Heksendoosje met gehouwen ramskop in lichtroze kleur

Alex, een Engelse handelaar op de antiekbeurs van Miami Beach, en ik kochten over en weer elkaars juwelen. Om de deal rond te krijgen moest ik nog wat uitzoeken in zijn collectie ter waarde van duizend dollar. 

Ik vond niets van mijn interesse totdat ik een klein zilveren doosje ontwaarde. Alex zegt, het kost eigenlijk meer, maar je mag het hebben om de deal rond te maken. Mazzel en Brooche. De deal was gedaan op deze grote antiekbeurs.

Van zilveren doosjes heb ik geen verstand, ook van de prijzen ervan niet. Het leek me veel geld voor een zilveren doosje van circa tien centimeter doorsnee. Wel met antieke stempels en het zag er bijzonder uit. De deksel bestond uit een uit edelsteen gehouwen ramskop in een lichtroze kleur. Het doosje past niet in mijn juwelenrollen. Ik pak het in een stuk krantenpapier in en stop het later in mijn kluis.

Er gaan maanden voorbij, totdat ik het krantenpapier met doosje in mijn kluis vind.

Ik laat het een zakenrelatie zien, en hij zegt dat hij het graag  wil kopen, want ik ben een ram van geboorte. Ik zeg hem dat ik winst wil hebben op de duizend dollar waarvoor ik het inkocht. Hij zegt dat heb ik niet tot mijn beschikking. Maar hij bekijkt het doosje nu grondig. Oh ja, ik zie het al, het is een Joods doosje. Wat bedoel je, vraag ik. Er staat een davidster op de achterkant met Joodse letters.

^{Doosje, gebruikt bij viering Heksensabbat in Londen, 1770. Hardsteen, verguld zilver met amethisten}

Ik ruk het uit zijn handen en kijk naar de achterkant van het kleinood. Ik had het doosje nooit nauwkeurig bekeken. Er staat een originele gravure op, een vijfhoekige ster met op elke punt een Hebreeuwse letter. Het is geen Davidster, zeg ik hem, die is zeshoekig. Maar de letters zijn inderdaad Hebreeuws. Ik kan geen betekenis ontdekken als ik de letters naast elkaar opschrijf of door elkaar hussel. 

Vroeg achttiende eeuw

Hij vraagt het doosje nog even terug, maakt de deksel open en ziet de prachtige antieke keuren en een meesterteken. Schots, zegt hij, vroeg achttiende eeuw. Als je de juiste koper vindt, dan is dat wel geld waard, zegt hij.

Thuisgekomen bel ik een in zilver gespecialiseerde zakenvriend in Den Haag. Ik moet in de buurt zijn en wil je iets laten zien. Bram bekijkt het doosje, prachtig! Het is een heksendoosje. Wat is dat, vraag ik. 

Het werd voor heksenceremonieën gebruikt, zegt Bram. Is het te koop? Ik vertel hem mijn kostprijs. Zoveel kan ik je niet betalen, maar als je het ooit kwijt wilt betaal ik je achthonderd euro.

Bram jr. komt binnen, heb je wat te koop? Pa laat hem het doosje zien. Mooi, ik geef je twaalfhonderd euro, zegt junior. Waarom vraagt pa.

Omdat dit heel bijzonder heksendoosje is. Als we de juiste klant vinden dan kunnen we daar goed aan verdienen. Ik verkoop het niet en wil er meer over weten. Terug in Amsterdam bel ik Klaas. Kan ik even langskomen? Ik wil je wat laten zien. Wat heb je dan? Een zilveren doosje. Met een stenen ram op de deksel? Ja, antwoord ik. Hoe weet je dat? Dat is in 1965 verkocht aan een Schotse relatie die de grootste verzameling heksenspullen heeft. Als je nu komt zal ik je de catalogus laten zien met foto’s. Zo snel mogelijk rijd ik naar Klaas.

Verschillende plantensoorten

Ik word zoals altijd hartelijk ontvangen en laat het doosje zien. Klaas legt me uit wat een heksendoosje is. In de middeleeuwen werd er aan hekserij gedaan waarbij uit verschillende plantensoorten een zalf werd gemaakt. Die zalf werd ’s nachts in het bos bij seances op het naakte lichaam gesmeerd en men begon te hallucineren. Tegenwoordig noemen ze het een trip maken. 

Heksen klommen in een boom met een bezem en dachten dat ze konden vliegen. Kijk naar de sprookjesboeken, dan zie je vaak plaatjes waarop heksen vliegen, daar komt dat vandaan. 

Dit doosje was ongetwijfeld in het bezit van een rijke heks die er haar zalf in bewaarde. De vriend van Klaas die ook aanwezig is, koopt het doosje voor een vriendenprijs. Ik ben blij. Ik ga terug naar kantoor. Duik achter mijn computer en ga ‘heksen’ googelen.

^{De heks van Endor, door Nikolaj Ge, 1857}

Heksenbijbel in geheimtaal

Ik weet niet wat ik zie. Oneindig veel pagina’s over heksen, witches etcetera. Ik probeer de vijfhoekige ster te vinden met de Hebreeuwse letters. Ik kom op de site Witches punt BE.

Duizenden pagina’s materiaal, een heksenbijbel in geheimtaal, waarvan een deel vertaald is in het Vlaams. Ik vind de ster maar zonder letters. Ik blader verder. Ik beland op een pagina waar een offerritueel wordt beschreven van jongetjes tussen de twee en vijf jaar. Met een beschrijving en plaatjes hoe het bloed moet worden opgevangen.

Ik blader snel door, wil het niet zien noch weten. Plotseling kom ik op een pagina met foto’s van jonge kinderen die vermist zijn. Toen had ik genoeg gezien. Ik sloot meteen af. De gedachte hieraan maakte me misselijk. 

Enige weken later, ik was er nog steeds van streek, sprak ik toevallig met iemand die bij security werkt. Ik vertelde wat ik had gezien en mij zeer had gechoqueerd. Hij belde me een paar dagen later terug met de mededeling dat de site onvindbaar was. Ik was waarschijnlijk terechtgekomen in een openstaande site op het darkweb. Ik ben nooit achter de betekenis gekomen van deze symboliek. 

Talmoed over hekserij

In de Responsa, de Talmoed, in de tractaten Pesachiem, Sanhedrin en Shabbat staan discussies over de hekserij. Zwarte magie, Black magic of Kishef is in onze religie verboden. Wat houdt dat in hekserij? Het uitoefenen of aanroepen van bovennatuurlijke krachten om mensen of gebeurtenissen te beïnvloeden. 

Het wordt voornamelijk bedreven door vrouwen. Bij de schepping heeft G’D man en vrouw geschapen. Het verhaal gaat dat Adam zijn eerste vrouw Lilit een demon was, want uit deze relatie zijn veel demonen voortgekomen. Man en vrouw verschillen fysiek maar ook spiritueel van elkaar. Mannen zijn in het algemeen fysiek sterker maar vrouwen zijn spiritueel sterker. Zij bezitten andere krachten dan mannen om zich spiritueel sterker te ontwikkelen. 

^{moderne heksenceremonie, beeld Freestocks}

Toekomst voorspellen

Vrouwen kunnen zich beter bekwamen in astrologie, waarzeggen, toekomst voorspellen, zieken genezen, natuur genezing of mensen ziek maken. In Tenach wordt beschreven dat bekende mensen zoals Saul bij de heks van Endor te rade ging, maar dat bezoek met de dood moest bekopen.

Ook is het oproepen van geesten van overleden personen verboden evenals je bezighouden met Voodoo, of trachten uit het niets leven te creëren, bijvoorbeeld een Golem maken. In de kabbala, die zijn oorsprong heeft in Sefardische kringen in de middeleeuwen, komen veel mystieke zaken aan de orde. Veel geheimen zijn eerst mondeling doorgegeven en later opgeschreven. 

Wellicht heb ik u een klein inzicht gegeven in de hekserij, een groot onderwerp. Waar de aankoop van een heksendoosje al niet toe heeft geleid.

^{cover illustratie Françoise Nick}