De crisis tussen de regering van Netanyahu en het leger vreet aan de wortels van de samenleving. Evenals de spanningen tussen Sefardische en Asjkenazische joden.
Israeli’s die na 1948 uit de Arabische wereld naar Israel kwamen voelen zich achtergesteld bij de heersende Asjkenazische elite. ‘Wij en zij’ zeggen afgevaardigden van Israeli’s uit de Arabische landen.
Zij (uit de Arabische wereld) staan honderd procent achter de juridische hervormingen die naar hun zeggen een einde moet maken aan tientallen jaren discriminatie. Hun woede keert zich nu ook tegen de kibboetsim die worden gezien als kapitalistische uitbuiters.
Menachem Begin
De legendarische Likoedleider Menachem Begin was de eerste die in de zeventiger jaren politieke winst haalde uit het opzwepen van de Sefardische Joden uit de Arabische landen tegen de Asjkenazische elite die voor en na 1948 Israel heeft opgebouwd en verdedigd. Tot Menachem Begin in 1977 aan de macht kwam werd muziek van de Sefardische joden door Radio Israël geweerd.
De Asjkenazim van toen konden die muziek met Arabische tonaliteit niet pruimen. Begin maakte terecht een einde aan deze onaanvaardbare muziek-discriminatie. Maar met een toverspreuk kon ook Begin van Sefardische joden geen piloten of generaals maken. In de huidige Knesset gillen vertegenwoordigers van de regeringspartijen dat ‘zij wel en wij niet’ piloten leveren.
Scholing
Het is geen kwestie van discriminatie maar van scholing. Het heeft minstens twee generaties geduurd voordat de nakomelingen van Joden uit de Arabische wereld voldoende waren geschoold om naar de pilotenopleiding te gaan of om in andere elite-eenheden te excelleren. Nu is de stop eraf en er is beslist sprake van doorstroming van de tweede en derde generatie van Joden uit de Arabische wereld naar de top van de samenleving.
Maar dat neemt de verontwaardiging en woede over ondervonden achterstelling niet weg. En dat speelt nu in het oververhitte Israelische publieke en politieke debat dat ook wordt aangewakkerd door discriminatie van vrouwen in het openbare vervoer.
Onrein
Alsof vrouwen onrein zijn, staan religieuze partijen in de huidige regeringscoalitie erop dat mannen en vrouwen in het openbaar vervoer, in parken en zwembaden van elkaar moeten worden gescheiden. Ze vinden hun argumenten in klassieke rabbinale teksten om tegen de tijdgeest in te gaan.
Onder druk van de religieuze partijen in de regering van de atheïst Benjamin Netanyahu mag de miljarden shekels kostende nieuwe metro op sjabbat en Joodse feestdagen niet rijden. En dus rijdt er op sjabbat geen metro van Petach Tikwa naar Bat Yam en blijven de wegen propvol.
Lees in De Vrijdagavond de artikelen over hoe de Sefardim werden verjaagd uit Noord-Afrika en de Arabische wereld een inzichtgevende serie van Marcel Prins en Jona van der Schelde.
cover illustratie Françoise Nick
Dank u wel Salomon Bouman. U heeft al eerder geschreven over de demografische verandering(en) in Israel. En nu benoemt u die weer verder in een helder geschreven bericht. Deze achtergrond mis ik steeds bij andere, gerenommeerde en goed ingelichte, Nederlanders in hun wel bedoelde activistische benadering van de situatie in Israel.