Dit gaat met vette letters de geschiedenisboeken in. Een uitgaande en inkomende Amerikaanse president hebben Israël en Hamas in harmonie onderworpen aan een wapenstilstand, zij het voorlopig voor de duur van zestig dagen.
Zich bewust van de historische betekenis van het bestand zei president Joe Biden woensdagavond dat zijn vredesplan uit mei 2024 nu zijn beslag heeft gekregen.
Donald Trump was hem een slag voor en schreef het bestand toe aan zijn inmenging in de onderhandelingen. Hij had toch ‘hel op aarde beloofd ‘ als de moeizame onderhandelingen in Qatarese hoofdstad Doha zouden mislukken.
Waar Biden faalde slaagde Trump erin van premier Benjamin Netanyahu concessies los te weken die de weg vrijmaakten naar een bestand van zestig dagen. Wat heeft Trump de Israëlische premier in het vooruitzicht gesteld om hem aarzelend over de streep te trekken?
Abraham akkoorden
Het aas, waarin Netanyahu beet, is uitbreiding van de Abraham akkoorden tot normalisering van de betrekkingen tussen Israël en Saoedi-Arabië.
Dat is de door Netanyahu begeerde hoofdprijs. Netanyahu heeft een streep moeten zetten door geëxalteerde ideeën van twee extreem religieuze zionistische ministers Smotrich en Ben Gvir die in hun messiaans verlangen aasden op het stichten van nederzettingen in de strook van Gaza.
Of deze bewindslieden een regeringscrisis over het bestand zullen riskeren is op het moment van schrijven nog onduidelijk. Wat wel duidelijk is, is dat een dag voor Trumps inauguratie als 47ste president van de VS de eerste drie gegijzelde Israëli’s worden vrijgelaten.
Drie fasen
Het is een fragiel bestand, dat na 467 oorlogsdagen in drie fasen moet uitmonden tot het einde van de oorlog. De essentie ervan is uitwisseling van 91 gegijzelde levende en dode Israëli’s tegen honderden, misschien zelfs duizend Palestijnse gevangenen, terugtrekking van het Israelische leger uit Gaza met behoud van een kilometer diepe en zestig kilometer lange strook langs de grens tussen Israël en Gaza gekoppeld aan belangrijke internationale humanitaire hulp aan Gaza.
Zestig dagen na het ingaan van het bestand zal opnieuw onderhandeld worden over de tweede fase, waarin verdere terugtrekking van Tsahal en uitwisseling van gevangenen wordt vastgesteld. Mislukking van deze onderhandelingen zou tot hervatting van de Israelische oorlog tegen Hamas kunnen leiden, want Netanyahu heeft het idee niet opgegeven om aan te sturen op een volledige overwinning op Hamas.
Israël stuit echter wel op een nieuwe politieke realiteit in het Midden-Oosten met Trump aan het stuur die hervatting van de oorlog zeer onwaarschijnlijk maakt.
Marwan Barghouti
Egypte, Qatar en Jordanië zullen via een in Caïro te zetelen mechanisme toezicht houden op het bestand. De nog onbeantwoorde vraag is of Gaza uiteindelijk zal worden bestuurd door het in Ramallah zetelende Palestijnse zelfbestuur, met uitsluiting van Hamas.
Dat kan veranderen als Marwan Barghouti tot de vrijgelaten Palestijnen behoort. Voor de Palestijnen heeft hij de status van een soort Nelson Mandela. Hij was de leider van de eerste en tweede intifada en werd tot levenslang veroordeeld wegens moord en terrorisme. Barghouti heeft de politieke potentie Fatah en Hamas tot elkaar te brengen met het oog op Palestijns bestuur over Gaza. Tijdens zijn proces voor een militaire rechtbank liet hij uitkomen voor vrede met Israël te zijn.
Ingehouden blijdschap
De wapenstilstand, die zondag in gaat, is in Israël met ingehouden blijdschap en zelfs met terughoudendheid ontvangen, terwijl in Gaza mensen juichend de straat op gingen.
Ouders en familieleden van de gegijzelden hebben onder emotionele hoogspanning maanden naar dit moment uitgekeken. De druppelsgewijze vrijlating van hun geliefden in drie fasen heeft hun twijfels en angst niet weggenomen. ‘Waarom niet alle gegijzelden en Palestijnse gevangenen in een deal’ vragen zij zich af.
Een ding is zeker: de gefaseerde terugtrekking van Israël uit Gaza betekent dat Israël dit nu in wraak en haat gedompelde stuk land niet hoeft en zal besturen.
Heldendom versus pijn
Nooit eerder heeft een Palestijnse terroristische organisatie 467 dagen stand weten te houden tegen het superieure Israelische leger, gehavend weliswaar, maar dat neemt niet weg dat Hamas met zware verliezen en de dood van misschien wel 50.000 Palestijnen, terroristen en burgers, in de Palestijnse mythe de krans van heldendom zal dragen.
Dit in schrille tegenstelling tot de Israelische pijn wegens het verlies van 840 gesneuvelde soldaten, tienduizenden gewonden soldaten en een ontwrichte economie en een diep verdeeld land.
Cover illustratie Françoise Nick
Geef als eerste een reactie