Mirjam Reijnen overleefde de pogrom van 7 pogrom met haar man Raymond en hun drie kinderen in Nahal Oz, een kibboets op vijfhonderd meter van de grens met Gaza stad. Een maand na de pogrom beschreef ze de angst om met drie jonge kinderen 17 uur door te brengen in hun schuilkamer: De Dapperste kinderen van de wereld. Drie maanden later vertelde Mirjam over hun leven als je wereld is ingestort: Na de pogrom, vakantie, verjaardag en nachtmerries. In deze nieuwe bijdrage vraagt ze zich af of het gezin ooit kan terugkeren naar Nahal Oz.
Is terugkeer mogelijk?
Het is zover, op 1 maart kunnen de meeste mensen terugkeren naar het zuiden van Israël. Ook de mensen die dichter dan vier kilometer van de grens wonen mogen terug. Het leger acht het veilig genoeg. Ik vraag me af waar ze dit in vredesnaam op baseren, aangezien ze nog steeds niet weten hoe de pogrom van 7 oktober heeft kunnen gebeuren.
Of misschien weten ze het allang, maar zijn de bevindingen te schokkend om met ons te delen. Nee eerst moet iedereen naar huis. Er worden bonussen uitgedeeld, mijns inziens maar een kruimel, aan iedereen die teruggaat. Hoe eerder je besluit terug te gaan hoe hoger de bonus. Tegelijkertijd verlaagt de overheid de vergoedingen voor de mensen die zelf weg zijn gegaan met veertig procent wat feitelijk inhoudt dat je zelf dus moet gaan betalen voor je veilige stek.
Gesloten militair terrein
Veel mensen voelen zich hierdoor gedwongen terug te gaan. Voor ons geldt dit allemaal gelukkig nog niet omdat Nahal Oz gesloten militair terrein is. Je kunt er alleen komen met expliciete toestemming van het leger. Raymond heeft die toestemming gekregen.
Hij wilde nooit meer teruggaan naar die plek, vond een nieuwe baan in het noorden van Israël. En hoewel de werktijden te wensen overlieten was het een goed begin met een redelijk salaris en auto van de zaak. Maar hij voelde het niet, of hij voelde het juist wel: Het gemis naar de boerderij waar hij de afgelopen vijfenhalf jaar zo hard werkte. Naar de koeien die hem herkende aan zijn stem, naar ons huis. De nieuwe baan werd echter opgezegd en hij ging weer terug naar Nahal Oz. Echter, als hij daar wilde werken moest hij daar ook slapen, de afstand vanuit het Noorden is te ver om dagelijks heen en weer te rijden.
Het fruit lag te rotten in de schaal, de geur uit de koelkast was evenmin aangenaam.
De eerste keer dat hij het huis binnenstapte was een enorme schok. Hoewel wij bijna vier maanden daar niet waren geweest, was het niet onbewoond gebleven. Zwerfhonden en -katten hadden dankbaar gebruik gemaakt van hun tijdelijke onderkomen, vogels en muizen ook, misschien wel ratten en ander ongedierte. En alles in huis stond nog zoals we het op 7 oktober hadden achtergelaten.
Het fruit lag te rotten in de schaal op tafel, de geur uit de koelkast was evenmin aangenaam. Op 7 oktober is de film gewoon stopgezet. Erger nog was het feit dat het plafond naar beneden was gekomen en het hele huis verzakt was door de enorme drukgolven van alle explosies.
Het huis is een paar centimeter gezakt en de muren zijn gescheurd. Hoe dit in de toekomst opgelost moet gaan worden is iets waar we nu nog liever niet aan denken. Vrijwilligsters van de stichting Yad L’Ami hebben het huis schoon en bewoonbaar gemaakt. Iets waar Raymond in zijn eentje nooit in geslaagd zou zijn. Vrijwilligers zijn zo enorm belangrijk, zeker nu. Zij maken het allemaal net even iets makkelijker, iets aangenamer.
Helikopters en gevechtsvliegtuigen
Ondertussen krijg ik van Raymond steeds nieuwe filmpjes en foto’s. Helikopters en gevechtsvliegtuigen die overvliegen, enorme explosies en zwarte rookwolken. En het leger acht het veilig voor ons om terug te keren. Ik denk dan alleen maar aan het feit dat op de avond dat het leger zich terugtrok uit het noorden van de Gazastrook die ratten daar de tunnels weer uit kwamen en de alarmen weer loeiden in het zuiden van Israël.
Het is geen plek om nu naar terug te gaan en misschien wordt dat het ook wel nooit. Hoe kun je daar ooit nog met een gevoel van veiligheid wonen? Hoe kun je daar ooit je kinderen alleen naar school sturen of alleen naar de speeltuin laten gaan?
Voorkomen van ‘zwarte zaterdag’
Laatst hadden we als Nahal Oz-gemeenschap een bijeenkomst met iemand van het leger. Hoe het leger denkt een nieuwe ‘zwarte zaterdag’ te voorkomen. Welke volgens Hamas zeker gaat komen en dan niet met duizend terroristen, maar met wel tienduizend. Hamas is niet te vertrouwen, maar deze belofte geloof ik dan weer wel. De plannen van het leger klonken enigszins logisch, acceptabel.
Totdat deze legerofficier een van de plannen uitlegde en daar in één ademhaling achteraan zei “voor als het weer gebeurt.” We waren in shock: voor als wát weer gebeurt?
In één keer werd weer duidelijk: wij de burgers van Otef Aza (de nederzettingen op maximaal zeven kilometer afstand van de grens met Gaza) worden gewoon niet serieus genomen. Dit is echter niets nieuws, al jaren voelen we ons de tweederangsburgers van Israël.
Raketbereik vanuit Gaza. De eerste zeven kilometer wordt de Otef Aza zone genoemd, ofwel de Gaza enveloppe. Bron Wikipedia
Nog steeds komen er berichten binnen over wat er op 7 oktober is gebeurd. Het ene bericht is nog gruwelijker dan het andere.
Wij vertegenwoordigen maar een klein deel van de Israëlische bevolking, zo’n 75.000 mensen. Jarenlang werden de raketaanvallen vanuit Gaza op Otef Aza gedoogd. De vergeldingsacties van Israël waren maar summier. Totdat de alarmsirenes afgingen in Tel Aviv, dan was de rode lijn overschreden en ging Israël er hard tegen in. Maar dat was niet vaak genoeg om de dreiging van Hamas serieus te neutraliseren met als gevolg de massaslachting van 7 oktober.
Hoe heeft dit kunnen gebeuren?
Nog steeds komen er berichten binnen over wat er op 7 oktober is gebeurd. Het ene bericht is nog gruwelijker dan het andere. Boosheid, verdriet en onbegrip, hoe heeft dit kunnen gebeuren. Zijn al deze verschrikkelijke berichten dan niet genoeg voor Israël om voor eens en voor altijd een eind te maken aan Hamas. Maar dan denk ik aan de meer dan honderddertig gegijzelde die zich nog steeds ergens in het tunnelstelsel van meer dan vijfhonderd kilometer in Gaza bevinden, is het heel moeilijk om ze te vinden. Ik begrijp dus dat mijn simpele verzoek niet zo eenvoudig is in te willigen.
Aya en Ariëlla
Dochter Ariëlla ging laatst een nachtje logeren bij haar vriendin, gelukkig doet ze dat ook weer. Al ligt het er wel aan bij wie, maar dit is haar allerbeste vriendin. Wat ik zo grappig vind, is dat toen wij nog in Nederland woonden en Ariëlla begon te praten zij heel veel moeite had met de naam van haar broer. Ze kon Samuel een lange tijd niet uitspreken. Hij werd door haar Aya genoemd en laat dat nu juist de naam zijn van haar beste vriendin.
Na 4,5 maanden omhelsden de meisjes elkaar voor het eerst. Het was aandoenlijk om te zien, twee meiden van acht jaar die weten dat hun leven nooit meer hetzelfde zal zijn.
Aya woonde in Mefalsim, een kibboets tien minuten bij ons vandaan en zijn geëvacueerd naar Herzliya. Ze zitten in een hotel resort met 5 sterren, aan het strand, een fantastische plek. Ze denken er niet aan om terug te gaan, ook niet voor de bonus.
Ze hebben dezelfde vragen als wij, maar dan vanuit dit prachtige resort… Ik voel heel even een tintelingen van jaloezie. Uit de gesprekken die we voeren komt naar voren dat de middelbare school kinderen iedere ochtend anderhalf uur onderweg zijn. Ze staan iedere dag in de file op weg naar school in Tel Aviv. Als ik vraag waarom ze niet in Herzliya naar school gaan antwoordt de oudste dochter met een scheef lachje: “In Herzliya zitten ze niet te wachten op een groep getraumatiseerde jongeren.”
Welkom
Ik kijk naar buiten, over het resort de verte in. Auto’s rijden voorbij met stickers achterop, in het Hebreeuws “samen zullen we winnen”. Samen, dit geldt alleen niet voor de middelbare scholen in Herzliya. En ik ben blij dat wij in een kibboets in het noorden zitten, waar we een kamer met zijn vijven moeten delen. Maar waar we welkom zijn en worden omarmd samen met de getraumatiseerde jongeren van Nahal Oz.
Nahal Oz voor de pogrom, film met Mirjam en Raymond Reijnen gemaakt in mei 2023 door Israël in Focus • aflevering 3: Leven onder dreiging, voor Christenen voor Israël.
cover: screenshot uit Israël in Focus deel 3
Dank je wel voor het delen van jullie verhaal. Veel sterkte en wijsheid voor de toekomst.
Mirjam, wat een eerlijk inkijkje geef je ons. Zo waardevol om jou perspectieven te horen. Ik hoop dat jij en Raymond ( zag zijn interview met Smadar Morag recentelijk) de puf houden om dit te blijven doen. Heel veel kracht en hopelijk ook echte ontspanning voor de nabije toekomst.