Loofhuttenfeest op het Waterlooplein: Openbaar en collectief zou wel eens het nieuwe normaal kunnen worden

Vanuit de verte zie ik ze al staan, vooral die ene uittorenend boven het plein waar de gebruikelijk vlooien- en hippiemarkt is. 

Een van de drie andere hutten staat zo dicht op de Mozes en Aäronkerk dat het een feest van contrasten is: die pompeuze kerk met Jezus pontificaal op het dak met in zijn linkerhand de aardbol met kruis erop en daarvoor het tijdelijke plastic loofhutje op ijzeren stijgers dat het kunstenaarsduo Nir Nadler en Chaja Hertog er pal voor zette. 

Op de drempel van deze hut zit een studente op de uitkijk om geïnteresseerde bezoekers van uitleg en een rogalach te voorzien.

Loelav en etrog

In de derde hut, waarvoor je een trapje op moet, staat een Amerikaanse rabbijn uitleg te geven en een Hollandse in het zwart gestoken charedi staat klaar met loelav en etrog om ons de mitswe van het loelav bensjen aan te bieden. Heb ik gedaan en het voelde goed, dit archaïsche ritueel dat in deze tijd van groenverering helemaal goed voelt.

Tussendoor loopt Nir Nadler, de helft van het Hertog Nadler duo, met camera alles rondom de hutjes vast te leggen. 

Helemaal koosjer

“Last Minute, en met een heel klein budget”, vertelt Nadler me tijdens dit spontane bezoekje dat ik maandagmiddag aan dit project breng. “En”, zo vervolgde hij terwijl hij naar boven wijst: “We hebben alles rabbinaal laten toetsen, zoals deze ruimte die moet zitten tussen het rieten dak en de wand.”

“De loofhutten zijn helemaal koosjer”, voegt hij er – niet zonder trots – aan toe. En dat is te zien op deze middag als de hutten worden gebruikt voor de loelavswing met die speciale wuivingen naar alle windrichtingen.  

Modern creatief jasje

Ik geniet van dit stukje joodse traditie in een modern creatief jasje midden in de stad. En heb de mazzel van een zonovergoten middag. 

Het is gezellig op het driehoekige pleintje tussen de hutjes gemaakt van steigers, rieten daken en plastic gevels met blauwdrukken van de huizen van Vlooienburg zoals het Waterlooplein voor de oorlog heette. Het is een komen en gaan van mensen, sommigen speciaal voor dit project, anderen met de blik op de markt gericht. 

Zwartgeblakerde synagogen

Het doet me wat, joodse traditie terug te zien in het hart van wat ooit Joods Amsterdam was. Toen ik opgroeide, herinnerde niets aan de verdwenen en vermoorde Asjkenazim die daar enkele decennia eerder woonden. Niets dan vervallen gebouwen, zoals de zwartgeblakerde synagogen waar het mos tussen de stenen groeide vlak om de hoek van het Waterlooplein waar nu het Joods Museum in is gevestigd. 

Openbaar en collectief

Wat ik vooral waardeer is het openbare karakter van dit Soekot-evenement. Elke dag zijn er lezingen of kan je spontaan langskomen. Perfect voor de moderne single (meer dan de helft van de Amsterdammers woont nu alleen). Want, zeg nou zelf, wat is er spiritueel of anderszins verrijkend aan om zo’n hut alleen op te bouwen en er in je uppie in te gaan zitten? Al dan niet zwaaiend met je loelav? Dat is toch een beetje sneu. 

Charedi rockband

Zoals ik elk jaar geniet van Chanoeka op de Dam, genoot ik nu van deze openbare Soekot viering. Bij Chanoeka is het, naast de toespraken en het aansteken van de lichtjes, elk jaar weer lekker swingen op een Engelse charedi rockband. Wellicht een idee voor volgend jaar op het Waterlooplein? 

Mijn conclusie:

Openbaar en collectief zou weleens het nieuwe normaal kunnen worden om traditie en religiositeit te vieren. 

alle foto’s bij dit artikel: Bloom

De loofhutten zijn onderdeel van het project De Joodse Stad, dat hoogleraar Joodse Studies Bart Wallet samenstelde met de gemeente Amsterdam en het Joods Cultureel Kwartier. Dit project dat de joodse geschiedenis van Amsterdam, van de zeventiende eeuw tot nu, zichtbaar wil maken voor een breed publiek, wordt geleid door Julia van der Krieke die het Nederlands/Israelische kunstenaarsduo Hertog Nadler verzocht Soekot vorm te geven. 

Programma Soekot op het Waterlooplein

vrijdag 6 oktober
11.00 uur: Gerben Post (JCK, Anne Frank Stichting) over de uitgeversfamilie Joachimsthal
12.00 uur: Kunstenaars Chaja Hertog en Nir Nadler over hun kunstinstallatie, gevolgd door een feestelijke afsluiting

Soekot debat in De Vrijdagavond

Anita Frank over de achtergronden van dit kunstproject

Daphne Meijer: Loofhut voor Volksvlijt

Mirjam van Dam over haar bijdrage aan de opening van dit project

Ruben Vis: Soekot in de openbare toen en nu

Bloom: Openbaar en collectief zou wel eens het nieuwe normaal kunnen worden