen naar oorlogen die nu spelen.”
Ode aan Jacques Grishaver
Wallet vult aan: “Deze herdenking was ook een ode aan voorzitter Jacques Grishaver, de afscheidnemende voorzitter van het Auschwitz comité. Grishaver was een echte straatvechter, een vertegenwoordiger van het oude joodse proletariaat.”
Van Weezel: “Grishaver heeft zich keihard ingezet voor het Namenmonument, hij geeft prachtige speeches, we gaan hem enorm missen.”
Oorsprong van de Asjkenazische joden
Wallet was – voor de Auschwitz herdenking in Polen – met een groep studenten naar een conferentie in Frankfurt over de oorsprong van de Asjkenazische joden in Speyer, Worms, Mainz.
Worms heeft een begraafplaats uit hartje middeleeuwen, die nog steeds druk bezocht wordt als een soort bedevaartsoord.
Replica Anne Frankhuis
Het gesprek komt op de Holocaust herdenking in de Verenigde Staten waarvoor een replica is gebouwd van het Anne Frankhuis. Het roept vragen op bij Natascha van Weezel: “Ik vrees kitsch, maar geef dit de benefit of the doubt.”
Tot slot bespreken Wallet en Van Weezel de recente overdracht van gijzelaars, waarbij Hamas een weerzinwekkende show gaf. De gijzelaars maakten uit zichzelf als protest het V-teken en werden toen snel van het podium getrokken.
Deze podcasts zijn een productie van de Joodse redactie van de EO.
Luister naar alle aflezingen op het EO-platform: Joodse Wereld van de EO
Geef als eerste een reactie