Een van de productiefste dirigenten van de Weimarrepubliek woonde na zijn vlucht uit nazi-Duitsland in de Gabriël Metsustraat 34.
Daar vond Frieder Weissmann in 1937 zijn woonstee in het roemruchte Hillehuis van Michel de Klerk. Het Hillehuis op de hoek van de Gabriël Metsu- en de Nicolaas Maesstraat. Het werd in 1911-12 gebouwd als eerste voorbeeld van Amsterdamse School. Zie ook Monumentale Volkshuisvesting over Michel de Klerk, de belangrijkste architect van de Amsterdamse School.
Als dirigent nam Frieder Weissmann (Langen, 1893 – Amsterdam, 1984) in totaal meer dan tweeduizend platen op voordat hij, na de nazi-machtsovername naar Nederland vluchtte. Daar werkte hij met het Concertgebouworkest en voor de AVRO-radio. Hij dirigeerde vanaf 1934 om en om in Buenos Aires en in Amsterdam, gebruikmakend van de verschillende theaterseizoenen.
Friedrichs vader was voorzanger van de hoofdsynagoge van Frankfurt am Main en kwam hem hier in 1937 opzoeken; hij logeerde op de bovenverdieping.
Milletstraat
Na de Kristallnacht liet Weissmann zijn moeder overkomen uit nazi-Duitsland, maar hij was zelf in Amerika toen Nederland werd bezet en zijn moeder weggevoerd uit de Milletstraat.
Als oudere man keerde hij in 1958 terug naar Amsterdam. Daar kwam hij de veertienjarige schilder Sylvia Quiël tegen. Over hem zei ze: ‘Hij bezat een enorm charisma dat deed denken aan een tijger: aaibaar en gevaarlijk tegelijk.’
Ze hadden toen zij eenmaal volwassen was een relatie, hoewel hij in de Verenigde Staten woonde en zij in Amsterdam. Het duurde totdat Silvia in 1975 Carel Willink tegenkwam en met hem huwde.
Sylvia Willink, Dr. Frieder Weissmann, © Sylvia Willink
Echtpaar Willink
Na de dood van zijn vrouw in 1980 haalde het echtpaar Willink de vereenzaamde Weissman naar Amsterdam. In het toenmalige Hotel Smit (P.C. Hooftstraat 24-28) bracht Sylvia Weissmann onder: ‘Hij had niemand meer in de hele wereld, en toen is hij naar het meisje teruggekomen dat hem vroeger zo adoreerde.’
Tweeënhalf jaar lang zocht Sylvia hem dagelijks op. ‘Hij liep met een stok, maar zijn persoonlijkheid spatte er nog vanaf. Hij had een levensmoed, geweldig!’
Weissman overleed op 4 januari 1984, drie maanden na Willink; ze liggen samen in een graf. Sylvia liet voor het Concertgebouw een struikelsteen plaatsen voor Weissmann en een voor zijn moeder in de Milletstraat.
De Cultuuraltas Amsterdam Oud-Zuid is bij de auteur te bestellen.
Geef als eerste een reactie