Het voorkomen van dierenleed

Heel veel mitswes in parasja Kie Tetsee deze week: meer dan zeventig!

Een deel van de mitswes zijn ethisch: hoe behandel je een ander, een deel is meer ritueel: hoe dien je God. Heel belangrijk: veel mitswes gaan over het voorkomen van dierenleed. In Bijbelse tijden hielden niet veel joden honden, katten en cavia’s. Maar stieren, ezels en geiten des te meer.

regelgeving

Niet voor niets is er regelgeving voor dieren die voor je werken. Arbowetten, maar dan voor viervoeters: de shabbatrust geldt voor je dieren net zo goed als voor jou!  Dreigt de ezel te bezwijken onder een zware last? Ga het beestje helpen! En ploeg je het veld, laat dan de grote os niet samenwerken met de kleine ezel, want de zwakkere zal lijden. Tijd om de oogst te dorsen? Muilkorf je os niet om te voorkomen dat je hem kwelt omdat hij graag het graan wil eten wat hem door de muilkorf wordt belemmerd.

Laten we eerlijk zijn. Sommige van deze wetten zijn voor ons stadsmensen geen dagelijkse kost. Wie geen boer is, zal zelden een veld ploegen, bezit doorgaans geen ezeltje en wie weet er eigenlijk hoe je moet dorsen?

De mitswes gaan dan ook eigenlijk niet over het werk als boer maar hoe je als mens omgaat met dieren en de natuur. De Tora wijst ons erop dat het prima is om dieren voor je te laten werken maar trekt de grens bij misbruik. Dus waar trekken we vandaag de dag die grens?

medeleven tonen

Kijk eens naar de ietwat merkwaardige mitswe van het nest met de vogel: vind je een vogelnest, en zit de moedervogel bovenop de eieren of op haar kroost, dan gebiedt de Tora jou om de moedervogel weg te jagen voordat je eieren of de kuikens neemt. Hiertegenover stelt de Tora ons een lang leven in het vooruitzicht. Het is dan ook een mitswe die ons aanmoedigt om medeleven te tonen. Zouden we ook de moedervogel doden, dan is dat als het fruit van de boom eten en vervolgens de boom omhakken. En dat doen we vaker dan we denken wanneer we bijvoorbeeld de oceanen overbevissen, of wanneer we te veel van wat dan ook nemen. We verbruiken meer dan de aarde kan vervangen.

Daarom zijn deze mitswes de sleutel tot een goed en lang leven: het gaat erom met beleid gebruik te maken van wat de flora en fauna ons te bieden hebben. Zo kunnen we gebruik maken van wat de aarde ons geeft zonder dat we als mens in de weg zitten.