Dag Dame. Dat was Gita’s standaardbegroeting. Misschien een beetje gek, maar het maakte mij extra gezien.
De laatste keer dat ze dat tegen me zei, was anderhalve week geleden. Ik belde Petra en die gaf haar telefoon even aan Gita. Dag Dame, wat gebeurt er allemaal? Haar stem was nauwelijks hoorbaar. Ik snapte er ook niets van. Niets!
Ik ontmoette Gita en Miguel tijdens een seideravond, misschien wel twintig jaar geleden. We zaten aan een lange tafel bij Simone en Yaron Haller in Amstelveen. De avond van Pesach als wij Joden de uittocht uit Egypte herbeleven. Als we ons verbinden met al diegenen die niet vrij zijn. En we de wereld bespreken, onze zorgen en manieren waarop we die wereld beter kunnen maken, door wat wíj doen.
Welke drempels en vooroordelen we zelf moeten slechten. Gita vertelde hoe ze bij parfumerie Douglas met haar donkere huid en zwarte haar argwanend werd bekeken. Hoe ze altijd haar tas open moest doen. Hoe bijvoorbeeld Marokkaanse vrouwen hetzelfde lot delen. Ze was boos en strijdbaar.
Liefde voor jodendom
Onrecht, vooroordelen, ongelijkheid en het gebrek aan waarde voor cultuur in de meest brede zin, waren haar drijfveren. En haar liefde voor het jodendom. Ze was bewust lid van de Liberaal Joodse Gemeente. Ze kwam niet wekelijks naar sjoel, maar wel altijd op Jom Kipoer. De seideravond werd gevierd, altijd samen met Miguel. En ze deelde haar expertise met de Joodse gemeenschap. Ze regisseerde een toneelstuk, geschreven door Manja Ressler, over een heikel thema binnen de Joodse gemeenschap dat in de synagoge werd opgevoerd door amateuracteurs uit de LJG.
Ze was een van de bouwers van Leer je buren kennen waar de rabbijn eerder over vertelde. En drie jaar lang werkte ze samen met mij en anderen, aan Joods Nu, het magazine van de LJG dat toen nog tien keer per jaar uitkwam. En ze was een tijdje lid van de culturele commissie en organiseerde activiteiten voor de leden van de LJG.
In de bres voor Israel
Ze sprong in de bres voor Israël. Niet dat ze geen kritiek had op de politiek. Wel omdat ze ervaarde dat Israël met argwaan werd bekeken. Dat Israël kon best worden opgeheven. Vooral in de kringen waarin ze verkeerde.
De aanslag van 7 oktober op de kiboetsim in Israël, en de maatschappelijke onrust daarna in Nederland, ook gericht tegen Joodse Nederlanders, raakte haar in het hart.
Lenny Kuhr die verbaal werd aangevallen tijdens een concert. Het volledige gebrek aan mededogen met de slachtoffers. Dat naast de ellende in Gaza geen enkel mededogen was voor de slachtoffers in Israël. Dat de gijzelaars niet genoemd werden. De verkrachte vrouwen. Dat raakte haar in het hart.
We hadden het daar vaak over. De culturele sector liet zich van haar slechtste kant zien. Ze voelde zich verraden. Opnieuw werd ze met argwaan bekeken en moest ze als het ware haar tas openmaken, de inhoud bloot leggen om te laten zien dat ze aan de ‘goede kant’ stond.
Vaarwel
Lieve Gita, ik ga je missen. Onze gesprekken, onze meningsverschillen … je had een hele sterke mening … onze creatieve sessies, je stem en je lach. Dag Dame. Vaarwel.
Vrees ons, Gita Hacham in Performance op de reflectiedag ‘Hoe willen we oud worden?’, 3 juni 2023, georganiseerd door rekto:verso, Etcetera, NTGent
cover: Gita Hacham treedt op in café Eijlders, maart 2023
Geef als eerste een reactie