Vrijdagavond 30 augustus zat er een bijzondere gast aan tafel: voormalig premier Mark Rutte.
Het was een bijzondere gelegenheid om Joodse tradities, gebruiken en waarden met Rutte te delen. We wilden een divers beeld laten zien en horen, daarom zaten er, naast ons gezin, enkele Joodse Hagenaars, jongeren en studenten (m/v) aan de sjabbat-tafel.
Wat volgt komt uit de Dvar Torah die ik deze avond hield aan de hand van parasja Re’ee en de reactie daarop van de heer Rutte.
Erkenning en verkenning
De westerse maatschappij bevindt zich in een fase van erkenning en verkenning.
De laatste decennia staan vaak in het teken van het erkennen van de fouten die er in het verleden zijn gemaakt. Denk aan de erkenning dat de overheid niet genoeg heeft gedaan om de Nederlands-Joodse bevolking te beschermen tijdens en na de jodenvervolging in de Tweede Wereldoorlog of aan de recente excuses van de Nederlandse staat voor het slavernijverleden.
Er dringt een besef binnen dat er in het verleden niet alles goed is gegaan en dat daar verandering in moet komen. Dat is uiteraard een goede ontwikkeling.
Dan komt de vraag: hoe wel? Op welke manier moeten we nu verder?
Men gaat verkennen. Deze verkenning drukt zich bij verschillende mensen op diverse manieren uit. Soms is het nationale trots. Anderen sluiten zich aan bij activistische groepen om te kunnen bijdragen aan een betere toekomst voor de wereld. Velen zoeken gemeenschappen en verenigingen om zich bij aan te sluiten. Kortom, iedereen is op verkenning. Maar vaak mist men de sturing en weten mensen niet precies waar zij eigenlijk naar op zoek zijn.
Het is erg toepasselijk dat u (Mark Rutte) heeft gekozen om juist vandaag aan te schuiven bij een sjabbatdiner.
Zie en verken
Op de joodse kalender heeft elke week een eigen thema. Elke week bestuderen wij een parasja – een gedeelte uit de Tora – dat op sjabbat-ochtend gelezen wordt in de sjoel. Het is ook gebruikelijk om daar een diepere verklaring over te vertellen aan de sjabbat-tafel.
De parasja Re’ee begint met de woorden uit Deuteronomium (11:26):
“Zie, Ik leg jullie voor: een zegen en een vloek”.
De vraag die vele verklaarders van de Tora vragen is: Dat Hasjem (G-D) ons een zegen geeft, dat begrijpen wij, maar komt de vloek ook van Hasjem? Is het niet van de ’tegenpartij’?
Integendeel, ook de vloek is een gift van G-d, van Hasjem. Stel dat alles in de wereld alleen goed en positief zou zijn, dan hadden wij niet de mogelijkheid om het goede te kiezen. Juist omdat de wereld zowel uit het positieve als negatieve bestaat, hebben wij de mogelijkheid om keuzes te maken, om het goede te kiezen, en dus ook voor “de zegen” te kiezen.
Het eerste woord in deze zin is Re’ee, ‘zie’, oftewel ‘verken’. Het zoeken en verkennen naar richting en betekenis is een belangrijk thema in zowel de Joodse traditie als in de huidige maatschappij.
Bijdragen aan betere wereld
Als docent weet u als geen ander, dat onderwijs niet alleen is verbonden met de informatie die onderwezen wordt, maar het ook een moment is wanneer kinderen en jongvolwassenen op zoek zijn naar betekenis en waarde in hun leven. Daar kunnen wij jongeren (en ook ouderen) bij ondersteunen om zinvolle keuzes te maken.
Helaas zijn er veel mensen die lijden onder eenzaamheid, wat leidt tot verslavingen of andere verkeerde keuzes, laten wij hen de middelen geven om juiste keuzes te maken, dat ze niet meer hoeven te verkennen, maar ook kunnen zien hoe zij bijdragen aan een betere wereld.
Wanneer men beseft dat je niet zomaar leeft, maar dat G-d – Hasjem – ieder mens met een reden en doel heeft geschapen, en dat jij een unieke bijdrage kunt leveren aan deze wereld, dan krijgt het leven meer betekenis.
Met duidelijke maatstaven voor goed en kwaad en de richtlijnen om bewuste keuzes te maken, kunnen we ons leven leiden volgens een moreel kompas. Dit zal niet alleen onszelf, maar ook de maatschappij ten goede komen, en brengt ons dichter bij een wereld van vrede en voorspoed.
Succes en wijsheid
Wij hebben Mark Rutte van harte gefeliciteerd met zijn aanstaande benoeming en hem veel succes en wijsheid toegewenst bij het aangaan van deze unieke uitdaging in een complexe samenleving.
Mogen we allen bijdragen aan een samenleving waarin een ieder de juiste keuzes maakt. Op deze manier bouwen wij samen aan een vredelievende wereld.
Reactie Mark Rutte:
Dit idee over verkennen sluit goed aan bij wat Pierre Bokma vertelde in het programma Zomergasten van afgelopen week, waarin Bokma uitlegt hoe we ons instinct en bewustzijn moeten benaderen. De mens heeft instincten, net als dieren. Maar een mens heeft meer. Het bewustzijn van de mens dwingt ons om verder te zoeken, om ons te ontwikkelen, om nieuwe dingen te ontdekken en steeds beter te worden.
Als wij alleen onze instincten volgen, dan blijven we vast in haat en egoïsme. We moeten ons bewustzijn ontwikkelen en ons laten leiden door een moreel kompas dat ons richting geeft en ons bewustzijn boven onze instincten tilt, zodat we een samenleving kunnen creëren waarin iedereen elkaars waarde erkent en respecteert.
Klik hier om het uitgebreide verslag te lezen over deze bijzondere avond in het Engelstalige Medium.
Chaya en Mendel Katzman, Mark Rutte (foto gemaakt voor aanvang sjabbat)
cover: fragment uit bovenstaande foto in huize Katzman
Geef als eerste een reactie