Soms hoor je een bijzonder verhaal waar je het niet verwacht. Deze week bezocht ik een bijeenkomst over Hannah Arendt op mijn oude universiteit in een zaaltje aan het Spui. Arendt’s Origins of Totalitarianism probeerde ik als studentje aan de sociale faculteit te lezen want ook toen, bijna veertig jaar geleden, was Arendt een politieke denker die ik wilde snappen en mee wilde pronken. Echter, ik haakte telkens af in dat ingewikkelde boek met al die verschillende gedachten en al die verwijzingen naar mij meest onbekende denkers. En nu hoor ik wijze filosofen, Liesbeth Schoonheim en Anya Topolski, zeggen dat ook zij de boeken van Arendt in fragmenten lezen, en telkens weer nieuwe inzichten tegenkomen, zoals je steeds weer schillen van de ui kunt afpellen, zoals Topolski het uitdrukte met haar charmante Franse accent.
Echt geroerd werd ik in dat debatzaaltje door de column van de jonge filosoof Esha Guy Hadjadj. Hij sprak zijn overdenking uit via een videoverbinding uit Caïro waar hij is neergestreken. Zijn column begint op het strand van het Spaanse Portbou en staat deze week in De Vrijdagavond. Hij wijst op een forse blinde vlek in Arendts werk, over de rol van de Europese koloniale avonturen, in haar o zo belangrijke onderzoek naar de vraag der vragen: Hoe heeft het zover kunnen komen? Welkom Esha als nieuwe auteur van De Vrijdagavond.
Ephraïm Goldstoff vertelt weer zo’n ontroerend warm verhaal over een bijzondere vriendschap in Van donutshop tot sjoel, over een man die op 57-jarige leeftijd Bar Mitswa werd.
Deze week ontroerde mij ook de dochter van professor Zelmanovitch. Zij was een beetje uit beeld geraakt toen haar vader New York verliet voor een ongewis bestaan in België. Tsippy is terug, en hoe. Met fonkelende diamant aan haar vinger.
De tweede nieuwe auteur deze week is een beeldend kunstenaar, Joram Baruch. Na een lange zwerftocht in de creatieve sector pakt hij zijn passie het schilderen op. Na tien jaar werken aan portretten in opdracht en autonoom, begint hij nu een serie schilderijen naar foto’s van vrolijke joodse kinderen uit de jaren dertig. Hij start met zijn eigen moeder, Clari de Lieme. We zien uit naar meer van deze portretten in tekst en beeld. Heeft u ook zo’n foto in een archiefdoos? Lees het verhaal, bekijk het portret en neem contact op met de auteur.
Een bijna nieuwe auteur, Jeroen Sprenger (hij schreef eerder over Joodse genealogie), start deze week met een viertal verhalen over een onderwerp dat ons zeer aan het hart ligt: wijzelf. Joodse journalistiek. Danwel journalistiek over joodse onderwerpen, wat de focus is van dit online magazine.
De vooroorlogse De Vrijdagavond blonk uit in verhalen en beschouwingen van Joodse journalisten. Dat is tevens het onderwerp van een lijvig boek dat dezer dagen verschijnt: Joodse journalisten in tijden van antisemitisme en vervolging, 1920-1945. Over deze jaren deed Piet Hagen uitgebreid onderzoek en Sprenger bespreekt deze jaren van hoop, angst en ondergang.
Doen jullie helemaal niets aan de actualiteit? Zo vroeg laatst een trouwe lezer. Hoezo, dacht ik. Al die schitterende verhalen in onze krant, zijn die niet ‘nieuw’ genoeg? Gelukkig kijkt Salomon Bouman naar het wereldkampioenschap voetbal. En hij ziet meer dan de bal, Bouman ziet verschuivingen in het Midden Oosten als de bal onverwacht in Argentijns doel valt.
In de parasja van de week gaat het over de meest bekende broederstrijd, die tussen Esau en Izaak. Onze bijbelvorser van de week, Maria Cuartas, citeert de voormalige Britse opperrabbijn Jonathan Sacks z’l: “Isaak was niet blind voor Esau’s fouten, noch keurde hij Esau’s verkeerde gedrag goed. Isaak hield van Esau juist omdat hij heel goed wist wie Esau was en wat de ware aard van zijn karakter was. Als vader voelde hij de verantwoordelijkheid (…) hem liefdevol te corrigeren opdat Esau op den duur ten goede zou keren en met Gods zegen de verantwoordelijkheden van het Verbond zou kunnen dragen.”
Het liep anders zo weten we nu. Maar hoe het afloopt weet niemand. Gezinsdrama’s, grote vraagstukken, zelfs de uitkomst van oorlogen kunnen we niet voorspellen. Esha Guy Hadjadj eindigt met: “Hoe helder we het verleden voor ogen moge hebben, de toekomst blijft ongewis – toen, net als nu.”
Bouman eindigt met: “De geschiedenis leert ons dat, ook al weten we hoe een oorlog begint, de rest koffiedik kijken is.”
Laten we leren van de geschiedenis, ook al moeten we er telkens een schil voor afpellen. Telkens weer. En laten we genieten van warme verhalen. Met of zonder fonkelende diamant.
sjabbat sjalom
Geef als eerste een reactie