Donderdag 2 mei start een nieuw Joods filmfestival: Oy Vey brengt eigenzinnige en eigentijdse Joodse cinema naar Amsterdam.
“Joodse kunstenaars hebben zich door de eeuwen verspreid over de wereld, vaak onvrijwillig en als gevolg van oorlog en verdrijving. Dit heeft geleid tot een uniek en divers Joods-zijn, inclusief talen zoals Yiddish, Ladino, Judeo-Arabisch en uiteenlopende rituele en folkloristische gebruiken. Wij nemen de fluïditeit van Joods-zijn en de verbeelding hiervan in films, voorbij aan landsgrenzen, als centraal uitgangspunt.” Aldus de oprichter van het filmfestival Lievnath Faber.
Levenscyclus en herdenken
De films verkennen thema’s als het markeren van de levenscyclus, vreugde en verdriet, het leven als culturele en religieuze minderheid, maar ook de impact van de Jodenvervolging. Ook wordt stilgestaan bij de betekenis en het belang van herdenken in de hedendaagse tijd met een speciaal programma op 4 en 5 mei.
Speelfilms zoals My Polish Honeymoon (Elise Otzenberger, 2019), documentaires zoals The Last Ecstatic Days (Scott Kirschenbaum, 2023), prijswinnende animaties zoals La Traversée (Florence Miailhe, 2021) 2021) en een speciaal voor het festival samengesteld korte filmprogramma hebben als thema Grenzeloos: met verhalen uit de diaspora stelt Oy Vey Film de diasporische aard van de Joodse cultuur centraal en biedt ze een doorkijkje in het hedendaagse, levende Joods-zijn.
Heropleving van Joodse cultuur
Achter de organisatie van Oy Vey Film zit de progressieve Joodse organisatie Oy Vey die zich inzet voor de heropleving van Joodse cultuur in Nederland.
Faber: “Met ons programma bieden wij erkenning aan hoe bijzonder de diasporische ontwikkeling van verschillende Joodse culturen is en zetten wij de diaspora in de spotlight. Door diaspora te omarmen als de drijvende kracht achter creativiteit bevragen we hedendaagse nationalistische normen. Zo staat diaspora niet meer voor uitsluiting (van Joden red.), maar voor Joods leven.”
Bijzonder: voor een aantal van onze films zal de vertoning op het filmfestival de Nederlandse première zijn. Ook zullen bezoekers in de gelegenheid zijn met een aantal filmmakers persoonlijk kennis te maken en in gesprek te gaan.
Uitgelichte films
Neighbours
Mano Khalil | speelfilm | 2021 | 124’ | Openingsfilm | filmmaker aanwezig
In een Koerdisch-Syrisch grensdorp begin 1980 gaat Sero voor het eerst naar school. Een nieuwe leraar komt vanuit de hoofdstad om deze Koerdische kinderen om te vormen tot Pan-Arabische modelleerlingen. Om dit paradijs op aarde dichterbij te brengen gebruikt hij de stok om het Koerdisch te verbannen, een groteske verering van Assad en haat tegen de Zionistische vijand – de Joden. Sero is verward, want zijn dierbaarste buren zijn een liefdevol Joods gezin. Al jaren ontsteekt zijn familie op de Sabbat bij hen de lichten. In deze benauwende autoritaire wereld wordt iedereen verdrukt, en is zowel blijven als vertrekken een levensgroot risico. Voor deze film put de maker uit zijn eigen ervaringen en trekt daarmee een lijn vanuit het verleden naar het heden.
La Traversée (The Crossing) | Florence Miailhe | animatie | 2021 | 84’ | Nederlandse première
Een familie moet vluchten wanneer een klein dorp wordt geplunderd. De oudste kinderen worden al snel van hun ouders gescheiden en gaan de weg van ballingschap alleen tegemoet. Ze beginnen aan een heroïsche en gevaarlijke reis die hen van kindertijd tot adolescentie brengt, op zoek naar onderdak en vrede. Deze bijzondere olie-op-glas animatie in een stijl die doet herinneren aan Vincent van Gogh en Marc Chagall, maar ook aan de kleurenversie van Shaun Tans graphic novel ‘The Arrival’, vertelt een universeel vluchtelingenverhaal. Blijf ook vooral zitten tot de aftiteling, want dit universele verhaal vormt voor de filmmaker nadrukkelijk ook een persoonlijke verbinding tussen heden en verleden.
The Last Ecstatic Days | Scott Kirschenbaum | documentaire | 2023 | 75’ | Nederlandse première
Ethan Sisser, een jonge man met terminale hersenkanker, zit alleen in zijn ziekenhuiskamer. Wanneer hij zijn reis naar het einde live gaat streamen op sociale media, zijn duizenden mensen over de hele wereld getuige van zijn moed. Toch heeft Ethan meer voor ogen: de wereld leren hoe je zonder angst kunt sterven. Om dat te doen, moet hij zijn dood filmen. Ter ere van Ethans wens brengt zijn dokter Aditi Sethi hem naar een idyllisch huis in de Blue Ridge Mountains van Asheville, North Carolina. Wat zich vervolgens ontvouwt is een verhaal dat je zelden ziet: hoe een gemeenschap van vreemden een jongeman helpt om met genade te sterven. Samen zorgen Ethan en de joodse regisseur Kirschenbaum voor een zintuiglijke onderdompeling in het verlaten van het lichaam. “The Last Ecstatic Days” onthult een man die ons niet zal laten vergeten – zelfs nadat hij zijn laatste adem heeft uitgeblazen.
De Moeder van mijn Moeder is Joods | Eden Goldberg | documentaire | 2023 | 32’ | Nederlandse première | filmmaakster aanwezig
Ondanks dat het ooit de invloedrijkste joodse bevolkingsgroep ter wereld was, blijft het joodse leven in Nederland, achtenzeventig jaar na de Shoa, ongrijpbaar. Voor Nederlandse joden die geen onderdeel uitmaken van een religieuze gemeenschap, bepaalt de verwerking van de genocide in overweldigende mate wat het vandaag de dag betekent om joods te zijn.
Ruimte maken
Ze zijn verbonden met een traumatisch verleden, hebben een gecompliceerde relatie met Israël en ondergaan een diep geworteld antisemitisme in de Nederlandse samenleving. Een meer intieme en vreugdevolle Nederlandse beleving van Joods-zijn komt nauwelijks van de grond.
Dit filmproject is een uitdrukking van een zoektocht naar het terugwinnen, heroverwegen en ruimte maken voor de hedendaagse Nederlands-Joodse identiteit en het leven.
Oy Vey Film – eigentijds Joods filmfestival
2 t/m 5 mei 2024
Kriterion, Amsterdam
Programma en tickets
cover: beeld uit La Traversée (The Crossing), Oy Veh filmfestival
Geweldig iniatief. Is een opvulling van iets wat er niet meer is, was.
Succes en vele malen vervolg.