Jacob (Japy) Leefsma werd geboren op 28 maart 1935 in Leeuwarden als jongste kind van Jozef Leefsma en Rebecca de Vries. Hij had twee oudere broers, Izak (1917) en Herman (1924) en een oudere zus, Magda (1918).
Zijn vader was Manufacturenhandelaar. Het gezin woonde op de Langewâl in Gorredijk waar Japy’s vader zijn zaak had.
Izak werkte in Groningen en trouwde daar in juli 1942 met Dina de Vries; het jonge echtpaar kwam bij het gezin Leefsma inwonen. Op de Langewâl werd een kamer voor hen ingericht. Magda had haar baan in Amsterdam en vertrok daar in het begin van 1941 weer naartoe.
Op 20 augustus 1942 kregen Japy’s broers Izak en Herman een oproep om zich te melden in kamp Westerbork. Ze gaven hieraan gehoor en vertrokken ‘s morgens vroeg met de eerste tram. In september kreeg Japy’s vader het bevel om naar een werkkamp in Diever te gaan.
Voor het eerst werd er toen over onderduik gesproken, maar Japy’s vader wilde niet. Zijn vrouw lag ziek thuis en hij was bang dat de Duitsers zich op haar zouden wreken als hij zich niet zou melden. Na enige tijd werd hij vanuit Diever getransporteerd naar Westerbork.
Japy bleef alleen achter met zijn moeder. Magda, die inmiddels een baantje had verworven bij de Joodse Raad in Amsterdam, haalde hem eind 1942 op en probeerde hem zo te redden. Ze dacht dat hij bij haar veiliger was. Er is ook toen nog over onderduiken gesproken, maar Magda vond dit niet nodig. Ze vertrouwde volledig op haar Sperr-stempels van de Joodse Raad. Korte tijd later werd Japy met zijn zus naar Westerbork gebracht.
Transport naar Auschwitz
Op 8 februari 1944 ging Japy op transport naar Auschwitz waar hij op 11 februari direct na aankomst in de gaskamers werd vermoord.
Zijn zus Magda stierf in Sobibor, zijn broer Izak en zijn vrouw Dina kwamen om in Auschwitz. Japy’s vader werd tijdens de evacuatie van het kamp Blechhammer doodgeschoten; zijn broer Herman overleefde dit kamp. Japy’s moeder, die ondergedoken was na de arrestatie van haar dochter en haar jongste zoontje, beleefde hij als enige van het gezin de bevrijding.
Japy Leefsma werd 8 jaar.
tekst: Aline Pennewaard
cover gebaseerd op foto’s van de kinderen uit het project van Joram Baruch: “Ze hadden geen idee wat de toekomst zou brengen.” Zie tien artikelen in deze serie in De Vrijdagavond, waaronder Clari de Lieme.
Geef als eerste een reactie