Afgelopen zondag publiceerde New York Times columnist Thomas Friedman – Midden-Oostenspecialist en Israëlkenner – een oproep aan president Biden om Israël van zichzelf te redden: “Alleen Biden kan Israël nu nog redden.”
De oproep werd geplaatst een dag voor de stemming in de Knesset over een wet die het hooggerechtshof beperkt in zijn bevoegdheid bij het inzetten van de redelijkheid als argument (“de redelijkheidstoets”).
Inmiddels is de wet aangenomen na een week van hevige demonstraties, tot groot verdriet en zorg van heel veel Israëli. Alle bemiddelingspogingen om ermee te wachten of de wet te ‘verzachten’ zijn mislukt.
Risico’s voor Israëlische democratie
Friedmans artikel beschrijft accuraat de situatie in Israël, de juridische ontwikkelingen (er zijn nog meer wetten in de maak), de risico’s voor de Israëlische democratie, evenals de risico’s voor de regio en dus voor Amerikaanse belangen. Friedmans artikel is relevant en actueel, hoewel de wet inmiddels is aangenomen. Het gaat in op het eerste voorstel van een reeks wetsvoorstellen die door de minister van Justitie als ‘juridische hervorming’ wordt gepresenteerd, en door de vele critici – ook ikzelf – gezien worden als een constitutionele putch.
Eerst overwoog ik, net als Friedman, een oproep te doen aan (demissionair) premier Rutte, maar ik realiseer me heel goed dat de relatie en belangen van Nederland met Israël minder evident zijn, laat staan is te vergelijken met de Amerikaanse financiële en politieke steun aan Israël.
Daarentegen is de relevantie voor Joods Nederland evident: de huidige ontwikkelingen in Israël vormen niet alleen voor de Israelische samenleving, maar ook voor de Joden in de rest van de wereld een gevaar. Ik vat eerst de relevante punten uit Friedmans artikel samen.
Nu komt het gevaar van binnenuit
Friedman opent zijn artikel met de hulp die de VS aan Israël gaf in 1973. Ook Nederland kwam Israël toen te hulp tijdens een van de grootste militaire crises van het land. Toen kwam het gevaar van buiten – de aanval van Egypte en Syrië die op Jom Kipoer begon.
Nu komt het gevaar van binnen, schrijft Friedman. Een serie wetten zal de macht van het Israelische hooggerechtshof ondermijnen in zijn belangrijkste functie: de controle op regeringsbesluiten en -benoemingen.
Deze wijziging ondermijnt de democratie – en daarmee de gezamenlijke waarden van de democratische landen, betoogt Friedman. Bovendien heeft het een verwoestend effect op de positie en bevoegdheden van het leger. Deze wetgeving wordt doorgezet ondanks protesten vanuit het leger, reservisten, de financiële sector en top-business fora, en ondanks massale protesten in Israël.
Immuun voor controle
Er is een heel groot verschil, schrijft Friedman, tussen de (in zijn ogen legitieme) plannen om het hooggerechtshof meer ‘politiek en etnisch inclusief’ te maken en het ervoor zorgen dat de regering ‘immuun’ wordt voor controle van het hooggerechtshof. Zeker in een systeem waar dit hof de enige instantie is die echte controle kan uitoefenen op de overheid.
Waarom is het ook voor Joods Nederland van belang? Ten eerste omdat we betrokken zijn bij Israël, en vanuit deze positie onze bezorgdheid moeten uiten, we mogen niet toekijken hoe Israël zichzelf verwoest.
Discriminatie minderheden
Maar ook uit eigen belang moet Joods Nederland zich laten horen. Allereerst omdat met deze wetgeving veel minderheden in Israël dreigen te worden gediscrimineerd en wordt de pluriformiteit van Israël ondermijnd – alleen de Joodse orthodoxie wordt erkend. Dit terwijl Joods Nederland – evenals de Joodse gemeenten over de hele wereld – zeer pluriform is. Deze pluriformiteit bestaat ook in Israël. Wij moeten Israel aanspreken op de positie van minderheden – ook Joodse minderheden, bijvoorbeeld Conservative, progressieven, etcetera.
Kleine minderheid
Bovendien vormen Joden overal ter wereld een kleine minderheid die als zodanig beschermd moet worden.
Een slecht Israelisch voorbeeld kan als een boemerang werken tegen ons in de diaspora. De enige democratie in het Midden-Oosten – waar wij zo trots op zijn – dreigt grote foute stappen te maken. Wij moeten Israël tegen zichzelf beschermen en onze steun openlijk betuigen voor de honderdduizenden mensen die al meer dan een half jaar demonstreren en die in de afgelopen dagen in de stikkende hitte vijf dagen naar Jeruzalem marcheerden om hun democratie te beschermen.
Daarom deze oproep:
CJO (Centraal Joods Overleg) spreek je uit tegen deze verwoestende ontwikkelingen in Israël!
Veel vertegenwoordigers van Joodse organisaties over de hele wereld gingen jullie al voor.
illustraties uit de actuele protestbeweging in Israël
Geef als eerste een reactie