De Hoge Feestdagen zijn achter de rug en het nieuwe jaar strekt zich voor ons uit. Opnieuw begonnen aan hetzelfde boek waar we maar geen genoeg van kunnen krijgen.
Omdat ik tegenwoordig ook geld krijg zonder dat ik er iets voor hoef te doen, besloot ik mij aan te melden bij Emoena. Emoena is een opleiding aan de VU gericht op leiderschapsvorming in een context van levensbeschouwelijke diversiteit. Ik hoop daar mijn Joodse steentje in de diversiteit bij te dragen.
De opleiding is steeds op maandag zodat ik genoeg tijd heb tot de Vrijdagavond. Afgelopen maandag was de eerste keer. Het welkomstwoord werd uitgesproken door Rurard Ganzevoort, decaan van de faculteit Religie en Theologie, hoogleraar praktische theologie, en Lid van de Eerste Kamer voor Groen Links.
Vooral die praktische theologie sprak mij aan. Het Jodendom is voor mij bij uitstek praktische theologie, de religie van eerder doen dan geloven. Kijk, zei Rurard, samengevat gaat het uiteindelijk om een paar zeer eenvoudige vragen. Wat doe ik hier? Waar kom ik vandaan? Waar ga ik naar toe? Wie houdt er van mij?
Daar houd ik van, van zulke simpele vragen. De antwoorden, zo is te verwachten, zijn natuurlijk heel divers. De vragen bieden een opening om met iedereen het gesprek aan te gaan over de wezenlijke vraagstukken die ons allemaal bezig houden. Ze bieden een opening naar dialoog, gesprek en ontmoeting. Bij de vraag ‘Waar ga ik naar toe’ is het niet zo van belang dat wij weten hoe het leven na de dood er uitziet, maar wel van belang is dat we ons goed realiseren dat er na onze dood anderen zijn die aan ons zullen denken. Anderen die van ons houden.
We moeten vooral niet het idee hebben dat we alles kunnen controleren. Van Valkenburg tot La Palma worden we geconfronteerd met de ongekende en oncontroleerbare krachten van de natuur. Dit dwingt ons tot kosmische nederigheid. Een waardevol en voor mij nieuw begrip.
Het lijkt erop dat ik werkelijk wat kan opsteken bij Emoena. Dit was nog maar de eerste bijeenkomst van achttien. Stof op maandag voor De Vrijdagavond.
Wat betreft de dialoog. Op zondag 3 oktober reed ik met tram 12 richting Centraal Station. Ongevraagd werd ik geconfronteerd met het met harde stem uitgesproken betoog van een tegenstander van de corona maatregelen. Horende tot de zogenaamde antivaxxers die die dag met 25.000 (zoveel !!) demonstreerden in Amsterdam. Het verhaal wat ik hoorde was ongeloofwaardig, onlogisch en krom en het riep bij mij vooral verbazing en boosheid op. De dogmatiek die er vanaf straalde maakt elke poging tot dialoog bij voorbaat kansloos. Ondanks een sterke drang besloot ik toch maar niet in discussie te gaan. Wel realiseerde ik mij de enorme afstand tussen de theologische faculteit van de VU en het spoor van tram 12.
Emoena is, zoals ik eerder zei een opleiding voor levensbeschouwelijk leiderschap. Maar wat is dat eigenlijk levensbeschouwelijk leiderschap en wat heeft het nog te betekenen na het nieuws op 5 oktober dat in Frankrijk sinds 1950 216.000 slachtoffers sexueel zijn misbruikt door 3.000 levensbeschouwelijke leiders.
Het belooft een spannende opleiding te worden die nieuwe vragen opwerpt. Wellicht dat u er nog meer over zult lezen in De Vrijdagavond.
cover foto Bloom: fragment uit de tentoonstelling Kabbala, Joods Historisch Museum, 2019.
Dat lijkt me een goede besteding van de maandag en Ik hoop dat je ons wekelijks laat meegenieten. Interessant wat je schrijft over de vraag ‘waar ga ik naar toe’. Als ik les geef over de Tweede Wereldoorlog vertel ik ook altijd dat de beslissingen die je nu neemt, tussen goed en kwaad, generaties later nog bepalen hoe er aan je gedacht wordt, met trots en liefde of met schaamte.
Hallo Ralph, Ik verheug me op je verslag van de opleiding bij Emoena. Van alle levensvragen is “Waar ga ik naar toe?” waarschijnlijk de meest interessante en roept ook de meeste vragen op. Ik zie die vraag meer als de weg die we in dit leven bewandelen. Deze week lezen we parasha Lech Lecha, een duidelijk voorbeeld van de weg die Avraham, maar ook ieder mens kan gaan. Hoe weet je waar je naar toe gaat? Soms wordt je geroepen (als je goed luistert) en soms moet je heel lang zoeken. De weg is vol beproevingen maar hopelijk ook vol zegeningen. Emoena helpt vast.