“Ik heb een stadionverbod vanwege ‘alle Joden aan het gas’. Ik snap dat ik iets heel stoms heb gedaan. Kunt u me uitleggen wat dat is, antisemitisme?”
Aldus een Feyenoord-supporter die een verbod kreeg op bezoek aan De Kuip wegens antisemitische spreekkoren.
Op initiatief van de Anne Frank Stichting, antidiscriminatie-bureau RADAR en de fancoach van Feyenoord worden vanaf het seizoen 2016-2017 workshops uitgevoerd voor supporters met een stadionverbod. Als geboren Joodse Rotterdammer, Feyenoord-fan met een goed netwerk in de havenstad bracht ik ideeën in voor een dagprogramma.
Verhalenhuis op Katendrecht
Supporters met een stadionverbod tot wel tien jaar nemen vrijwillig aan de workshops deel, met uitzicht op strafvermindering. Vanaf De Kuip gaan we met busjes naar het Verhalenhuis op Katendrecht. Koffie, thee en joods vlechtbrood staan er klaar. De deelnemers staan centraal, wij vragen, zij praten. Wie ben je, wat heb je gedaan? Het stadionverbod kan het gevolg zijn van antisemitische uitingen, het gooien van vuurwerk en andere ongein. In confrontatie met een Joodse Feyenoorder gaat het gesprek over foute spreekkoren, wat die betekenen, wat de voetbalclub uit 020 daarmee heeft te maken en de pijn die ze Joodse medesupporters aandoen.
“Meneer, het is niet tegen de Joden.”
Joodse supporters vertellen verhalen over het lot van hun familie, over de onderduik, deportatie en vernietigingskampen. Het maakt diepe indruk. “Meneer, het is niet tegen de Joden”, is de reactie keer op keer. “Waarom we het doen, dat is duidelijk, toch?” Dat het de Joodse Feyenoorders door hun ziel snijdt, dat sommigen daarom niet meer naar De Kuip komen, daar hebben ze nooit bij stilgestaan. “Ik heb een stadionverbod vanwege “alle Joden aan het gas”. Ik snap dat ik iets heel stoms heb gedaan. Kunt u me uitleggen wat dat is, antisemitisme?”
Loods 24 en Kindermonument
We gaan naar het stukje overgebleven muur van het gemeentelijke handelsterrein aan de Persoonshaven. Daar bevond zich Loods 24, waar vanaf 30 juli 1942 de Joden uit Rotterdam en de Zuid-Hollandse eilanden zich moesten melden voor deportatie.
Hier staat ook het Kindermonument, met de namen van de 686 kinderen van 0 tot 12 jaar, die in 1942 en 1943 vanuit Loods 24 naar Westerbork en op transport naar Auschwitz en Sobibor gingen.
De voetbalsupporters krijgen een opdracht en leggen een bloem bij een kindernaam. Op het monumentale Plein Loods 24 vertellen we het verhaal van wat zich hier heeft afgespeeld. Daarna een bezoek aan de Orgelzolder van de Breepleinkerk, vlak bij De Kuip, met het verhaal van drie Joodse families die verstopt achter het orgel drie jaar in onderduik overleefden.
‘Feyenoord is van Iedereen’
In De Kuip vertonen we de video ‘Feyenoord is van Iedereen’ met de kort geleden overleden Joodse Feyenoordoma Miep Wessel. Zij reisde met harde-kern-supporters naar Auschwitz. Met onvervalste Rotterdamse tongval zegt oma Miep in de film dat ze van alle Feyenoordjongens houdt, maar hun geroep en spreekkoren spuugzat is. Het programma eindigt met een slotgesprek en fotosessie aan de zijlijn van het veld.
Studiereis naar Auschwitz
In januari 2020 maakten we een 5-daagse studiereis naar Auschwitz met 25 supporters. Ze lopen er geschokt en teneergeslagen rond. We bezoeken het spoorwegkamp Seibersdorf, waar Joodse jongens en mannen hun Vernichtung durch Arbeit ondergingen. Hier leggen zij herdenkingsstenen voor de 15-jarige Feyenoordvoetballer Emanuel Naarden en voor mijn oom Elkan Frank met zijn drie oudste zonen.
Het uitgebreide verslag van Edjo Frank staat in dit bijzondere boek over Feyenoord en de Joden:
En wie niet springt…
Over Feyenoord, Joden en de strijd tegen antisemitisme.
ISBN 9789083320489
Uitgave: Studio Rashkov in samenwerking met Loods 24 en Joods Kindermonument
Formaat: 215 x 140 mm
Prijs: € 22,50
cover: Feyenoord-sjaal bij spoorwegkamp Seibersdorf, foto Sidris van Sauers
Geef als eerste een reactie