Het Israëlische optimisme en zelfvertrouwen is ondergedoken in een gevoel van onzekerheid.
Er is geen paniek, maar mensen hier, tot in de hoogste rangen van Tsahal (het leger) vragen zich af of hun land ooit in vrede kan bloeien in het islamitische Midden-Oosten.
In vrede geloven de meeste mensen niet meer die ik de afgelopen twee weken sprak. Als Israël met hulp van de VS een voorspelde grote Iraanse aanval zal afslaan, is dat een fase in de oorlogen, niet het einde ervan.
Dat Israël Hamas in Gaza zware slagen toebracht en ook Hezbollah pijn heeft gedaan is een tijdelijke ontspanning voor ons land, zeggen ze. Er wordt niets mee opgelost. De waarheid is, zeggen ze, dat de Arabieren geen Joodse staat in het hart van de islamitische wereld willen.
Als er al over vrede wordt gesproken of nagedacht, dan is het geen ‘burenvrede’ die in de gedachten opkomt, maar een tijdelijk bestand. ‘Koude vrede die snel heet kan worden,’ aldus mensen uit het leger en burgers die de last van de oorlog dragen.
Trauma 7 oktober
Ik denk dat het trauma van de moordpartij door Hamas in Gaza op 7 oktober, heel diep in het gevoel van de mensen is ingedaald. De soldaten die sneuvelen, de mensen die door raketten worden gedood en de nationale pijn om het lot van de gegijzelden zijn de gevolgen van Israëls langste oorlog.
Niet waarneembaar is de mist die over de gevoelens van hoop is opgetrokken.
Hoop was en is de kracht van het zionisme, een eigen veilig tehuis.
Als zeer betrokken waarnemer, met Israëlische kinderen en kleinkinderen, wil ik ook in mijn eigen spiegel kijken. Is de situatie zo zorgwekkend en uitzichtloos? Mijn spiegelbeeld zegt: nee.
Ik denk: als de oorlogen, die nu in Gaza en Libanon woeden met een dreiging vanuit Iran, voorbij zijn dan zal Israël zich langzaam herstellen van de opgelopen wonden van 7 oktober en wat er daarna kwam als verwoestende wraak en woedende zelfverdediging.
Diepgaand juridisch onderzoek
Het zal een moeilijk proces worden, omdat Israël dan zal worden gepijnigd met een diepgaand intern juridisch onderzoek naar de vraag, waar de verantwoordelijkheid ligt voor het falen op 7 oktober.
Zal Netanyahu er in slagen de verantwoordelijkheid van zich af te schudden? Woede over het falen de gegijzelden thuis te brengen, al dan niet om politieke redenen, zal zich ontladen. Dat politieke proces zal volgen na het einde van deze oorlog.
Zal de Israëlische democratie de extreme religieuze zionistische verrechtsing kunnen weerstaan? De politieke en emotionele scheuring in de samenleving in deze oorlogstijd spoort Israëli’s aan Zion de rug toe te keren. Er zijn Israëli’s, die met hun gezinnen de koffers pakken en elders in de wereld veiligheid zoeken.
Bar Mitswa toespraak
Dat gevoel uitte zich in een toespraak van professor Jonathan Handelsatz tijdens een warme ontvangst ter viering van de bar mitswa van zijn zoon Dan.
Hier volgt een deel van zijn toespraak:
“En nu het serieuze deel van mijn boodschap voor jou. Je bent geboren op de dag dat Gilad Shalit uit gevangenschap werd vrijgelaten. We waren zo blij. Over jouw geboorte en zijn vrijlating.
Toegegeven, we dachten niet dat er vrede was en we wisten dat het hier in Israël niet gemakkelijk zou zijn.
Maar we hebben niet gedacht, wat er twaalf jaar later zou gebeuren. Er is iets vreselijk gebeurd en er gebeuren voortdurend vreselijke dingen… Op onze bruiloft legde rabbijn Shai Piron ons uit dat het glas op een bruiloft gebroken wordt om zelfs bij gelukkige gelegenheden de onvolledige dingen, de kapotte dingen te onthouden. En ook wij hier in Israël moeten in onze grote vreugde blijven nadenken over wat er kapot is in onze samenleving. Voor alle ontvoerden, de doden en vermisten. Denk aan onze soldaten, die ons beschermen. Om aan iedereen te denken en ons elke dag af te vragen: wat hebben we vandaag gedaan, zodat de situatie zou kunnen veranderen? Dit is een moeilijke vraag, maar hij moet worden gesteld. Ook hier vanavond.”
Dan, de vrolijke bar mitswa jongen knikte en kuste zijn vader.
cover: Bouman voor het HaTikwa op een muur in Tel Aviv, foto Rose Marie Frijda
Een stuk van Salomon Bouman dat je een paar keer moet herlezen en goed tot je door moet laten dringen!
Ondanks alle donkere wolken heeft hij nog hoop voor Israel in de Islamistische regio!