Chevre Kediesje

Mijn ouders zaten jarenlang in Nederland bij de Chevre Kediesje.

Dit is een aparte groep mannen en vrouwen die samenkomen wanneer er iemand in de gemeenschap overlijdt. De mannen wassen de mannen ritueel, en de vrouwen doen hetzelfde voor de vrouwen. Dit gebeurt in volledige stilte, en ze worden opgeroepen bij nacht en ontij om deze mooie mitswe te vervullen.

Deze ultieme daad wordt ook wel een chesed shel emet genoemd, omdat degene die gewassen wordt niet kan bedanken. “Dit doe je in stilte en je spreekt er niet over,” leerde mijn vader me. Voordat ik naar Israël emigreerde, heb ik ook een paar jaar mogen meedraaien.

Na 7 oktober

Ik moest eraan denken toen ik afgelopen week bij het leger-rabbinaat was. We kregen daar een rondleiding naar aanleiding van 7 oktober. De chevre van het leger is een onderdeel van het rabbinaat. Ze waren totaal niet voorbereid op de hoeveelheid werk die op hen afkwam na 7 oktober. “We hebben weken achter elkaar gewerkt,” zei de rabbijn die ons rondleidde.

De lichamen van de overledenen waren zo verminkt of verbrand dat het bijna onmogelijk was ze te identificeren. “De normale procedure is dat de overleden vrouw of man eerst door twee personen moet worden herkend. Als dat niet lukt (wat vaak het geval was), proberen we vingerafdrukken te gebruiken, maar dat kon vaak ook niet. Vervolgens proberen we identificatie via het gebit, maar helaas loste dat ook niet altijd het probleem op. Dan wordt uiteindelijk DNA gebruikt,” vertelde de jonge rabbijn.

“Mijn broer plaagde me altijd dat ik een kantoorbaantje had in het leger”, zo vervolgde de rabbijn, en niet in een gevechtseenheid diende. “Ik bid voor je dat je je niet snijdt aan de puntenslijper, zei hij vaak gekscherend.”

“Nu heeft ons hele team traumabegeleiding”, zei hij met een brok in zijn keel.

“Chesed shel emet gaat nu niet op,” zei de rabbijn. “Ik voel, gek genoeg, een soort dankbaarheid dat ik dit mag doen voor deze helden. Het is een hakarat hatov (dankbaarheid) dat ik deze hel mag meemaken,” aldus deze wijze jonge rabbijn.

Het is zo tegenstrijdig, maar ik begrijp hem zo goed. Je wilt iets doen voor die soldaten die hun leven hebben gegeven voor ons. Ondanks de trauma’s is hij daar toch dankbaar voor. Als het vechten stopt, is de oorlog nog lang niet voorbij. Dat zal nog jaren duren,” zei de rabbijn. Dat klopt.

Verdriet verwerken

Laten we hen bijstaan en ervoor zorgen dat ze er niet alleen voor staan wanneer alles echt verwerkt moet worden. Verdriet verwerken is al zo eenzaam.

cover illustratie Talma Joachimsthal