Monne de Miranda (1875-1942) was van 1919 tot 1939 de eerste joodse SDAP-wethouder van Amsterdam. Deze befaamde wethouder dreigde in de vergetelheid te raken. Zelfs zijn portret verdween in het depot van het Amsterdam museum. Een groepje joodse vrouwen, waaronder ikzelf, voerde actie om het schilderij terug te brengen naar het stadhuis. In de vorige aflevering: Hoe Monne de Miranda terugkeerde in het stadhuis van Amsterdam leest u meer over De Miranda en het groepje ‘‘Bevrijd Monne uit het depot’’.
Orkater en burgemeester Halsema geven een zetje
Als we in maart 2020 eindelijk een afspraak krijgen met burgemeester Halsema, breekt de coronacrisis uit. We besluiten te wachten tot betere tijden. Die duurt langer dan verwacht en weer dreigt De Miranda in de vergetelheid te raken.
Tot april 2024. Theatergroep Orkater brengt de musical ‘café 749’ op de planken. Samenvatting van het verhaal: Café 749 wordt met de sloop bedreigd, de stamgasten besluiten om in het kader van Amsterdam 750 jaar een musical in te studeren over een beroemde Amsterdammer.
Dat wordt Monne de Miranda. Kroegbaas Ben (gespeeld door Geert Lageveen) heeft zijn portret al jaren achter de toog hangen. We zien dus een musical ontstaan in een musical, scenes uit het leven van de Miranda worden afgewisseld met de hedendaagse problemen van de stamgasten zoals woningnood, werkloosheid, twijfel aan politiek en alcohol.
Natuurlijk zit ik met mijn familie op de eerste rij. Bij de eerste monoloog van Ben ben ik al in tranen. Vijfhonderd pagina’s uit de biografie van Gilles Borrie worden samengevat in vijf minuten!
Monne’s stem in mij zwijgt, maar lacht steeds onbedaarlijk als de acteur die zijn rol moet spelen verstek laat gaan.
Vervolgens wordt zijn rol overgenomen door een rijzige zwarte schoonheid, een actrice die snel een snor opplakt en vervolgens Monne speelt als schooljongen, diamantslijper en wethouder. Bij de ingetogen martelscene in kamp Amersfoort is mijn hele familie in tranen.
Na de voorstelling voegt Orkateracteur en toneelschrijver Geert Lageveen zich bij ons. Ik vertel hem van het portret in het depot en onze pogingen om hem te bevrijden.
“Mag ik meedoen?” vraagt Geert. Graag! Bij een overleg over een totaal ander onderwerp met Femke Halsema, duwt hij haar al een verzoek voor Monne’s bevrijding in de handen. “Niets meer van gehoord”, moppert hij later.
Struikelsteen voor Monne
Dan wordt het 3 augustus 2024. Op initiatief van mijn nicht Auke wordt een struikelsteen gelegd voor Monne op het Raphaelplein 8, zijn laatste woonadres.
Behalve mijn familie zal ook Femke Halsema erbij zijn. De secretaris van de burgemeester is ruim op tijd en maakt ons duidelijk dat de burgemeester uit pure belangstelling komt en geen toespraak gaat houden.
Even later komt de burgemeester aangefietst. Ze zet de fiets tegen een lantaarnpaal, zet hem op slot en vist het kettingslot uit haar fietstas. Denkt ze. Het is de burgemeestersketting.
Even die verwarring. Ze doet de ketting om haar nek, veegt zweet van haar voorhoofd en zet dan met de juiste ketting haar fiets op slot. Een scène van misschien zes seconden, maar ze heeft het hart van onze familie gestolen, zelfs die van onze rechtse kant.
Raphaelplein, 3 augustus, 2024
Na de plechtige steenlegging verplaatst ons gezelschap zich naar de schaduw van de bomen op het grasveld van het plein.
Mijn nicht Auke houdt een toespraak over haar besluit voor de struikelsteen. Ik ben blij dat we onder bomen staan want mijn toespraak is lang geworden.
Liever herdacht als wethouder
Dat komt omdat ik mijn grootvader de toespraak heb laten schrijven en die kon nog wel eens langdradig zijn. Monne bedankt voor de eer van struikelsteen en biecht op dat hij liever herdacht werd als goede wethouder dan als slachtoffer.
Waar zou dat mooie schilderij van hem toch gebleven zijn? Hij zou het zo leuk vinden als dat schilderij op een plaats hing waar hij de jonge politici steun kon bieden, net zoals hij dat voor mij doet.
Toen nam de burgemeester toch het woord. “Natuurlijk moet dat schilderij terug”, zei ze. “Ik heb er laatst ook al een brief over gehad. We zetten er vaart achter en dan zie ik jullie allemaal weer.”
Vervolgens wil mijn hele familie met Femke op de foto. En dat op haar vrije dag. Twee kettingen verdwijnen in haar fietstas en we zwaaien haar uit.
Wordt vervolgd
Geef als eerste een reactie