Dansen om de doden te eren, te herinneren ook 

Salomon Bouman, illustratie Françoise Nick

Tienduizenden Israeli’s stroomden vorige week naar het Yarkonpark in Tel Aviv. Dit keer niet om te demonstreren tegen de falende oorlog in Gaza, maar om het bitterste en pijnlijkste drama in Israëls geschiedenis dansend te herbeleven. 

Met tranen en trillende benen gingen op het ritme van de muziek de gedachten uit naar de honderden dansende jongeren die op 7 oktober tijdens een jubelfeest vlakbij de grens met Gaza door een bende Hamasterroristen werden overvallen, vermoord en gegijzeld.* 

Veerkracht

Zo is Israël. Een land in oorlog dat een veerkracht heeft die in de lange Joodse geschiedenis is geworteld. 

Lo lis koach, niet vergeten!

Een herinneringsdansfeest aan de Yarkon-rivier en in het mooie park is een warme bladzijde in het Israelische drama.

Israël is sedert 7 oktober in oorlog. Een oorlog, die voor het eerst sedert 1948 echt knaagt aan het zelfvertrouwen en bij seculiere Israëli’s zelfs aan het voortbestaan van het zionistische experiment. Zij willen geen deel uitmaken van wat voor de extreem-religieuze zionisten – onder de vleugels van Benjamin Netanyahu – een oorlog is die de Messias prikkelt om eindelijk voor zijn uitverkoren volk vrede op aarde te waarborgen in Gods koninkrijk in het bijbels Israël.

Dat is een diepe, onoverkomelijke breuklijn in de Israelische samenleving. Een breuklijn die een oplossing van het Palestijnse vraagstuk blokkeert.

Is het gezien de realiteit te utopisch te veronderstellen dat de stichting van een Palestijnse staat naast Israël op de westelijke oever van de Jordaan, een vredessituatie schept? Of heeft de op 7 oktober door Hamas begonnen Israëlisch-Palestijnse oorlog, want dat is het in wezen, dreigende regionale betekenis gekregen?

De helden worden geëerd en geprezen

Dat zijn vragen die Israeli’s bezig houden. Hun zenuwen en uithoudingsvermogen worden dagelijks getest door aanhoudend oorlogsnieuws. Radio en tv melden te vaak dat weer een soldaat of meerderen die en die dag zijn gesneuveld in Gaza, in Galilea of op de Westelijke oever van de Jordaan. Dan komen de familieleden voor en na de militaire begrafenissen op tv en radio in beeld en aan het woord. 

Ha kiboeriem, de helden, die voor Israël vielen, worden geëerd en geprezen. Soms echoot een vrome moeder bij het graf van haar zoon de woorden van Netanyahu dat ‘Israël moet winnen’ en ‘Am Israel chai’ (Het volk van Israël leeft).

De oorlog sijpelt zo dagelijks binnen. Ook wordt in de media enorm veel ruimte gegeven aan de familieleden van de meer dan 120 gijzelaars die door Hamas worden vastgehouden. Via de radio, Reshet Beth, krijgen ze de gelegenheid hun dierbaren radioboodschappen te sturen in de hoop dat die woorden de tunnels in Gaza binnendringen. ‘Houdt stand, wees sterk, we wachten op je, we houden van je.’

Zo wordt die oorlog voor Israeli’s, voor ouders wier kinderen maandenlang dienen in Gaza en elders, een mentale marteling.

Schuilkelder op papier

Hoe ontkom je daaraan, hoe ontvlucht je de onzekerheid over je bestaan?

In gezinnen wordt gewikt en gewogen over de vraag: blijven of weggaan? Die vraag hangt in de lucht. Vandaar ook dat Israëli’s, die daar recht op hebben zich uitrusten met een tweede, liefst Europees paspoort, Portugees, Pools, Duits of andere nationaliteit. 

Honderdduizenden zijn al in het bezit van zo’n document, een soort schuilkelder op papier.

Er is beslist geen sprake van een massale uittocht. Maar een Israëlische moeder met drie zonen die over een paar jaar moeten opkomen voor hun nummer, besluit de risico’s van emigratie te nemen om haar kinderen te redden. En dan denkt ze niet aan het geografisch gevaar van de Palestijnse nationalistische uitstraling, maar aan het grotere gevaar dat dreigt vanuit Iran.

Nucleair Iran

Ook zij hoort vrijwel dagelijks over de dreiging die van een nucleair Iran uitgaat wier leiders de vernietiging van Israël prediken. Iran heeft nog geen atoomwapen, maar zou wel voldoende uranium hebben verrijkt om tot snelle productie ervan over te kunnen gaan. 

En dan leest ze in Haaretz dat een bekende Israelische historicus Benny Morris in een opiniestuk bepleit de nucleaire infrastructuur in Iran te vernietigen met onconventionele wapens, waar Israël over beschikt. En iedereen weet waarop hij doelt. 


*zie een verslag van het dansfeest ter herinnering aan 7 oktober The Times of Israel, 29 juni 2024

** Benny Morris in Haaretz , 30 juni 2024

Over Salomon Bouman 175 Artikelen
Salomon Bouman studeerde internationale betrekkingen aan Science Po in Parijs en aan de Johns Hopkins University in Baltimore, VS. Hij heeft lang in Israël gewoond en werkte daar 37 jaar als correspondent, onder andere voor NRC-Handelsblad. Zijn zoon en dochter en zijn kleinkinderen wonen nog steeds in Israël. Tegenwoordig schrijft hij columns en boeken. Van zijn hand verschenen Israël tussen hoop en vrees (Amsterdam University Press) en Ontmoeting en misverstand (Amphora Books).

1 Comment

  1. Waarom deze week bij de parasja Korach bepaald. “Zij willen geen deel uitmaken van wat voor de extreem-religieuze zionisten – onder de vleugels van Benjamin Netanyahu – een oorlog is die de Messias prikkelt om eindelijk voor zijn uitverkoren volk vrede op aarde te waarborgen in Gods koninkrijk in het bijbels Israël”. Is dit nu echt het probleem van Israel of de seculieren? Of gaat het veel dieper en verder? Korach leest m.i. als een waarschuwing. Een waarschuwing voor ego-gedreven geschillen en egoïstische autoriteitsfiguren.Korach roept ons op naar leiders te zoeken die de dienstbaarheid als hoogste en het beste van macht beschouwen.

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*