Ondanks de problemen waren de dagen van Rosj Hasjana indrukwekkend mooi. De sfeer was intens.
Wat me opviel: bij verschillende gebeden huilde letterlijk de halve sjoel. Vooral bij die passages waarin we zeggen dat God beslist wie er zal leven en wie zal sterven.
Als je (klein)kinderen hebt die vechten in Gaza, begrijp je hoe diep dit raakt. Heel Israël voelt het, want iedereen kent wel iemand die dit jaar niet thuis was met Rosj Hasjana.
Ik moest hieraan denken toen ik een artikel las van Rav Doron Perez, de president van de Mizrachi-beweging. Twee jaar geleden, schreef hij, was de laatste keer dat hij samen met zijn zoons op Rosj Hasjana in sjoel stond.
Laatste keer
Yonatan, een commando in een elite-eenheid, zou direct na de feestdagen trouwen. Daniel, officier in een tank, stond naast hem.
Dat was de laatste keer dat ze samen baden. Op 7 oktober raakte Yonatan gewond. Daniel kwam om, en zijn lichaam werd meegenomen naar Gaza. Tot vandaag is het nog niet overgedragen. Tientallen families wachten net als de familie Perez op de dag dat zij hun kinderen eindelijk kunnen begraven.
Wat het verhaal van de familie Perez bijzonder maakt, is hoe Rav Doron ermee omgaat. In het Rosj Hasjana-krantje van de Mizrachi beschreef hij zijn gevoelens. Hij ziet de donkerte van de oorlog, maar ook de lichtpunten:
“Ik verloor een zoon, Daniel, maar ik mocht een zoon houden. Tien dagen later stond Yonatan onder de choepa. Vandaag heeft hij zelf een zoontje. Hij heet Daniel.”
Zo komt hij tot de conclusie:
“7 oktober was de donkerste dag in de geschiedenis van de Joodse staat. Er gingen veel fouten aan vooraf, inlichtingen en politiek. Er komt een dag dat daarvoor verantwoording zal worden afgelegd. Maar tegelijkertijd hebben we gezien hoe een nieuwe generatie soldaten is opgestaan. Jongeren waarvan we dachten dat ze alleen maar met TikTok bezig waren, bleken moderne helden.”
Ongelofelijk hoe iemand die zelf nog midden in zijn persoonlijke strijd zit, toch moed kan vinden – voor zichzelf, maar ook voor zovelen die het niet meer zien zitten.
Rav Perez houdt zich verre van politiek, en juist daarom hebben zijn woorden zoveel kracht.
Troost
Er zijn in Israël tallozen die niet klein te krijgen zijn. Je ziet jonge mannen met protheses over straat lopen, maar met de borst vooruit. Er zijn er ook die dat (nog) niet kunnen. Voor hen zijn figuren als Rav Perez zo belangrijk. Zijn leven is ‘geamputeerd’ door het verlies van een zoon van 21. Hij is geen onkwetsbare krachtpatser – ik heb hem ook gezien toen hij brak en het niet meer wist. Maar telkens staat hij weer op en biedt troost aan anderen.
Doron Perez is het voorbeeld van weerstand en opstaan.
cover: Talma Joachimsthal
Heel bemoedigend. Een dapper en goed mens.