“Maar ik ben niet joods”, zei de webmaster

De nieuwe webmaster van een van mijn bedrijven heet Leon Goldberg (niet zijn echte naam). Toen ik hem voor de eerste keer sprak, informeerde ik voorzichtig naar zijn achtergrond. ‘Ja, m’n vader is joods’ zei Leon. ‘Ik ben dat niet jammer genoeg, daarom doen we er niets aan.’ Zijn antwoord raakte me vol in het gezicht. Weer een vaderjood met een joods minderwaardigheidscomplex. ‘Leon’ zei ik, ‘voor mij en vele anderen ben jij net zo joods als wanneer je een joodse moeder had gehad.’

mensen gemaakt

‘Ja maar volgens de joodse halacha..’ begon Leon. Ik onderbrak hem. ‘De joodse halacha is door mensen gemaakt. Weet je dat het doorgeven van joods zijn via de moeder pas in de Romeinse tijd is bedacht? Kennelijk omdat men wel met zekerheid kon vaststellen wie de moeder was maar niet wie de vader?’ Leon bleef even stil. ‘Kijk’ zei ik, ‘Denk eens na over het grotere plaatje. Denk je echt dat het God uitmaakt of jij uit een joodse vagina bent gekropen of door een joodse penis bent verwekt?

Ja, er zijn joden die jou als niet-joods beschouwen. Er zijn evenwel minstens zoveel joden voor wie jij gewoon joods bent.’ Ik hoorde Leon slikken. ‘Maar zelfs de liberalen beschouwen mij niet zonder meer als joods’. Daar had hij een punt. Want de LJG (Liberaal Joodse Gemeente) beschouwt mensen waarvan de moeder niet-joods is, maar de vader wel, niet à priori als joods. Slechts wanneer zij een traject volgen dat leidt tot een ‘bevestiging van de joodse status’ kunnen ze als joods erkend te worden. ‘Ja Leon, ook de liberalen zijn vaak niet zo liberaal als ze doen voorkomen. Want vandaag de dag kun je middels DNA onderzoek immers eenvoudig vaststellen wiens iemands vader is. Waarom zou iemand met een joodse vader minder joods zijn dan iemand met een joodse moeder? In mijn ogen is dat gewoon een knieval aan de orthodoxie’.

jonge kinderen

Leon dacht even na. ‘Dus jij vindt dat ik wel wat kan doen met mijn jodendom?’ M’n hart maakte een sprongetje. ‘Natuurlijk Leon. En niet alleen dat. Je hebt jonge kinderen, er zijn talloze prachtige joodse tradities die jij je kinderen mee kunt geven. En wanneer ze volwassen zijn en joods willen trouwen zal ik ze met plezier choppe geven. Zonder die flauwe ‘bevestiging van de joodse status’. Zodat zij het jodendom op hun beurt weer door kunnen geven. Laat je al dat schoons ajb niet afpakken door dogmatische denkers.’

‘Bedankt Naftalie’ zei Leon. ‘Volgende week is het toch Chanoeka? Heb jij misschien de tekst van dat lied voor me, ik weet niet meer hoe het heet.’ We praatten nog even door. Tevreden hing ik op. Weer een lichtje aangestoken.

cover illustratie: Anneke Coster