Kieswijzer 2025: ongevraagd advies van Jonet en Bloom

Op wie zal ik nu weer stemmen? Wat te doen in deze verwarrende tijden? 

Als voor u de vraag centraal staat ‘hoe kijken ze naar antisemitisme, veiligheid en Joods leven? En wat vinden de partijen van Israël en Gaza’? Dan is de kieswijzer van Jonet heel handig. In een notendop stelde de Jonetredactie een overzicht op per partij in volgorde van de huidige verdeling van de Tweede Kamer. 

In deze kieswijzer lezen we over Israël en Gaza: 

  • Als het aan Wilders ligt, betaalt Nederland ‘geen cent aan de wederopbouw van Gaza; de rekening kan worden doorgestuurd naar landen die Hamas steunen’. 
  • Dat GroenLinks-PvdA staan voor ‘stevige sancties tegen Israël, waaronder volledige opschorting van het EU-Israël Associatieakkoord; het stopzetten van militaire samenwerking, de import, export en doorvoer van wapens; persoonssancties tegen Israëlische ministers en militairen verantwoordelijk voor oorlogsmisdaden en een totaalverbod op economische betrekkingen met de illegale nederzettingen’.
  • De ChristenUnie houdt zich bij haar leest: ‘We spannen ons in het bijzonder in voor de situatie van (Palestijnse) christenen in Gaza, in de oude stad van Jeruzalem en de Westbank’.
  • Volt is voor de tweestatenoplossing en ondersteunt ‘een democratisch bestuur van Palestina’ zonder ruimte voor Hamas.

Kijk zelf verder, best handig zo’n overzicht voor de lezer voor wie joodse zaken doorslaggevend zijn. 

Over veiligheid heb ik geen klachten.

Voor mij, uw meestal op de achtergrond blijvende eindredacteur, gelden andere onderwerpen bij het kiezen. Verklaringen over antisemitisme vind ik gratuit – mooi moreel scorend, maar praktische maatregelen nemen en vervolging van schuldigen blijkt heel lastig te zijn. En over de veiligheid heb ik geen klachten. Ik zie bij alle joodse gebouwen beveiliging en kan me geen aanslag herinneren in dit land. 

Israël en Gaza vind ik te ver weg voor de polderpolitiek die binnenlands al zo weinig voor elkaar krijgt. Fijn als er genuanceerde meningen worden geuit, want van fanatieke schreeuwers krijg ik akelige kriebels. Dus in zoverre laat ik dit onderwerp wel meewegen. 

Loon- en inkomstenheffing

Wat is dan wel belangrijk voor mij? Na lang gepuzzel kom ik op ‘waar komt de grootste portie belastinggeld vandaan’? Want dat zegt iets over hoe we de toekomst zien.

De belangrijkste bron voor onze staatskas is de loon- en inkomstenheffing. Daar komt 144,9 miljard euro vandaan ofwel een derde (33 procent) van de begroting. De volgende twee posten zijn de BTW met 18 procent en de zorgpremies: 57,0 miljard ofwel 13,0% (periode 2021-2024, met dank aan Claude AI)

Mijn pleidooi is dat lagere inkomens naar een heel laag percentage gaan, zo niet naar nul. Dus van het minimumloon tot modaal (nu jaarlijks 43.000 bruto) naar heel weinig tot geen belastingdruk.

Even uitzoomen: waarom belasting betalen over iets wat je met je hoofd en/of handen doet?

Het is er vast ooit ingeslopen omdat dit gemakkelijk is te innen (via de werkgever). Maar logisch? Of rechtvaardig? Ik kan geen goede redenen bedenken, zeker niet voor de lagere inkomens. 

Waarom de loonbelasting naar (bijna) nul? 

Omdat in deze groepen de zwaar-werk werkers en vakmensen zitten. De mensen op wie een land draait: de bouwvakker, verpleegster, politieagent, onderwijzer, schoenmaker en loodgieter. Maar ook de straatveger, aspergesteker en appelplukker – waarom niet dit soort fysiek werk omtoveren in leuke parttime banen waar je dit in een rustig tempo doet? 

Ooit zag ik een vrolijk gekleurd veegwagentje waar drie dames met bezems de straten schoonhouden en ter afwisseling zetten zij het koffieapparaat aan. Kijk, zo wordt het vrolijk werk waar je niet qua tempo wordt afgebeuld en als je daar ook nog eens netto twintig euro per uur aan overhoudt, wordt het vast en zeker een gewenste bij(baan).

Erkenning ambachtelijk en handwerk

Zo’n rigoureuze daling van de inkomstenbelasting heeft ook nog als voordeel dat er weinig of geen laagbetaalde arbeidsmigranten nodig zijn. Tel uit je ‘winst’: veel minder pensions met acht mannen op een kamer en weinig reden deze kant op te komen voor asielzoekers die eigenlijk ongeschoold werk zoeken. Zonder deze door ‘reisagenten’ en malafide uitzendbureaus naar Nederland gehaalde mensen, zijn er heel wat minder sociale problemen. Bovenal krijgt dit ambachtelijk en handwerk eindelijk de erkenning die het verdient. Tegelijkertijd wordt de grote arbeidsreserve* in Nederland aantrekkelijk werk geboden.

* totaal meer dan 1,1 miljoen mensen, waarbij niet iedereen even snel inzetbaar is op de arbeidsmarkt. Vooral bij arbeidsongeschiktheid varieert de mate van inzetbaarheid afhangend van werkbelasting en het aantal werkuren.

Narekening door Centraal Planbureau

Deze staatjes gaan over de narekening door het Centraal Planbureau over wat de partijprogramma’s op langere termijn betekenen voor de belastingheffing.*

*ik vond deze info in de Volkskrant in een analyse door Yvonne Hofs, redacteur financiën en economie. 

Deze cijfers inspireerden me voor een ander perspectief op de arbeidsmarkt naast waardering voor ambachtelijk werk. Deze berekening is ook gemaakt voor de overheidsuitgaven voor de zorg en het thema klimaat en milieu.

Zeker, ik ben een verdenker, maar daardoor kan ik een richting aangeven waar je met kleine stapjes naartoe kan gaan. 

Basisbaan voor allen

Je hoort geregeld spreken over een ‘basisinkomen’ voor iedereen. Daar ben ik niet voor. Het is een bonus op niets doen en welvarende mensen hebben het niet nodig. Een basisbaan voor allen daarentegen past in bovenstaand vergezicht.

Parttime banen, beginnend met twee uur per week, in fysiek werk of zorg en onderwijs in armere wijken is goed voor allen. Denk aan oud-premier Rutte die wekelijks twee uur lesgaf in maatschappijleer op een MBO. Verrijkend voor de kids en voor de MP. Waarom zou niet elke CEO dit doen?

Studenten, moeders, mensen met een beperking staan, neem ik aan, te springen om een basisbaan, mits aangenaam en vrij van werkdruk. De baas krijgt het geld van de overheid, betaalt de werknemers en legt verantwoording af. Wie denkt mee over dit idee van de ‘basisbaan’?

Speciaalzaken en micro-mobiliteit

Wie de Amsterdamse krant Het Parool leest, heeft de afgelopen maand gezien op welke onderwerpen deze ‘verdenker’ nog meer op aanslaat. Zoals de verbetering van binnensteden door kleine ondernemers en speciaalzaken te ondersteunen: Als Parijs het kan, kan Mokum het ook.

Recent pleitte ik voor de bevordering van micro-mobiliteit in steden in de race tegen verkeersinfarcten en de auto-obesitas: het steeds groter en breder worden van benzineauto’s. Als reactie op een felle column van Marcel Levi die zich groen en geel ergerde aan de vele Birò’s in Amsterdam, schreef ik een pleidooi voor veel meer (piep) kleine auto’s, voor het gemak ‘micro-mobiliteit’ genoemd.

Meedenken?

Welk onderwerp is voor u belangrijk? Schrijf zelf een opiniestuk of reageer hieronder. Dat wordt gewaardeerd! 


cover: beeld met dank aan Jonet.nl

Over Bloom 188 Artikelen
Achter Bloom gaat Wanda F Bloemgarten schuil. Socioloog en wetenschapsjournalist, onder meer Elsevier Science Publishers. Voor het NIW ontwikkelde ze de academische rubriek Periodica Judaica. Liefhebber van swingende diensten, actuele kunst en minimal music. Lid van NIHS, AMVJ-golf en Maccabi-tennis. Bezoeker van sjoel West, Bendigamos en Alats Libie. Mede-oprichter en eindredacteur van De Vrijdagavond.

7 Comments

  1. Een heel mooi bericht van Bloom. Ben het er helemaal mee eens, voorzover ik het begrijp. Maar op welke partij moet ik dan stemmen? Toch niet op die van Kati Piri?

    • Dank voor het compliment. Ik heb lang gepuzzeld met welke ingreep je een grote maatschappelijke verandering teweeg kan brengen en kwam op deze herverdeling van belasting: van loon en inkomen (tot max 1,5 modaal) naar hogere inkomens, bezit en vermogen. Stapsgewijs natuurlijk, zoals ook de vervolgstappen stapsgewijs gaan. Zoals afschaffing van allerlei toeslagen om de inkomensongelijkheid ongedaan te maken. Maar de richting – en dus de visie – is helder. Nu nog een aantrekkelijke partij erbij!

  2. Beste Wanda, u schrijft:

    “En over de veiligheid heb ik geen klachten. Ik zie bij alle joodse gebouwen beveiliging en kan me geen aanslag herinneren in dit land.”

    Ik wil u er graag op attenderen dat er alleen veiligheidsmaatregelen voor de Joodse gemeenschap worden genomen omdat het lobbyen van joodse bestuurders bij politieke partijen werkt. Zodra de politiek de veiligheid van de Joodse gemeenschap niet meer belangrijk vindt en deze paragraaf uit de verkiezingsprogrammas wordt geschrapt, zal u geen beveiliging vanuit de staat meer zien bij joodse instellingen.

    Tevens zijn er aanslagen op joodse objecten in al onze buurlanden geweest (België, Duitsland, Frankrijk, VK), ik zou niet zo snel tot de conclusie komen dat het hier toch niet gaat gebeuren. Uiteraard hebben wij de hoop dat wij dit nooit zullen meemaken.

    • Eens, laten we hopen dat hier nooit aanslagen zullen komen. En ik ben me er zeer bewust van dat beveiliging is gebaseerd op dreiging. Mijn betoog is dat dit vraagstuk niet leidend voor me is komende verkiezingen.

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*