Menachem Asscher, wat blijft is de muziek

Begin mei kan je iets bijzonders meemaken: een vertelconcert over het leven en werk van Menachem Asscher, de op jonge leeftijd in Auschwitz vermoorde pianist en componist. Een combinatie van vertelkunst, muziek en beeld. 

Op 1 en 2 mei vindt dit vertelconcert plaats in het voormalige badhuis aan de Nieuwe Uilenburgerstraat in het hart van de oude Jodenbuurt waar nu Splendor, het centrum van de Amsterdamse musici, huist. Op 3 mei is dit bijzondere concert te beluisteren in het prachtige concertpodium in het West-Friese Huis Midwoud, zo’n veertig kilometer ten noorden van Amsterdam.

Menachem Asscher was de zoon van schrijfster Clara Asscher-Pinkhof en de opperrabbijn van Groningen Abraham Asscher. Opperrabbijn Abraham Asscher stierf in 1926, Clara bleef achter met zes kinderen: de tweeling Elie en Menachem (1920), Jitschak (1921), Meier (1922), Roza (1923) en Fieke (1926). Menachem studeerde aan het Conservatorium van Amsterdam en was een begenadigd pianist en een jonge componist.

In april 1942 trouwde Menachem met Keetje Tamar Cohen.

Menachems composities

In juli 1942 kreeg de 22-jarige Menachem een ‘oproep’ voor een werkkamp in Duitsland. Hij vertrok vol goede moed, eerst naar Westerbork en drie dagen later naar Auschwitz. Vrijwel direct na aankomst werd hij daar, zoals zovelen, vergast, evenals zijn vrouw Tamar Cohen op 21-jarige leeftijd en zijn broer Jitschak . Menachems levensverhaal leek hier te eindigen. Maar dankzij zijn moeder Clara Asscher Pinkhof werd een groot deel van zijn levenswerk, namelijk zijn muziek, gered van de teloorgang. Decennialang bleven Menachems composities bij leden van de familie die de oorlog overleefden onder het stof liggen.

Danseres zonder benen

Menachems verhaal wordt verteld door zijn moeder Clara die in haar autobiografie Danseres zonder benen* over haar begenadigde zoon schreef. Daaromheen worden stukken van Beethoven, Johann Sebastian Bach, Leo Smit, Karlheinz Stockhausen, Kate Moore, pianist Imri Talgam en uiteraard van Menachem zelf gespeeld.

In combinatie met foto’s van Menachem en zijn familie brengt het de verschrikkingen van een oorlog op enerverende wijze in kaart en maakt het en passant duidelijk hoezeer er een schat aan culturele rijkdom en ontwikkeling door de oorlog bruut is afgesneden. Een concert vol invoelbaar drama, meeslepende muziek en uiteindelijk vooral ook hoop. 

1 & 2 mei 2024 Splendor – Nieuwe Uilenburgerstraat 116 te Amsterdam

Tickets € 16,50 via www.splendoramsterdam.com

3 mei 2024 Huis Midwoud – Midwouder Dorpsstraat 17 te Midwoud

Tickets € 25,= via www.huismidwoud.nl

* Moeder Clara Asscher-Pinkhof vestigde zich met haar vier overgebleven kinderen in Israël. Daar schreef ze onder meer haar autobiografische roman Danseres zonder benen (1966).