Zichtbon voor Robert Silberschmitt

Het is rond 1980, ik werkte op de Diamantbeurs in het bedrijf van mijn vader.

Mijn vader moest naar de Waarborg waar de keurkamer was voor juwelen. Daar moesten alle juwelen naartoe om gekeurd te worden om het juiste goudgehalte vast te stellen en de juwelen te voorzien van een Nederlands keurmerk bijvoorbeeld 1/585, 14k goud, of 1/750 voor 18k juwelen. 

De waarborg was toen gevestigd in het Oost-Indisch Huis aan de Kloveniersburgwal in een schitterend antiek pand. Mijn vader was dan een uurtje van kantoor.

In dat uur meldt zich Robert, een oud-leerling van Rosj Pina. Een welbespraakte jongeman goed uitziend in mooi kostuum, een telg uit een bekende orthodox Joodse familie uit de stad.

Hij vertelde dat hij vertegenwoordiger was voor een grote juwelenfabrikant uit Engeland. Hij had een grote collectie juwelen bij zich waarmee hij juweliers bezocht.

Robert maakte een goede indruk op me. Hij vertelde over zijn werk. We waren ongeveer even oud. Hij vroeg of ik een briljant van 0.75 cts had in een mooie kwaliteit. Daar had hij een klant voor. 

Op zicht

Ik gaf hem de steen op zicht. Toen vroeg ik of hij niet veel meer diamant kon verkopen bij zijn klanten. Ik gaf hem een aantal lotjes met diamant mee voor meer dan een ton guldens.

Hij zou zich na een week bij me melden met de resultaten van de verkoop. Hij tekende een zichtbon en ik wenste hem veel succes.

Even later kwam mijn vader terug. En? Was er nog wat. Ja, Robert Silberschmitt was hier. Wat kwam hij hier doen? Je hebt hem toch niets meegegeven? Papa, hij heeft een grote collectie juwelen bij zich, hij bezoekt juweliers. Hij kan voor ons toch ook iets verkopen? 

Ik heb mijn vader nog nooit zo boos gezien. Ga de goederen nu terughalen schreeuwde mijn vader. Papa, wind je niet zo op. Robert komt volgende week terug. 

Geen telefoonnummer noch adres

‘Ik wil nu onze goederen terug’ zei mijn vader. Ik stond met een mond vol tanden. Ik had geen telefoonnummer gevraagd, noch zijn adres. Maar ik wist zijn ouders te vinden. Ik belde onmiddellijk zijn vader. Robert? Die heb ik al maandenlang niet gezien. Oh mijn G’D. Maar waar kan ik hem bereiken? Waar woont hij? Ik heb geen idee. Mijn vader belde een kennis, die relaties had in de onderwereld voor informatie over Robert. 

Een uur later kwam het eerste bericht. Robert is bekend in de onderwereld. Hij heeft enorme gokschulden die hij niet kan betalen. Hij wordt onder druk gezet om met geld of goederen te betalen. Wat een verhaal. Mijn vader belde zijn vriend rabbijn Drukarch om hulp. De Kaliver Rebbe
die op dat moment in Amsterdam was, werd om advies gevraagd. *

Er werd een meeting georganiseerd. De drie Joods-Nederlandse diamantairs kwamen bij
elkaar met Rabbijn Drukarch, De Kaliver Rebbe en een aangetrouwd familielid van Robert, de eigenaar van een grote diamantindustrie in Israël.

Dertig procent

Wij hadden nog geen aangifte gedaan bij de politie. Om zijn zwager uit de gevangenis te houden, bood de industrieel aan, op aanraden van de Rebbe, dertig procent van de schade te betalen om te voorkomen dat Robert de familie tot schande zou brengen.

Aldus geschiedde. Wij schikten ons. Voor mij was dat een belangrijke levensles, die mij veel geld heeft gekost. Maar uiteindelijk een stuk levenservaring rijker.

Later werd Robert getraceerd. Hij was opgenomen in een kliniek voor gestoorde personen. Hij had een zelfmoordpoging gedaan.

Attachékoffer

Er werd met zijn ouders contact gezocht. Er stond een attachékoffer van Robert bij hen thuis. Rabbijn Drukarch onderzocht de inhoud van de koffer. Er lagen allemaal zichtbonnen van diamantairs van wie Robert goederen op zicht had gekregen.

*zie over de Kaliver Rebbe het vorige artikel van Ephraïm Goldstoff

cover: Françoise Nick