Vroeger leerden we op school dat de maand voor Rosj Hasjana – de hele maand Eloel – een periode van voorbereiding was.
Zowel in de relatie met andere mensen als in de verhouding tot God moest je in het reine komen. Het was een tijd waarin je echt werk moest maken van zelfreflectie en verbetering. Iedere ochtend klonk de sjofar, als waarschuwing en herinnering dat Rosj Hasjana eraan kwam. Op school werd er extra aandacht aan besteed, maar verder moest het vooral uit jezelf komen.
Nu we hier (red.: in Jeruzalem) inmiddels bijna vijf jaar wonen, zie ik dat de voorbereiding op het nieuwe jaar in Israël veel breder in de maatschappij aanwezig is. Goede doelen voeren speciale campagnes, vergelijkbaar met de acties die je in Nederland rond kerst en oud en nieuw ziet. Ook zijn er praktische initiatieven: ik kwam bijvoorbeeld een cursus tegen waarin je leert ronde, zoete challes te bakken.
Zelfs relatietherapeuten grijpen dit moment aan om mensen te helpen hun onderlinge verhoudingen te verbeteren – creatief en tegelijk heel passend bij de geest van Eloel.
Beide tradities samen
Ook religieus zijn er bijzondere vormen van voorbereiding. De eerste avond selichot* wordt soms omgevormd tot een soort dienst met concert – dezelfde gebeden, maar dan met koor en muziek. Het is zeer aan te raden en brengt je helemaal in de sfeer van Rosj Hasjana. Voor ons, Noord-Europese joden, is muziek en dans in de sjoel niet vanzelfsprekend, maar hier is het enorm meeslepend. Daarnaast zijn er concerten met de speciale liturgie van de Hoge Feestdagen, waarbij je duidelijk de verschillen hoort tussen de muziek van joden uit het Midden-Oosten en die van Europese oorsprong. Steeds vaker zie je ook een Israëlische mengvorm ontstaan die beide tradities samenbrengt.
*(red.) selichot (meervoud van selicha) markeert het begin van de boetegebeden en spirituele voorbereiding voorafgaand aan de Hoge Feestdagen
Lernen en saamhorigheid
Verder wordt er in deze maand extra geleerd: letterlijk op elke hoek van de straat kan je een gebouw binnenlopen om lessen te volgen, lezingen bij te wonen of samen te studeren. Het is een periode van verdieping en bezinning.
Tegelijkertijd is het ook een tijd van gemis. Juist in dagen van saamhorigheid voel je de lege plekken het meest.
Er zijn vrienden en familieleden die onder de wapens zijn, en er zijn er die er helemaal niet meer zijn. Inmiddels meer dan negenhonderd jonge mannen en vrouwen die hun leven gaven. In deze dagen van voorbereiding worden zij des te sterker gemist.
cover: Talma Joachimsthal
Geef als eerste een reactie