Verhalen

Een echte Jiddische taxichauffeur

Drie taxi verhalen Berlijn rond het jaar 2000 In de stromende regen ren ik naar de taxi aan de Kudam, de Kurfürstendamm. Ik spring drijfnat de taxi in. De chauffeur legt zijn boek op zijn bijrijdersstoel op een stapeltje andere boeken. Ik zit achter de chauffeur. Hij vraagt waar ik heen moet. Nikolassee, zeg ik. Ben je aan ’t studeren, vraag ik. Ja, psychologie. Op de taxi vind ik de meeste rust om te studeren. We … [Lees verder]

Geschiedenis

Snelle uitschakeling Joodse journalistiek

De vooroorlogse journalistiek is net zo verzuild als de hele Nederlandse samenleving. Echter, slechts enkele weken na de capitulatie in juni 1940 stelt de bezetter in een Stimmungsbericht tevreden vast dat er geen verschil meer wordt ontdekt in de berichtgeving van De Telegraaf, Het Volk en Het Vaderland. Gelijkgeschakeld dus. Weer een jaar later wordt de journalistiek Judenfrei genoemd.  In de chaotische oorlogsdagen van mei 1940 proberen organisaties en individuele journalisten zich een houding te … [Lees verder]

Geschiedenis

Hoe in één razzia Nijmegen van zijn Joden werd ontdaan

Geert Mak schreef vijfentwintig jaar geleden het boek Hoe God verdween uit Jorwerd, een biografie in 432 pagina’s van een dorp tijdens de stille revolutie tussen 1945 en 1995. In Boekhouding van een ondergang* beschrijven Leo van den Munkhof en Willem Oosterbaan hoe de Joden verdwenen uit Nijmegen. In een boekje van nog geen tachtig bladzijden, waarvan een derde wordt ingenomen door noten en de lijst van de 196 Joodse inwoners die op de avond … [Lees verder]

Geschiedenis

Hoe heeft het zover kunnen komen? Column over Hannah Arendt

Deze zomer bezocht ik enkele dagen Portbou, het Catalaanse dorpje op de grens met het Franse Perpignan waar Walter Benjamin in september 1940 een einde maakte aan zijn leven. Tachtig jaar later leek het dorp één groot bedevaartsoord voor de verdwenen filosoof. Op gedenktekens verspreid over het dorp viel te lezen hoe Hannah Arendt het plaatsje beschreef: ‘een van de mooiste plekken die ze ooit had gezien’. Een kwestie van trots waarschijnlijk voor de bewoners … [Lees verder]