Theater als middel om het verleden te beschouwen

Schuldig landschap

Het is een mooie traditie geworden. Op initiatief van Theater na de Dam kan men, na de 4 mei herdenking op de Amsterdamse Dam, door het hele land voorstellingen bezoeken die het thema herdenken inhoud geven. 

Niet alleen gevestigde gezelschappen, maar vooral ook jongeren doen mee aan dit initiatief. Dit jaar stonden er 45 voorstellingen geprogrammeerd, gemaakt en gespeeld door jongeren tussen 12 en 23 jaar en begeleid door professionele makers. 

Dat deed je gewoon

Voor de voorstelling Dat deed je gewoon, gespeeld in het Amsterdamse theater De Krakeling, hadden jongeren zich verdiept in de geschiedenis van hun stad tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zij spraken met ouderen over hoe het was om jong te zijn in oorlogstijd. 

Die herinneringen en verhalen vormden de basis voor Dat deed je gewoon. Een voorstelling over het ondanks alles blijven staan waar je voor staat. Zonder twijfel.

uit Dat deed je gewoon
Regie: Eva Benjamins
Spel: Arya Montazer, Azra Kara, Denis Berdnik, Kik van Wetten, Lilly-Ann Groen, Noumidia Taouss, Sytze de Koning, Zeno van Alberda
Foto ©Theater Na de Dam

Schuldig Landschap van Nathan Vecht

In Theater Carré, de centrale locatie van Theater na de Dam, werd de toneeltekst Schuldig landschap van Nathan Vecht opgevoerd. 

Vecht schreef de tekst in opdracht van Theater na de Dam. Via een reeks pijnlijke historische momenten, beginnend bij de komst van Joodse vluchtelingen na de Kristalnacht, neemt hij ons mee in de omgang van ons land met de Holocaust en haar oorlogsverleden. Hoe was de rol van de overheid, het landsbestuur? Namen zij hun verantwoordelijkheid? Zijn we bereid om terug te kijken? Leren we iets van het verleden? 

Schuldig Landschap met Marlou Gorter; Theater Na de Dam foto © Bart Grietens

Enquêtecommissie

Het is inmiddels 2030, dus zes jaar later. Maar het is geschiedenis en toekomst tegelijk waarnaar wij luisteren. In een setting die veel weg heeft van die van een enquêtecommissie geeft een anoniem personage, gespeeld door Malou Gorter, antwoord op vragen die de geschiedenis haar stelt. 

In het begin zijn het vooral algemene vragen over de opvang van de Joden en rollen de mitsen en de maren vrij makkelijk uit haar mond maar naarmate de tijd verstrijkt wordt de monoloog-interieur knellender, persoonlijker en als er geen uitweg meer te bedenken valt stapt ‘de anonieme’ uit haar rol. 

Over daden uit het verleden kun je nog met afstand oordelen, makkelijk een mening hebben, zaken veroordelen maar nu het over het heden gaat, haar eigen tijd, voelt zij zich in het nauw gedreven en kan de verantwoordelijkheid niet meer afschuiven op andere of instanties. Nu is zijzelf aan zet. Weg met verzachtende omstandigheden, welke keuze maak je?

Persoonlijke verantwoordelijkheid, reflecteren op je eigen handelen. Vecht houdt ons een spiegel voor. 

Hebben wij, in het licht van de geschiedenis, juist gehandeld, gedaan wat mogelijk was, wie bepaalt dat eigenlijk? Wie is verantwoordelijk, wanneer verzet je je tegen het gezag, tegen de heersende moraal? 

En vooral ook hoe kun je ingaan tegen je eigen geweten? Hoe kun je nog op een regering vertrouwen die zo weinig empathie heeft met dat wat de Joodse Nederlanders is aangedaan dat zij de Drie van Breda vervroegd vrijlaten? 

Zijn de ambtenaren die een J in de paspoorten hebben gezet ooit vervolgd? Werden zij gekweld door gewetensnood? 

Verschuilen achter formalisme en beroepen op overmacht.

Ondanks de vele vragen kom je maar tot een conclusie: : men zich verschool zich achter formalisme en beriep zich op overmacht of plichtsbesef en dan is er voor medemenselijkheid geen plaats.

Schuldig Landschap

Spel Malou Gorter
Bijrol, zang Sara Afiba
Muziek Maarten Ornstein (klarinet), Johan van Iersel (cello)
Tekst Nathan Vecht
Regie Abdel Daoudi
Dramaturgie Jaïr Stranders
Productie Patricia Anthea Oldenhave
Concept Theater Na de Dam


cover: actrice Marlou Gorter, poster ©Theater Na de Dam

Over Anita Frank 23 Artikelen
Anita Frank initieerde en participeerde, na haar studie theaterwetenschap en kunstgeschiedenis, in talloze projecten in het theater, de openbare ruimte en op het terrein van cultureel erfgoed onder andere voor de Gemeente Amsterdam. Daarnaast adviseert zij kunstenaars en culturele initiatieven. Voor het Joods Museum maakte zij onder meer de foto installatie Joods Leven. Levensmotto: van cultuur krijg je nooit genoeg!

Geef als eerste een reactie

Geef een reactie

Uw e-mailadres wordt niet gepubliceerd.


*