Sjabbat Chazon, de sjabbat vóór Tisja Be’Av, is genoemd naar de haftara die op deze Sjabbat gelezen wordt over de visie (Chazon) van de profeet Jeshajahu.
Deze gaat in essentie over de hoopvolle mogelijkheid voor het volk Israël om te stoppen met slechtigheid en te leren goed te doen: חִדְל֖וּ הָרֵֽעַ׃ לִמְד֥וּ הֵיטֵ֛ב (Jeshajahu 1:16-17).
Het is deze visie die doorklinkt in parasjat Dvarim waarin Moshe het volk toespreekt in de laatste weken van zijn leven.
Moshe her-vertelt wat zich tot op dat moment heeft afgespeeld in de geschiedenis van het volk en accentueert wat van belang is en waar het goede uit bestaat. Veel valt te leren in deze parasja over goed leiderschap.
Functieprofiel
In zijn woorden benadrukt Moshe expliciet welke kwaliteiten nodig zijn voor een leiderschapsrol als een kort maar krachtig functieprofiel avant le lettre dat we een-op-een over kunnen nemen voor onze huidige tijd:
הָב֣וּ לָ֠כֶ֠ם אֲנָשִׁ֨ים חֲכָמִ֧ים וּנְבֹנִ֛ים וִידֻעִ֖ים לְשִׁבְטֵיכֶ֑ם וַאֲשִׂימֵ֖ם בְּרָאשֵׁיכֶֽם׃
‘Kies van elk van jullie stammen kandidaten die wijs, verstandig en ervaren zijn en ik zal ze benoemen tot jullie hoofden’(Dvarim 1:13).
Geen onderscheid tussen Israëlieten en vreemdelingen
Ook over de kwaliteiten van rechters, eveneens belangrijke leiders binnen een rechtvaardige samenleving, benadrukt hij (Dvarim 1:16-17) dat zij geen onderscheid mogen maken tussen Israëlieten en vreemdelingen:
וּשְׁפַטְתֶּ֣ם צֶ֔דֶק בֵּֽין־אִ֥ישׁ וּבֵין־אָחִ֖יו וּבֵ֥ין גֵּרֽוֹ en tussen mensen van verschillende rangen en standen: לֹֽא־תַכִּ֨ירוּ פָנִ֜ים בַּמִּשְׁפָּ֗ט כַּקָּטֹ֤ן כַּגָּדֹל֙ תִּשְׁמָע֔וּן לֹ֤א תָג֙וּרוּ֙ מִפְּנֵי־אִ֔ישׁ כִּ֥י הַמִּשְׁפָּ֖ט לֵאלֹהִ֣ים ה֑וּא.
Met andere woorden: rechtvaardig leiderschap plaatst de gelijkwaardigheid van mensen bovenaan, ongeacht tot welk volk ze behoren of welke positie ze bekleden.
Implicieter is de blauwdruk voor goed leiderschap wanneer Moshe vertelt over het kiezen van de verspieders die vooruit werden gestuurd om het beloofde land te verkennen, voordat het volk dat zelf aandurfde. Het moeten mensen zijn geweest met het lef om een spannende tocht te ondernemen, met ongewisse uitkomst, in dienst van het hogere doel. En je zou kunnen invullen dat deze verspieders mensen waren waar hun stammen op vertrouwden om met een eerlijk verhaal terug te komen.
Maar wellicht leren we in deze parasja vooral over goed leiderschap via Moshe zelf, die het voor leeft.
Joshua Bin Nun
Moshe houdt zijn verhaal terwijl hij op het punt staat zijn rol over te dragen aan Joshua Bin Nun, die hij positioneert als de leider die het volk het beloofde land in zal leiden.
Dit doet Moshe ondanks dat hij dit ongetwijfeld zelf graag had willen doen. Doordat hij zijn rol expliciet verlaat, ontstaat er ruimte voor nieuw leiderschap. In plaats van zich vast te klampen aan zijn functie, neemt hij verantwoordelijkheid voor eerder gemaakte fouten en accepteert hij zijn plek in de geschiedenis.
De hem resterende tijd benut hij door een motiverende en inspirerende visie op de toekomst helder voor te spiegelen. Hiermee plaatst hij zich stevig in dienst van het volk en van de komende generaties.
Persoonlijk belang overstijgen
Moshe laat zo de belangrijkste kwaliteiten zien van een goede leider: het persoonlijke belang kunnen overstijgen in dienst van het hogere doel en het zorg kunnen dragen voor een betere toekomst.
cover:collage Bloom
Geef als eerste een reactie