Hè bah, het sneeuwt. Friedrich Zellers voeten zijn haast bevroren als hij aankomt op station Nijmegen. Toch moet hij ook een beetje lachen.
Op het perron staat een man die hem aan Charlie Chaplin doet denken. De man gebaart druk met zijn handen, oogt wat zenuwachtig. Maar ook vriendelijk. Het is Alexander Salomons, de rabbijn van Nijmegen die vanaf 1933 Joodse vluchtelingen opving uit Duitsland. Hij stapt op de kinderen af en vraagt: Jüdische Flüchtlinge?
Zo begint de spannende derde track van de Joodse wandeling in Nijmegen. Het is een zogeheten ‘podwalk.’ Je wandelt met de podcast, Google Maps en een koptelefoon en hoort levendig vertelde verhalen over de joodse geschiedenis van de stad.
Bijzonder project
Dit nieuwe project van de EO start in Nijmegen als onderdeel van het nationale herdenkingsprogramma 80 jaar Vrijheid. Deze allereerste podwalk (een nieuw concept) heeft elf tracks: korte verhalen bij een bepaald object of joods erfgoed.
In de derde track zijn we op het station waar in 1938 een trein uit Kleef aankomt met Duits-Joodse vluchtelingen. Rabbijn Salomons ving direct na de machtsovername van Hitler vluchtelingen op die per trein vanuit Kleef in Nijmegen aankwamen. Zelf nam de familie Salomons in 1938 zeven Joodse kinderen in huis die zonder hun ouders per trein uit Keulen waren gekomen.
Oom van Izak Salomons
Rabbijn Salomons wekte mijn nieuwsgierigheid op. Zou hij familie zijn van onze onlangs overleden architect en auteur van De Vrijdagavond Izak Salomons? Snel vond ik het antwoord. In 2022 gaf Izak een spreekbeurt in Nijmegen in het kader van Joodse Huizen. Salomons sprak over zijn oom, de rabbijn van Nijmegen.
De spreekbeurt vond plaats naast de synagoge in de Gerard Noodtstraat. De synagoge waar rabbijn Alexander Salomons de diensten leidde tot hij in 1943 met zijn vrouw Roosje Salomons-Hes en hun vier kinderen Louis, Bram, Sara en Sprins werd vermoord in Sobibor.
Izak Salomons’ verhaal is terug te zien op Vimeo over Joodse Huizen in Nijmegen.
Terug naar de podwalk
Het gaat over de Joodse inwoners van Nijmegen voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. Terwijl je door het stadscentrum loopt, hoor je in de audiowandeling de stemmen van actrice Claire Bender, bekend van haar rol als Virrie Cohen (de moeder van Rob Oudkerk) uit de EO-serie De Joodse Raad en van acteur Bram Suijker, zelf geboren Nijmegenaar.
Eindredacteur Tom Mikkers over dit nieuwe project: “Deze podwalk laat de geschiedenis niet alleen horen, maar ook dichtbij komen. Een podwalk blijft je bij en maakt indruk.”
“Zo denk ik aan het verhaal van Kitty de Wijze die vlak voor haar 22ste verjaardag in november 1942 werd opgepakt en via Westerbork werd gedeporteerd naar Auschwitz waar ze is vermoord.”
Tom Mikkers: “Met de podwalk willen we behalve herinneren aan deze vreselijke geschiedenis, ook waarschuwen tegen antisemitisme en de gevolgen daarvan.”
De podwalk is te horen op Spotify en via EO.nl/podwalk.
cover: logo van podwalks over joodse geschiedenis, met dank aan de EO
Geef als eerste een reactie