In een bomvolle zaal vuurt een divers gezelschap Joden donderdagavond 16 oktober 2025 vragen af op de leider van de nieuwe Israëlische fusiepartij De Democraten.
Fris en loepzuiver schept Golan zijn perspectief voor de toekomst van Israël. De oud-legerleider zet – als ware het een militaire operatie – puntsgewijs zijn koers uiteen: terug naar democratie en voorwaarts naar vrede.
Zijn verhaal klinkt overtuigend, je zou hem zo de sleutels van het beloofde land geven. Golan neemt de vraagstellers serieus, is eerlijk en dat waardeert men. Er is vaak applaus en een gevoel van hoop, al is er ook wat scepsis. Misschien komt dat laatste door Golans politieke positie: zijn fractie is goed voor tien van de honderdtwintig zetels in de Knesset. Een kort verslag van een nieuwe (of juist oude) blik op Israël, vrede en het Midden-Oosten.
Morele en militaire overwinning
Na een korte inleiding van Keren Hirsch neemt gelegenheids-anchorman Gideon Soesman het woord en vraagt naar Golans visie op de oorlog in Gaza.
Golan: deze oorlog had op 10 oktober 2024 afgelopen kunnen zijn. Toen behaalde Israël de morele en militaire overwinning door Yahya Sinwar te vermoorden. Toen al lag Hamas op zijn knieën en hadden we een deal kunnen sluiten. Dat het een jaar langer heeft geduurd en veel meer doden heeft gekost ligt puur aan Netanyahu. Hij is niet bezig met veiligheid vanuit militair perspectief, maar met politieke (persoonlijke*) motieven.
*tussen haakjes: toelichting van de auteur
Eigen twintig puntenplan
“Het is een schande dat we toen niet zelf een soort twintig-puntenplan hebben voorgesteld, in samenwerking met bijvoorbeeld gematigde moslimlanden. Nu zitten we opgescheept met een door Trump opgelegd plan waar Hamasvrienden als Turkije en Qatar onderdeel van zijn”.
En hoe zit dat met genocide, de roze olifant in de kamer, vraagt Gideon Soesman.
Golan is ook hier heel helder: “Deze oorlog is niet te vergelijken met Rwanda, Armenië en de Tweede Wereldoorlog. Het is een conflict in een van de dichtbevolktste gebieden ter wereld met een vijand die alle mogelijke middelen inzet (inclusief mensen als menselijk schild gebruiken). En ja, het zou best kunnen dat er misstappen door de IDF zijn begaan en die moeten we onderzoeken”.
Hoe kijkt u aan tegen het vredesproces?
“Stap 1: We moeten eerst onze regering vervangen. Deze regering heeft baat bij conflict en is uit op verdeeldheid en wil geen vrede. We zeggen dat radicale en antidemocratische leiders gevaarlijk zijn. Dat geldt voor de moslims in Gaza en Iran, maar dat geldt ook voor ons.
Het betekent dat wij (De Democraten) moeten samenwerken met andere partijen om een alternatief te bieden voor de huidige meerderheid. Het is zeker niet zo dat ik dezelfde idealen heb als andere politieke partijen, maar om deze regering uit het zadel te krijgen zet ik een deel van onze ideeën even in de ijskast. Wat mij betreft maken we een coalitie met Lapid, Gantz, Bennet en de Arabische partijen. Ik wil daar best leiding aan geven, maar degene met de meeste impact mag dat ook doen. Ik wil dan best een stap terug doen. Het gaat niet om mij, maar dat we (met zijn allen) het grootste mandaat hebben”.
Daarop vraagt iemand of we makkelijk met de Israëlische Arabieren kunnen samenleven (degene bedoelt: “zijn ze goed geïntegreerd”?). Golan is hier zeer stellig: Hoezo niet geïntegreerd? Ze (Arabieren) zijn onze winkelmedewerkers, taxichauffeurs, artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis. Natuurlijk vormen zij een geïntegreerd deel van Israël.
“Stap 2: We moeten zorgen voor een gematigd leiderschap in Gaza, met veiligheid voor iedereen. Als dat gematigd leiderschap gesteund wordt door de bevolking in Gaza, dan kunnen we een grote stap naar vrede zetten.”
Hierop vraagt een jongeman welke wetten er moeten komen om meer veiligheid en gelijkwaardigheid op de West Bank te realiseren.
Wilde West Bank
Golan: “We noemen het de Wild West (Bank), dat is het nu. Of voor Israëli, de Wild East. Je hoeft echter alleen maar de wet toe te passen, op te leggen, want die wet is er al. Er is geen nieuwe wet nodig. De politie en het leger moeten die toepassen. Zoals het nu gaat, beïnvloedt het de rest van Israël, het tast onze waarden aan.”
“Stap 3: We moeten stap voor stap mijlpalen bouwen op de weg naar een tweestatenoplossing. We moeten daarbij geen concessies doen aan veiligheid. Er moet een ‘burgerlijke scheiding’ tot stand komen, met daarbij (garanties van) veiligheid. Dus met minder gelegenheid voor terroristen. Dat zal een proces van vele jaren zijn.
Liberaal-democratische staat
Golan benadrukt dat de huidige politiek in Israël niet draait om politieke ideologie tussen links en rechts: Het gaat om autoritair versus democratisch, tussen wetteloosheid en rechtsorde, tussen fatsoenlijk en corrupt en tussen sektarisch en verantwoordelijk zijn voor het geheel. We moeten een liberaal-democratische staat zijn, onze rechtsorde versterken en de waarden van onze staat institutionaliseren.
Anders zullen joden in het buitenland zich niet meer met ons identificeren. Dat was altijd de visie van de zionisten die het land op hebben gebouwd: een liberaal-democratische staat. Met gelijke rechten voor iedereen.
Realist
Hoe ziet Golan de toekomst: “Ik ben geen optimist, geen pessimist maar een realist. Ik zie dat we in het Midden-oosten een klap hebben uitgedeeld aan de as van radicalen als Hamas, Hezbollah en Iran. Het opent mogelijkheden om samen met gematigde Arabische landen een coalitie te vormen. Dat betekent dat we nu ruim baan moeten geven aan diplomatie.
Zorg dat je een stemkaart krijgt (als je Israeli bent), maak Aliyah als je dat niet bent.
Hoe kan Israël zijn internationale reputatie herstellen: “Als we deze regering vervangen en de uitspraken zoals die worden gedaan door bv Smotrich stoppen, gaat dat al meteen een stuk beter.”
Wat kunnen we doen? Zo vraagt een van de aanwezigen.
Golan eindigt met een oproep om te zorgen dat de aanwezigen (of mensen uit hun omgeving) kunnen stemmen: “Zorg dat je een stemkaart krijgt (als je Israeli bent), maak Aliyah als je dat niet bent”
Zo laat hij ons wel achter met wat huiswerk, maar ook met (een sprankje) hoop. In ieder geval is het een verademing om iemand zo gepassioneerd over Israël te horen spreken met een bijna militaire structuur in het vertolken van zijn visie. Die de waarde van de liberale democratie steeds benadrukt én het grote belang daarvan voor het behoud van de band met (rest van de wereld en …) de diaspora-joden.
Deze bijeenkomst kwam mede tot stand met medewerking van Jutka Halberstadt, Gideon Soesman, Asher Baruch en Keren Hirsch.
cover: Yair Golan in Amsterdam, oktober 2025, foto: Keren Hirsch
Prachtig hoor en ongetwijfeld met de meest goede bedoelingen. Echter weinig realistisch w.m.b. Een Salomon Bouman-achtig betoog waarin het feitelijk gaat om regering Netanyahu weg te stemmen. Verder weinig schokkend.
Thanks for this report which brings hope to us all who have suffered from the nightmare of the last two years,