Vrijdag Vooraf

Onorthodoxe rabbijnen, een Taai-land en terugkerende wolven

Opperrabbijn Dünner vond het essentieel dat de studenten aan het seminarium ook een gedegen profane opleiding zouden krijgen. Die beweging was al ingezet voor zijn komst, maar werd door Dünner sterk bevorderd, zo schrijft Ruben Vis is zijn bespreking van Jaap Colthofs uitvoerige biografie Joseph Hirsch Dünner, de rebelse opperrabbijn. De bronteksten, Misjna, Talmoed en Tosefta benaderde Dünner (opperrabbijn van Amsterdam en Noord-Holland van 1872 tot zijn dood in 1911) op een wijze die vooral … [Lees verder]

Vrijdag Vooraf

Lijnen naar het onvoltooide verleden 

Kunsthistorica Renée Simons ontdekt een kanten kraagje. Een bijna onzichtbaar kraagje dat een diep decolleté en blote schouders omhult waar een (joodse) vrouw van 59 zichzelf nooit mee zou afbeelden. Dit sprekende detail vinden we in het tweede deel van Simons’ zoektocht naar de herontdekte kunstenaar Hendrika van Gelder (1870-1943). De Duitsers vermoordden deze onvermoeibare schilderes en vernietigden niet alleen levens, ook werd een artistieke ontwikkeling bruut afgebroken. De schilderijen werden ‘gepulst’ of verdwenen, samen … [Lees verder]

Vrijdag Vooraf

Land vol machloukes met de diaspora in haar ziel 

We beginnen vrolijk deze week. Als iemand aanbelt en door de intercom de naam noemt van een wereldberoemde Amerikaanse filmster, dan denkt iedereen ‘geintje’, nietwaar? Gelukkig neemt Ephraïm Goldstoff de gok en laat het gezelschap boven komen.  Channa Kistemaker haalt Hegel erbij om het verschil te laten zien tussen een geschiedschrijving gebaseerd op strijd – wie wint heeft de macht – en een geschiedschrijving die laat zien hoe iets goeds tot stand komt. In een … [Lees verder]

Vrijdag Vooraf

De plek voedt verlangens, maar scherpt ook onderlinge spanningen aan

In de week dat Bart Wallet officieel professor werd met een rede over Joodse stadsgeschiedenis, staat De Vrijdagavond er vol mee. Wallet besprak in zijn oratie hoe de joodse gemeenschap een plek veroverde in Mokum (‘de plek’) en eindigde zijn lezing met de emancipatie (of ‘gelijkstelling’) van de Joodse bevolking in 1796.  Ruben Vis dook de stadsgeschiedenis in om de trek te volgen vanuit de armlastige Jodenhoek naar andere delen van de stad, ook westwaarts … [Lees verder]