In vijf verhalen bespreekt dirigent Jules van Hessen de hoogtepunten uit het Eerbetoon aan Hans Bloemendal dat plaatsvond op 4 februari 2024 in de Amsterdamse Obrechtsjoel. Hier het laatste verhaal over Adon Olam, het slotstuk van de vrijdagavonddienst.
Honderden melodieën
Adon Olam, in veel gemeenten de gezamenlijk gezongen afsluiting van de vrijdagavonddienst, kent een traditie die vergelijkbaar is met die van Lecha Dodi: de respectievelijke teksten zijn zonder overdrijving op wel honderden verschillende melodieën getoonzet.
Zo kun je als sjoelbezoeker ineens verrast worden door een ingeving van de chazzan die plotseling een volkomen andere afslag neemt. Die talloze versies kun je in drie categorieën indelen:
1) Melodieën die zo oud zijn dat wij de herkomst niet kennen. Die worden doorgaans “traditionals” genoemd.
2) Versies van de hand van componisten/chazzans die geïnspireerd zijn door de tekst daarop nieuwe melodieën maken.
3) En de amusantste categorie:
Bestaande nummers, die zich (vaak toevallig) lenen om de Adon Olam tekst op te zingen.
Voorbeelden
Juist omdat laatstgenoemde categorie zo’n divers muziekbeeld oplevert, is het aardig om hiervan wat willekeurig gekozen voorbeelden te plaatsen.
In het klassieke spectrum blijken vaak de noten van Georges Bizet gebruikt worden. Zo was het de legendarische Chazzan Chaim Storosum die de gemeente Adon Olam liet zingen op muziek uit de l’Arlésienne suite van Bizet.
Chazzan Muller uit Antwerpen bedient zich wel van een hele dramatische aanpak door te kiezen voor het beroemde duet uit de Parelvissers van dezelfde Bizet:
Ook eigentijdse hits inspireren om er Adon Olam op te zingen. Zo zong Chazzan Ken Gould op een Chanukaconcert deze versie, waaruit blijkt dat de woorden naadloos passen op Somewhere over the Rainbow, hier in de versie van Benjamin Till met solist Marc Joseph van de Londens New West End Synagogue.
Van recente oorsprong deze Adon Olam van chazzan Azi Schwartz die het gebed zingt op You’ll be back, muziek uit de musical Hamilton:
Het dilemma
Bij het samenstellen van het muzikale eerbetoon aan Hans Bloemendal z’l leek er dan ook keus te over te zijn. Opmerkelijk is echter dat in het beroemde blauwe boek, Bloemendals naslagwerk met bladmuziek van talloze Amsterdamse melodieën, geen enkele Adon Olam is beschreven. Mij bekroop de angst dat Bloemendal misschien niets zou hebben met Adon Olam, wellicht ingegeven doordat de gangbare muzikale benadering niet altijd even fijnzinnig is.
Het Vermoeden
Die angst bleek totaal ongegrond. Bij het terugkijken van een indrukwekkend interview met Annemiek Schrijver tijdens het tv-programma ‘Het Vermoeden’ meldt Bloemendal spontaan dat voor hem Adon Olam juist de belangrijkste tekst uit de liturgie is, waarmee mijn vermoeden werd weersproken …
Op verzoek van Schrijver reciteert hij de tekst en laat hij zich verleiden om enkele maten te zingen. Tot mijn grote verwondering zingt hij niet een oude traditionele melodie, maar de nogal ‘poppy’ versie van Uzi Hitman.
Hans Bloemendal in het programma ‘Het Vermoeden’ van Annemiek Schrijver:
Adon Olam versie Uzi Hitman:
Adon Olam Medley
Toen wist ik meteen welke versie wij moesten kiezen voor het Bloemendal eerbetoon. Die melodie komt namelijk prominent langs in de Adon Olam Medley van Stephen Glass. In die Medley zitten behalve de versie van Hitman nog zo’n zes andere hits in verwerkt en wat is leuker dan zo’n bijzonder concert af te sluiten met een grote variëteit van ‘Adon Olams’.
Adon Olam Medley Stephen Glass:
Op 24 april 2024 wordt het muzikale eerbetoon aan Hans Bloemendal uitgezonden op NPO2 in een concertregistratie van producent – regisseur Lex Bolle.
In deze serie van Jules van Hessen verschenen eerder in De Vrijdagavond
Sjier Hama’alot in het arrangement van Bob Zimmerman
Avinoe Malkenoe een smeekbede om nooit te vergeten
Henrik Goldschmidt, hoboïst en mensch
cover: koor en chazzans Chaim David Berson en Sacha van Ravenswade in het Eerbetoon aan Hans Bloemendal, 4 februari 2024, still uit de concertregistratie van Lex Bolle
Geef als eerste een reactie