Helden uit de Cultuuratlas van Amsterdam Oud-Zuid

Weleens gehoord van Sim Gokkes? Van Emile Enthoven, Bob Hanf, Frieda Belinfante of van Louis Saalborn? 

Deze kunstenaars, componisten, schrijvers, architecten, regisseurs, fotografen en andere bekende mensen uit het (recente) verleden hadden twee dingen gemeen: ze waren joods en ze woonden korte of lange tijd in Amsterdam Oud-Zuid. 

Binnenkort hebben ze drie dingen gemeen: ze zijn de hoofdpersonen in de binnenkort te verschijnen Cultuuratlas van Amsterdam Oud-Zuid

Oud-Zuid was bij uitstek de wijk waar zich de joodse middenklasse vestigde, van krabbelende kunstenaars tot welvarende joden (toen chique in het Frans ‘Haute Juiverie’ genoemd), van passanten als dirigent Frieder Weissmann, architect Erich Mendelsohn en weefster Trude Jalowetz tot de directeuren van warenhuis Hirsch en meubelmagnaat Napoleon Le Grand. Ook na de oorlog vinden we er kunstenaars als Lex Horn, Shlomo Koren en Maria Austria, wier nicht Helly Oestreicher er nog altijd woont.

Grote Musea

In deze Amsterdamse buurt liggen de grote musea, het Rijks, het Van Gogh en het Stedelijk Museum. Tegenover deze musea prijkt het Concertgebouw dat net als het Rijksmuseum in de jaren tachtig van de negentiende eeuw werd gebouwd in wat toen weilanden waren buiten de stad. Vanaf 1900 kwamen daar joodse gebouwen bij waarvan de bekendste de fameuze  Raw Aron Schuster synagoge, ofwel de Obrechtsjoel, in de Jacob Obrechtstraat vlak om de hoek van het Concertgebouw. Zie het verhaal over deze sjoel van restauratiearchitect Berend van der Laan.

In de twintigste eeuw werd Oud-Zuid het bruisende culturele hart van de stad waar menig producent van kunst en cultuur graag woonde in de stijlvolle villa’s en appartementen die nu alleen betaalbaar zijn voor de happy few. 

Art nouveau

Het fraai vormgegeven boek Cultuuratlas van Amsterdam: Oud-Zuid gaat zowel uitvoerig in op de architectuur met de vele art nouveau van Oud-Zuid als over haar beroemde bewoners. Het is geschreven door cultuurhistoricus en journalist Michel Didier.

Didier over de bewoners van deze wijk ten zuiden van het Vondelpark: 

De nieuwe wijk werd een overloopgebied van de binnenstad, net als De Pijp, maar dan voor de middenklassen. Het Vondelpark was een initiatief van doopsgezinde vermogenden met eromheen protestantse bankiers en procureurs. Vervolgens voegden zich daarbij opmerkelijk veel welvarende joden (Haute Juiverie) uit de Jodenbuurt en katholieken die geen plaats vonden in de protestantse grachtengordel.

Zie Didiers aankondiging van zijn boek in De Vrijdagavond: ‘Haute juiverie’ in het burgerlijke Oud-Zuid.


Vanaf volgende week zal Michel Didier wekelijks een bewoner uit zijn Cultuuratlas van Amsterdam Oud-Zuid introduceren aan de lezers van De Vrijdagavond. Dit boek is te bestellen bij de uitgever Tijd/Ruimte.

Mis deze serie niet, neem nu een abonnement op De Vrijdagavond
(zie het formulier Blijf op de hoogte, het is gratis)


cover: Auteur Michel Didier in de Bronckhorststraat met een van de bewoners: Louis Bouwmeester (1842 – 1925), screenshot Bloom

Over Ronald Israels 3 Artikelen
Ronald is organisatieadviseur en gespecialiseerd in IT-organisaties. Ronald is schrijver van het boek ‘Digitale diensten regisseren’. Daarnaast houdt Ronald zich bezig met maatschappelijke dienstverlening zoals de organisatie van herdenkingen en de verduurzaming van appartementencomplexen. Hij is medeorganisator van de herdenking van de Barnelveldgroep.

1 Comment

  1. Er wonen ook nog steeds some happy Jews met smalle beurzen in sociale huurwoningen in Amsterdam-oud zuid – ik heb er verschillende vriendinnen en kennissen wonen. Die gaan daar ook nooit meer weg, tenzij horizontaal!

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*