Media en overheid huichelachtig en medeplichtig in ‘verraadzaak’

M over 'het verraad'

De makers van de Anne Frank coldcase-tragedie krijgen volop kritiek, maar onderschat ook de handlangers niet. Het zijn respectabele mediaorganisaties, uitgevers en de overheid zelf. Het zijn stuk voor stuk wat we tegenwoordig ‘enablers’ (letterlijk: mogelijk makers/instaatstellers) noemen. Enablers zijn in dit geval zij die de wandaad mogelijk hebben gemaakt. De wandaad om de jood aan te wijzen als de verrader van hèt joodse Holocaustslachtoffer, Anne Frank, tevens grootste Nederlander aller tijden. Zonder sluitend bewijs en gebaseerd op een stapeling aan aannamen.

overbevolkte buurt

De NOS, de Volkskrant, het Parool, de tv-programma’s M en Op1. Gretigheid alom. Bij M begint bedenker van het cold case-onderzoek Thijs Bayens over de Jordaan die in de late jaren dertig een overbevolkte buurt was, een volkse, warme wijk met tantes en ooms, neven en nichten, waar plotseling het fascisme zich manifesteerde en gewone mensen voor verschrikkelijke dilemma’s werden geplaatst. Geen idee voor de kijker wat dat met Anne Frank te maken heeft. Margriet van der Linden geeft Bayens alle ruimte.
Erger nog, in het programma suggereert Bayens dat notaris Arnold van den Bergh die drie dochters had, de vrijheid van zijn dochters heeft gekocht door de twee Frank-dochters, Margot en Anne, te verraden. Blijkbaar een ingestudeerd antwoord want huisdichteres Ellen Deckwitz draagt meteen daarna de volgende poëzie voor:
“Waarschijnlijk was dit niet de eerste keer dat er tussen dochters werd gekozen.
Waarschijnlijk was het niet de eerste keer dat er geen keuze leek dan het vlees en bloed van onbekende mensen in te ruilen voor de jouwe.
Vaststaat dat mensen bleven leven omdat ze de tijd van andere mensen hadden afgepakt.
En die wisten dat er dochters waren die nooit meer thuis zouden komen.”

Het verraad dat door Van den Bergh zou zijn gepleegd, is niet bewezen en het motief, namelijk de voortzetting van de onderduik van zijn dochters veiligstellen, al helemaal niet. Als het geen verzinsels zijn dan slechts aannames, opgeblazen hypotheses. Voor M en Deckwitz niettemin voldoende om er mooidichterij mee te bedrijven.

aannamepyramide

Historicus en columnist Geerten Waling vroeg zich op Twitter af of de hoofdredacteuren hun nederige excuses hebben gemaakt. Het zou moeten maar het leed is al geschied en met excuses niet te herstellen. Deze afgrijselijke faux pas in het straatje van Bayens roept om meer. Gaat dat gebeuren?
In plaats van een achtdelige Netflix-serie over het verraad van Anne Frank die nog schijnt te komen, zou er een docuserie over de aannamepyramide van Bayens moeten komen, en wie daaraan mee hebben gewerkt.

Mokum Alef

Deze media vormen het einde van een macabere tragedie. Het begin van deze verschrikkelijke saga ligt veel verder terug dan 17 januari 2022. Die ligt op het moment dat de gemeente Amsterdam besluit geld beschikbaar te stellen voor dit project. Voor een commercieel project notabene. Anne Frank is Amsterdams beroemdste inwoonster ooit. Amsterdam werkt eraan mee dat over de rug van haar nagedachtenis grof geld wordt verdiend. Sinds Amsterdam in anderhalf jaar tijd tien procent van haar bevolking onvrijwillig zag vertrekken, is het nooit meer helemaal goed gekomen tussen wat joden ooit liefkozend Mokum Alef (stad nummer 1) noemden. Subsidie van een ton aan dit verwoestende project draagt daar weer niet aan bij.
Als het nieuws breekt doet de gemeente Amsterdam dapper mee. Vol trots meldt die dag het Amsterdamse Stadsarchief dat het inmiddels beroemde ‘Otto, wie heeft jouw familie verraden-briefje’ door het Stadsarchief is verworven en, hou je vast, vanaf 18 februari, in de schatkamer van het Stadsarchief is te bewonderen. De Nachtwacht, de Zonnebloemen, het meisje met de parel en het anonieme verraadbriefje over Anne Frank. Als je geen kaartje kunt krijgen voor het Anne Frankhuis kun je altijd nog naar de Vijzelgracht – daar ligt het briefje in een vitrine, je weet wel over die jood die Anne Frank verraadde.

huichelachtig

Als het verhaal rond is worden de rechten verkocht. In Nederland aan uitgeverij AmboAnthos dat op haar site adverteert met het boek Het verraad van Anne Frank, gelardeerd met de voorpagina van het Parool: “Coldcaseteam wijst verrader aan van Anne”.

promotie van de uitgever

Coldcaseonderzoekschef Pieter van Twisk zegt op 3 februari in een interview met Trouw: “Wij komen niet met een verrader. Wij komen met de meest waarschijnlijke verdachte. Dat is echt een heel belangrijk onderscheid.”
Huichelachtig om nadat de kritiek over ze neerdaalde te zeggen dat je nooit een verrader hebt aangewezen. Kijk naar de titel van je boek en kijk hoe je uitgever ermee adverteert.

omgevingsbewustzijn

In coronatijd van huis werken is slecht voor je omgevingsbewustzijn. Uitgeverij AmboAnthos zit op de hoek Weesperstraat-Nieuwe Prinsengracht. De Nieuwe Prinsengracht, geen heel lange gracht, geeft meer dan 800 hits op de site van het Joods Monument. Meer hartje Jodenbuurt bestaat niet. Het lijkt snelle boekenjongens zoals uitgever Laurens Ubbink niet te boeien. Hij verwerft de rechten voor Nederland door tussenkomst van agent Marianne Schönbach. Het was de spannendste deal die Schönbach heeft gesloten, zegt ze als de overeenkomst is getekend.

buiten onze landsgrenzen

Vergeet niet dat de rij aan enablers nog veel groter is. Wat wij in Nederland lezen, horen en zien, speelt zich in tienvoud af buiten onze landsgrenzen. In Italië de Ossevatore Romano en de Corriere della Sera, in Frankrijk Le Monde en Le Point (“Rosemary Sullivan onthult de naam van de verdachte”), in de VS bij CBS op prime time, in Brazilië bij Globo, het grootste commerciële tv-netwerk van Zuid-Amerika en het op één na grootste in de wereld. Een vergelijking met de wereldwijde coronapandemie dient zich aan.
Het doel heiligt vele middelen, twitterde Joop Krant, oud-bankdirecteur en oud-Ajaxbestuurder. “Ik begin er steeds meer in te geloven dat de coldcase Anne Frank een cold case bleef maar dat HarperCollins hoe dan ook zijn miljoenen aan investeringen terug wilde hebben.”

soul-searching

Schönbach verkocht de coldcasestory van Bayens en Van Twist in Nederland aan AmboAnthos en voor de rest van de wereld aan HarperCollins, een van de allergrootste uitgeverijen ter wereld. Die brengt het boek uit in 22 landen. De uitwerking is desastreus. De Australische HarperCollins tettert: “The Betrayal of Anne Frank is already provoking soul-searching in the Netherlands”. Soul-searching, het klinkt als introspectie. Bij wie? Het zouden uitsluitend de enablers moeten zijn. 

Australische uitgever: soul-searching in the Netherlands

cover: screenshot van het TV-programma M van 17 januari jl. et het coldcasteam aan tafel en Bas Heijne en Natascha van Weezel op de achtergrond

Over Ruben Vis 38 Artikelen
Ruben Vis in het dagelijks leven alg. secretaris van het Nederlands-Israëlitisch Kerkgenootschap, meende in de zomer van 2020 dat het goed zou zijn wanneer het Nederlands taalgebied een platform zou krijgen waar serieuze, beschouwende en opiniërende artikelen op worden gepubliceerd met een Joodse inhoud. Hij trof medestanders en hieruit is De Vrijdagavond ontstaan. Ruben deelt op De Vrijdagavond zijn grote kennis van de Joodse wereld, zijn visie op het Joodse leven en de opbrengst van zijn onderzoekingen naar uiteenlopende, vaak historisch-Joodse, onderwerpen.

8 Comments

  1. Dank Ruben, ik heb dit stuk met instemming gelezen.

    De rol van de gemeente Amsterdam is inderdaad een hele pikante, die zeker tijdens de eerste lawine aan publiciteit zo goed als onbelicht bleef. Mijns inziens volkomen ten onrechte, ik heb me daar toen sterk over verbaasd. Het wachten is nu, zoals je me bevestigde, op de brief van het College van B en W aan de Gemeenteraad voorafgaande aan de raadsvergaderingen van 16 en 17 februari. Mocht er (momenteel) mogelijkheid zijn die fysiek bij te wonen, dan lijkt me het nuttig daar met velen bij aanwezig te zijn, zie de link. Zo wie zo wordt er gestreamd.

    Dan Ambo Anthos. De uitgeverij wijdt op haar website, na de kritiek op de discutabele mail die ze uitsluitend aan de eigen auteurs stuurde, nu twee karige zinnen aan het staken van de levering en het overleg over mogelijke hervatting daarvan.
    Op haar Facebook pagina – toch geen onbelangrijk publicitair platform – is zelfs dáár geen sprake van. De laatste berichten dateren van 17 en 18 januari, de dag voor en na verschijning van het boek, en daarmee houdt het op. Ook dat zegt heel veel over de houding die men op de Weesperstraat aanneemt. Afgezien van de morele aspecten: heeft men werkelijk niet in de gaten hoe krakkemikkig de pogingen tot damage control zijn, niet alleen bij wat men wél doet, maar ook bij wat men verzuimt?

    Bij deze constatering kan ik niet nalaten te citeren uit de FB posting van die bewuste maandag: ‘Het onderzoek krijgt vandaag onwijs veel media-aandacht: NOS journaal van 6.30u, besproken tijdens het NOS Radio 1 journaal, op NOS.nl, bij het Jeugdjournaal, NOS op 3 en het NOS journaal van 18u en 20u. Verder zijn de twee initiatiefnemers, Thijs en Pieter, vanavond te zien bij OP1.’

    Ik bedien mij niet graag van cynisme, maar dit moet ik Ambo Anthos nageven: het woord ‘onwijs’ had niet beter gekozen kunnen zijn.

    https://amsterdam.raadsinformatie.nl/

  2. Ter aanvulling: het Stadsarchief is inmiddels op zijn schreden teruggekeerd. Het politiedossier wordt wel in de collectie opgenomen, maar niet vanaf 18 februari tentoongesteld. Het omstreden briefje komt dus niet als een relikwie en publiekstrekker in een vitrine te liggen.

    Vanaf 18 februari wordt daar wel de tentoonstelling hernomen over de razzia`s van 22 en 23 februari 1941, waarbij zeker 390 Joodse mannen werden opgepakt en die onder meer aanleiding gaven tot de Februaristaking. Die tentoonstelling is inmiddels uitgebreid met o.a. interviews met nabestaanden. Uitgeverij Atlas Contact publiceerde vorig jaar de voortreffelijke studie over de razzia`s van de hand van historica Wally de Lang. De website van het Stadsarchief biedt ook een database met alle namen en verhalen, archiefdocumenten en beelden van de opgepakte mannen. Op deze manier wordt de herinnering aan slachtoffers van de Jodenvervolging in Amsterdam wél recht gedaan.

    https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/nieuws/verraad-familie-frank/
    https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/agenda/razzia-22-23-februari-1941-0/
    https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/themasites/razzia/

  3. Uitstekende stukken Ruben Vis en Etienne Denneboom! Maar wat nu met de VS en verdere buitenlanden?? Wie probeert de schade daar te voorkomen of althans te beperken? Het is een diep triest verhaal, schande over alle ‘enablers’ . Veel dank van oud OJEC mede-oprichter en secretaris, marion kunstenaar.

  4. Uitstekend opiniestuk! Allereerst mijn dank hiervoor.Ik woon pas sinds 2019 in Nederland, dusik ben niet op de hoogte wat er voorheen zich afspeelde in de Nederlandse media… Toen het bericht over het verraad zich wereldwijd tot een fenomeen ontwikkelde, ben ik gaan grasduinen over de achtergrond van deze snode figuren, Twisk en Bayens. Blijkt dus al sinds 2016 bekend te zijn, wat ze van plan waren, maar viel heel NL er toen over? Waren er toen al waarschuwende geluiden te horen?
    Annemarie Rijnveld

  5. En het vervolg: “Marije-louise Cohen hmm ik weet het niet. Ik heb een youtube “zie het terug” gevonden waarin Bayens met veel tromgeroffel de snode plannen uit de doeken doet. Dat was in 2017!! Tevens zijn in diverse media verzoeken aan de bevolking gedaan mee te werken dmv delen van herinneringen, getuigenissen, enz…. Ok, doet niets af aan het goede artikel van R Vis. Maar de “desinteresse” van destijds bevreemdt mij.

  6. Volkomen juiste benadering. Persoonlijk denk ik (maar slechts met 85% zekerheid… ) dat dit al in 2016 is opgezet met Van den Bergh, wiens naam al bekend was, als uitkomst. Alleen met een zekere dader is het de moeite en het geld waard. Baijens zei in 2017 al in de Trouw dat hij er bijna zeker van was dat ze de dader zouden vinden.
    Ik heb de gemeente Amsterdam, B&W en Raad, een paar weken geleden geschreven of het niet paasend zou zijn om publiekelijk afstand te nemen van de mede door haar mogelijk gemaakte publicatie. Nog geen reactie… mogelijk de 16de?
    Tenslotte: Ellen Deckwitz zou diep, diep door het stof moeten gaan, drama queen. maar daar zullen we wel niets meer van horen.
    Waar zou Vince Pankoke nu zijn? Ook niets meer van vernomen sinds 17 januari…

  7. Steengoed artikel Ruben en dito reactie Etienne. Ook ik heb me erg verbaasd over de faciliterende rol van o.a. de gemeente Amsterdam. Zou wel willen weten wanneer het besluit tot het subsidiëren van het cold case-onderzoek is genomen – een ton subsidie gaat in de regel niet zomaar

  8. Kop van het artikel in Het Parool van vandaag 9 februari, zie de link:
    ‘De gemeente Amsterdam gaat onderzoeken of het de subsidie voor het boek Het Verraad van Anne Frank kan terugvorderen. Het gaat om 100.000 euro. Dat staat woensdag in een brief van wethouder Touria Meliani (Digitale Stad) aan de gemeenteraad.’

    https://www.parool.nl/amsterdam/gemeente-wil-mogelijk-subsidie-boek-anne-frank-terugvorderen~bdae1fb2/

    Wat betreft aanwezigheid bij de raadsvergaderingen liet de gemeente weten:
    ‘Vanwege de huidige coronamaatregelen is het nog niet mogelijk om de vergadering live bij te wonen. De plekken op de publieke tribune moeten namelijk voor raadsleden worden gereserveerd vanwege de 1,5- m afstand regel.
    U kunt de vergadering wel live volgen via onderstaande link (door in de kalender op raad 16-2 (c.q. 17-2, ED) te klikken)’

    https://amsterdam.raadsinformatie.nl/

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*