Verwoestende kracht van liefde tussen moeder en dochter

Hila Blum (1969) is een Israëlische journalist en romanschrijver. Ze werd in Jeruzalem geboren, maar groeide op in de Verenigde Staten en Europa.

Haar roman איך לאהוב את בתך verscheen in een prachtige vertaling van Hilde Pach als: Hoe je van je dochter moet houden.

In Israël won Hila Blum in 2021 de Sapir-prijs met deze roman.

Deze psychologische roman volgt het perspectief van Joëla, een hoog opgeleide, seculiere Israëlische vrouw die getrouwd is met een veel oudere wetenschapper.

In de ik-vorm volgt de lezer haar in haar ontwikkeling als moeder. Na een moeizame zwangerschap wordt dochter Lea geboren. Er is tussen de regels door sprake van een psychisch lijden van de moeder, maar zij lijkt wonderwel geheel te herstellen door het moederschap dat haar grote voldoening schenkt.

De liefde voor baby, peuter en kleuter Lea wordt gedetailleerd en bloemrijk beschreven. De liefde is overweldigend, allesomvattend en genadeloos intens. Er worden geen kinderen geboren: Meïr, de vader houdt van Lea, maar wil het bij één kind laten.

De intense relatie tussen moeder en kind maakt dat een korte buitenechtelijke affaire van de vader nauwelijks van belang lijkt.

De lezer zal sympathiseren met deze gefocuste moeder die haar dochter voortdurend alle tederheid en warmte wil geven die een kind nodig heeft. De gedetailleerde weergave van de gebeurtenissen op de basisschool en middelbare school vervelen niet. Er zijn interessante meisjesvriendschappen en later verliefdheden. 

In het begin van haar jeugd deelt Lea werkelijk alles met haar moeder. Ondertussen is Joëla zelf ook de enige dochter van een moeder die wél van haar zegt te houden, maar in gebreke blijft als het gaat om het tonen van genegenheid.

De spanningsboog in deze roman wordt strak gehouden doordat vanaf het begin van het boek de lezer weet dat Lea haar moeder verlaat en in Nederland gaat wonen.

Hoewel aan het einde van de middelbare schooljaren er een beangstigend leugen- en verraadincident plaatsvindt in het leven van Lea, lijkt haar moeder er volledig op te vertrouwen dat dit kind dat ze alles geeft wat ze maar te geven heeft, tot op een niveau waarop de dochter haast een levenspartner wordt, nooit afstand zal nemen van haar moeder.

Eindregie

Maar de moeder heeft niet de eindregie over het leven van de volwassen dochter. Lea blijft niet bij haar moeder.

De enorme pijn en teleurstelling die de breuk voor Joëla oplevert zijn in een felle beschrijving een minder opwekkend deel van de roman maar mooi in tragiek.

Als Lea uiteindelijk tamelijk rigoureus breekt, is dat het enige dat we eigenlijk weten vanuit haar perspectief. 

Reis door Azië

Na de dood van haar vader reist ze door Azië om later met een eigen gezin in Groningen te wonen. Er is zelfs een spannend einde wanneer haar moeder haar op een vreemde manier terugvindt en zelfs lijkt terug te lokken.

Parentificatie

Als dochter uit een meisjesgezin en moeder van vier dochters las ik deze roman met interesse en plezier. Alle goede voornemens met een baby, de liefde, het plezier en de onvermijdelijke fouten in de opvoeding, het komt allemaal voorbij.

Het woord ‘parentificatie’ komt niet voor in het boek maar bepaalde elementen van de verhouding tussen deze moeder en dochter gaven mij wel deze associatie.

Welkome afleiding

Deze roman is grotendeels gesitueerd in Jeruzalem. Maar de Israëlische politiek, de spanningen in het Midden-Oosten, de Tweede Wereldoorlog, het zijn geen figurerende thema’s in dit boek. 

Met de niet-aflatende stroom aan oorlogsnieuws op dit moment is dat een welkome afleiding.