Het Concertgebouw is gelukkig op zijn schreden teruggekeerd om het Chanoekaconcert van B’nai B’rith te cancelen.
Neen, ik zal niemand aan de schandpaal nagelen, want – naast directeur Simon Reinink van het Concertgebouw – weten we niet wie voor of achter de schermen chazzan Shai Abramson verbood zijn zangkunst te tonen op het jaarlijkse Chanoekaconcert. Vandaar dat ik hun namen ook niet noem. Maar wat hier de afgelopen weken gebeurde, tart wel alle tolerantie.
Toen ik als zesjarig jongetje voor de eerste keer het Concertgebouw betrad (zondagmiddag, 1960, Yehudi Menuhin, vioolconcert in E van Bach Concertgebouworkest, toen nog niet Koninklijk onder leiding van Eugen Jochum) had ik nooit kunnen bevroeden dat uitgerekend het Concertgebouw ooit nog met een verbod zou komen op toegang voor een voorzanger bij een concert waarin het Joodse feest van het licht wordt gevierd.
Voor zover ik kon nagaan, is dat ook nooit eerder gebeurd.
Heeft het Concertgebouw ooit nagedacht dat zij ook nooit Karl Böhm en Herbert von Karajan hebben geweigerd? Zij dirigeerden lustig in de nazi-hoofdsteden Wenen en Berlijn in de periode 1935-1945 en werden na de oorlog zonder aarzelen uitgenodigd als gastdirigent van het Concertgebouworkest.
Of neem dirigent Paul van Kempen die in 1951, zes jaar na het einde van de oorlog met haar gruwelijke uitroeiing van de Amsterdams joodse bevolking, het Concertgebouworkest mocht leiden. Van Kempen was tot Duitser genaturaliseerd en was ‘opperdirigent’ van het Dresdner Philharmoniker dat de Wehrmacht toespeelde bij uit- en thuiswedstrijden. Lees: oorlog voeren tegen onschuldige burgers.
‘Het Bruine Huis’
In de jaren dertig stond het statige gebouw bekend als ‘het Bruine Huis in de Van Baerlestraat’ omdat de NSB haar verkoos tot domicilie. Zie het onthullende boek van Albert van der Schoot, oud-docent esthetica, cultuurfilosofie en muziekfilosofie aan de Universiteit van Amsterdam, in zijn recent verschenen boek: Dissonanten in het Concertgebouw.
Er kan een hoofdstuk aan worden toegevoegd.
Klein wonder in het Concertgebouw
Dirigent Jules van Hessen laat de andere kant zien van de onverwachte draai van de directie van het Concertgebouw.
Jules van Hessen schrijft:
Volgens het oude Chanoekaverhaal bleef een klein kruikje olie acht dagen branden – veel langer dan mogelijk leek. Een symbool van volharding, geloof en licht dat niet wilde doven, zelfs toen alles er somber uitzag.
En dit jaar lijkt dat verhaal onverwacht een moderne echo te krijgen, midden in Amsterdam.
Het Chanoekaconcert in het Concertgebouw, dat aanvankelijk was afgelast, gaat tóch door.
Na weken van onduidelijkheid, discussie en teleurstelling bleek er genoeg moed, vasthoudendheid en geloof om een nieuw wonder af te dwingen.
Wat begon als een afzegging, eindigt als iets positiefs. Het is niet alleen een concert, maar ook een stille viering van veerkracht – van mensen die weigerden het licht te laten uitgaan.
En zo klinkt, tussen de muren van het Concertgebouw, dit jaar niet alleen muziek, maar ook een oude les in een nieuw jasje: zelfs één klein vlammetje kan genoeg zijn om de duisternis te doorbreken.
En zo is geschied.
Het muzikale Chanoekafeestje met voorzanger Shai Abramson zal op 14 december alsnog plaatsvinden in het Concertgebouw, zij het deels in besloten setting. Twee concerten in de avond met Abramson zijn alleen op uitnodiging toegankelijk, het middagconcert zonder de voorzanger wordt een door Jules van Hessen samengesteld en geleid Chanoeka-familieconcert.
Dirigent van Hessen: “Ik ben waanzinnig blij met deze oplossing en ik kan de mensen die hieraan hebben bijgedragen niet genoeg danken!”
cover: met dank aan de organisator van het jaarlijkse Chanoekaconcert in het Concertgebouw B’nai B’rith loge Hillel
Het concertgebouw is niet gezwicht maar kwam met een fatsoenlijk compromis.
Ze hadden het toch expliciet verboden…
Nee, er was gevraagd om een andere cantor dan deze propagandist van de genocide.
This whole discussion is very sad for the Dutch Jewish community that after so many years were able to reinstate this former tradition of a Hanukkah Concert. I attended the first concert in 2015 and witnessed how proud the small remaining Dutch Jewish community was of the renewal of this tradition that had started in 1921. This is unfortunately the modern cancel culture that keeps pushing people to be on the so called moral correct side. Major Halsema may said her support for the “Concert Gebouw’s” decision is not anti-semitic and there is no need to go into the use of that new cancel word either. Only such a cancel decision whether you are for peace or for Netanyahu has nothing to do with a Hazan, Cantor that comes to support the small Dutch Jewish community. Inviting a Hazan that prays and sings for the IDF does not mean that you support “Genocide” or how Netanyahu rules Israel. Once again, my feelings are just very sad since none of these discussions promote Rachamim, the compassion we need to build on and find for one another. Intellectual discussions on this issue unfortunately fall short of realizing we are all one family needing to find one another.