Om middernacht nam ik plaats op het grote kussen in het auditorium van het Joods museum. Het was tijdens Museumnacht, het programma heette: Let’s talk about sex.
Wat was het tof! Samen met vragensteller Doron Beuns mocht ik op dat grote matras vragen beantwoorden over seksssssssss, en dan wel de koosjere variant. Mijn erotische, koosjere verhaal Leeuw in De Vrijdagavond is niet onopgemerkt gebleven.
We spraken over taboes, het belang van rituelen, ritueel onrein tegenover vies, de (jawel!) orgasmekloof en hoe dat in het Joodse huwelijk geregeld is… Er kwamen zo ontzettende veel vragen en gespreksonderwerpen dat we zo nog uren verder hadden kunnen kletsen vermoed ik.
Muze
Midden in de nacht kwam ik thuis en kroop ik naast mijn muze, de persoon waar ik (bijna altijd) mijn inspiratie uit put. En dat kleine kereltje naast hem, dat zowaar doorsliep tot zeven uur ’s ochtends.
Een beetje spannend was het wel. Hoewel ik vaak genoeg met het dialoogbijltje hak, heb ik nooit eerder zoveel verheugde, licht beschonken millennials tegenover me gehad. Ook was dit gespreksonderwerp (seks!) nooit het uithangbord van de dialoog waarvoor ik werd gevraagd. Nu wel.
Een heel uur praten over seksualiteit vanuit Joods perspectief. Het is boeiend, seks, bijna iedereen houdt zich er op de een of andere manier mee bezig en wat betreft ‘koosjere seks’ leven er nogal wat vooroordelen en zijn er veel vragen.
Populaire tv-series
Wat ook nu weer te merken was, was dat velen hun beeld baseerden op populaire tv-series waarin de ultra-orthodoxie centraal staat. Die series laten vaak niet de werkelijkheid zien, bovendien staat daarin een heel klein stukje Joodse wereld centraal.
Ik wilde er zitten als mezelf en niet als een soort vrouw met baard op een ouderwetse kermis, onderdeel van een freakshow.
Wel was ik me er bewust van dat het voor veel mensen een unieke mogelijkheid was om prangende vragen te stellen aan een openhartige Joodse vrouw die op ‘Joodse manier’ haar seksualiteit beleeft. Ik verheugde me met lichte spanning op.
Joodse huwelijk
Toch gingen er, in de zenuwen van het eerste moment, allerlei vragen door mijn hoofd. Wat wil ik wel en niet delen uit mijn eigen leven? Hoe zorg ik dat het niet alleen een praktisch verhaal wordt?
En het belangrijkst, hoe laat ik zien wat de wetten van taharat hamisjpacha* en het Joodse huwelijk mij als moeder (van vier) in een monogame relatie brengen?
Nou heb ik het in De Vrijdagavond al wel eens in verhaalvorm uit de doeken gedaan, maar toch, zo gesproken en spontaan voelde het ineens wel erg met de billen bloot. Toch heb ik het geprobeerd te vertellen. Hoe ik kan genieten van verlangen naar het verbodene (mijn eigen man gedurende twee weken sex onthouding), hoe leuk het is verboden te zijn voor mijn man en hoe ik de gekozen seksuele frustratie omarm.
*regels voor de omgang tussen man en vrouw in het huwelijk
God en vrijen
Er waren duidelijk al drankjes geschonken tijdens de museumtour van ons publiek. Ik was compleet nuchter, stapte elders een podium af en direct daarna het bed in het auditorium op. De omschakeling was groot. Zeker in het begin was te voelen dat niet iedereen op zijn/haar plek zat in die ruimte.
Er waren mensen die zacht, harder en hard begonnen te lachen bij het aansnijden van het onderwerp seks en religie. Een vreemde combi, God en vrijen, zeker als het gaat om genot. Ik vond het grappig om te merken dat het gegiechel bijzonder sterk leek op de manier waarop mijn vijf- en zesjarige dochters soms kunnen lachen om het woordje ‘sexy’.
Mannelijke wijsvinger
Ook waren er mensen die daar op die avond in het museum echt hun afkeer lieten blijken door hun gezichtsuitdrukking. Er ging een mannelijke wijsvinger richting een voorhoofd toen ik benoemde dat Jules, mijn man, en ik elkaar niet aanraken gedurende twee weken per maand. Die reactie ken ik. Die komt meestal van witte wezens met een piemel die ‘geen verwijt verder’ zeggen dat ze dat nooit zouden accepteren van hun vriendin.
Zij vinden zichzelf doorgaans zeer modern. Ik denk daar het mijne van. De man verliet de zaal, heeft zich niet laten inspireren en werd gevolgd door een klein handjevol anderen. In de ruimte bleven geïnteresseerde mensen over met bergen vragen.
Wat ik kon zien, was dat het publiek jong was en erg nieuwsgierig. Waarschijnlijk jonger dan gemiddeld museumpubliek. Na een kort introductiepraatje van moderator Doron Beuns van het Joods Museum werd de vragenmarkt geopend. Vingers schoten de lucht in. Het kwam direct op gang.
Ritueel bad
Er kwamen in eerste instantie veel praktische vragen als ‘hoe ziet een ritueel bad eruit?’ of ‘hoe zit het met vrouwen met een onregelmatige cyclus?’
Later werd de sfeer iets losser.
‘Denk je dat je meer seks hebt dan gemiddeld?’ was een vraag die een paar keer terugkwam. Er was zelfs iemand die wat verlegen beaamde toch wel graag te willen weten hoe vaak het bij ons gebeurt. Mijn antwoord (ik ging er niet diep op in) leek wel te verbazen in positieve zin.
‘Vind je man het oké dat je hier bent en in het openbaar praat?’ En de vraag: ‘Heb je helemaal geen fysiek contact gedurende twee hele weken,’ werd het dwingends gesteld.
Bij mijn antwoord (geen fysiek contact, aparte bedden, nee, ook geen schouderklopje) werden veel ogen groter en groter. Want, hoe kon ik dat in vredesnaam volhouden? Toen ik de vlinders die daardoor bijna als vanzelf ontstaan probeerde toe te lichten, zag ik mensen knikken.
Ik herkende mezelf in deze mensen. Ooit zat ik bij een lezing over dit onderwerp. Ik was nog helemaal niet vroom en zat in een niet-koosjere relatie met weinig verlangen. Het klonk zo geweldig. Een uitkomst voor monogame relaties die in een sleur zitten. Nu zag ik ook duidelijk, vooral vrouwen, instemmend knikken. Zo had ik toen ook gekeken.
Verschil tussen onrein en vies
‘Maar betekent het dan dat je vies bent als je ongesteld bent?’
We hebben het kort gehad over het verschil tussen ritueel onrein en vies. Hoe je je als Jood kan ‘verontreinigen’ aan de dood. Ik vertelde over een terugkerend thema in de Joodse wetten, het vermengen van leven en dood. Het contact tussen leven en dood. Het ging over de menstruatie als moment waarop het lichaam afscheid neemt van iets wat niet leeft, een potentieel leven. En, hoewel ik niet bij elke menstruatie teleurgesteld was niet zwanger te zijn, voelde het toch wel een beetje zo. Als afstand doen van iets.
We spraken ook kort over de momenten waarop het moeilijk is om vol te houden, die fysieke afstand. Seksuele frustratie zie ik niet als iets slechts. Wel haalde ik een moment aan waarop het erg moeilijk was elkaar niet aan te raken. Het ging om een miskraam die we meermaals moesten ervaren. Ik zag veel mensen schrikken (‘oh ja, dan mag je natuurlijk ook niet geknuffeld worden’) en moest ook toegeven dat mijn tranen toen wel op de schouder van mijn man terechtgekomen zijn.
Menstruatiecyclus en hormonen
Aan de hand van mijn leefwijze, een hele traditionele, behandelden we tussen twaalf en één uur ’s nachts heel hedendaagse onderwerpen daar in het centrum van Amsterdam. Het leren kennen van de menstruatiecyclus en het je bewust zijn van de handel van wandel van de hormonen is een modern gespreksonderwerp onder vrouwen.
Ik vertelde het jonge publiek over de les die mijn man kreeg van een rabbijn voorafgaand aan ons huwelijk: “Seks is voor een vrouw een recht! Zorg dat zij eerst geniet, dan jij pas.”
Berakhot 62a.
Seksualiteit geen zonde
Dit deed wederom ogen openen. ‘Een man dient de signalen die zijn vrouw geeft goed te leren kennen.’ Alles moet met (modern woord) consent gebeuren. Want hoewel er in de Joodse orthodoxie ook heus taboes zijn rondom dit onderwerp, is seksualiteit geen zonde. Dat gaf een onverwacht antwoord op de vraag: ‘Hoe zit het in het Jodendom met de orgasmekloof?’ En de vraag of anticonceptie verboden was en hoe het eigenlijk zat met seks in een niet vruchtbare periode (na de overgang en tijdens de zwangerschap) werd met verbazing gereageerd.
Het leek te verwonderen dat seks en het genot dat daarbij komt kijken, een belangrijke rol spelen in het Joodse leven en zelfs in de Talmoed wordt besproken.
We hadden het ook over masturbatie, homoseksualiteit en meer van dat soort spannende onderwerpen. Uit elke vraag en ieder antwoord, kwamen weer drie nieuwe vragen.
We hadden nog heel lang door kunnen praten. Doron benoemde nog hoe gemakkelijk hij het als moderator had gehad, omdat het publiek zo ontzettend veel vragen had. Als laatste stelde hij mij de vraag wat ik het publiek nog zou willen meegeven.
Hekje om je partner
Ik heb geantwoord dat ze vooral zelf moeten doen wat bij ze past, maar dat zo nu en dan een hekje om je partner heen zetten je kan laten voelen dat je er graag overheen wil klimmen. En dat je dat klimmen dan dus nog even uitstelt. Want mensen, dat is als gewenst monogamie in deze tijd waarin alles altijd maar beschikbaar is, echt helemaal niet verkeerd.
Sex: Jewish Positions is te zien van 22 november tot en met 25 mei 2025 in het Joods Museum en is gemaakt in samenwerking met het Jüdisches Museum Berlin.
cover: Anouk op het matras met moderator Doron Beuns, Museumnacht 1 november 2024, beeld met dank aan het JCK
Geef als eerste een reactie