‘Al die verhalen hebben een link met de Nederlandse samenleving’, zo zegt Edelstein in het boeiende gesprek dat hij voerde met Bart Wallet en Natascha van Weezel in hun podcastserie Wallet & Van Weezel. Deze verhalen laten het hele palet zien van vierhonderd jaar Nederlandse geschiedenis, met al haar welvaren en de donkere hoofdstukken.
Onlangs ging Edelstein met pensioen na jarenlang de Joodse Omroep te hebben gediend als directeur en later als hoofdredacteur van de joodse redactie van de EO. In de podcast vertelt Edelstein over dit proces van kleine levensbeschouwelijke omroep naar onderdeel zijn van een grotere omroep.
‘We kozen bewust twee doelgroepen: de joodse bevolkingsgroep en nadrukkelijk ook het algemene publiek’. ‘Niet alleen omdat iedereen kijk- en luistergeld betaalt’, zegt hij met een knipoog, ook ‘omdat joodse onderwerpen veel vertellen over de samenleving als geheel.’
Edelstein merkte dat er twee associaties dominant zijn in Nederland bij het woord jood of jodendom: de Shoa ofwel Holocaust en het Israël-Palestinaconflict. ‘Als producenten een voorstel indienen was het in 95 procent van de gevallen een van die twee onderwerpen’, schetst Edelstein de beperkte kijk op het Nederlands jodendom.
‘Terwijl wij standaard tweemaal per jaar aandacht besteden aan de Holocaust: rond de Auschwitz herdenking op 27 januari en rond 4 mei’, dus het onderwerp moest wel heel uitzonderlijk zijn, willen we met zo’n producent in zee gaan’. Edelstein: ‘Het Israël-Palestinaconflict wordt door alle omroepen in detail gebracht, ook daarvoor geldt: wat kunnen wij als joodse redactie daaraan toevoegen’?
Op de vraag van Natascha van Weezel welke documentaires hem bijblijven komt Edelstein met drie producties: het tweeluik: De Joden & de Oranjes. Daarin wordt zowel het ontstaan van een hechte band geschetst als de verwijdering tijdens de oorlog toen koningin Wilhelmina – naar menigeen ervoer – de joodse bevolking in de steek liet. Als tweede refereert Edelstein aan het ontstaan van de veelgeroemde serie De Joodse Raad waarvan hij een van de initiatoren blijkt te zijn.
Tot slot roept Edelstein in herinnering de onlangs uitgezonden documentaire Het Verraad van Hilversum, een film die hij maakte samen met zijn hechte documentairepartner Karin van Coevorden. We bespraken deze doc hier uitgebreid: De radio draait door, nog voor de bezetter het eist. In die titel zit de kern van dit ten onrechte vergeten verhaal: de rode loper werd uitgelegd door de omroepdirecteuren van met name AVRO en KRO. De nazi’s kregen alle ruimte voor hun propaganda, en de joodse medewerkers werden ontslagen nog voordat de nazi-bezetter het eiste. Het is een waarschuwing. In deze rechts-extreme periode kan dit elke minderheid overkomen.
Gelukkig wordt er nu ook positief gereageerd. ‘Direct na de uitzending belde de voorzitter van de raad van bestuur NPO met het bericht’, zo vervolgt Edelstein, ‘dat de NPO, inclusief alle omroepbazen, mijn plan ondersteunt voor een standbeeld voor de vermoorde omroepmedewerkers.’ Aan de ontwikkeling van dat standbeeld werkt Edelstein nu. Er is een plek gevonden naast het beroemde gebouw voor Beeld en Geluid. Volgens plan volgt de inhuldiging in september 2025.
Ook te beluisteren op de website van de EO
cover: Alfred Edelstein wordt geïnterviewd door EO’s Kirsten Palland bij de première van Het Verraad van Hilversum, foto Bloom
Geef als eerste een reactie