De redactie heeft mij gevraagd om over Israël te schrijven. Deze keer wil ik een uitzondering maken, want afgelopen week was de laatste sjoeldienst in het Joods Cultureel Centrum in Buitenveldert.
Vijftig jaar was er (bijna iedere dag) minjan. Het is spijtig dat aan de sluiting niet veel aandacht is besteed.
Samen met mijn broer en vader gingen we daar van jongs af aan naartoe, en eigenlijk zijn mijn herinneringen alleen maar mooi en warm.
Echte eenheidssjoel
De ‘Buitenveldertsjoel’ was op zijn top een echte eenheidssjoel, alles kwam daar. Mensen die iedere dag kwamen of iedere sjabbat of alleen op jom tov, zelfs mensen die alleen op Rosj Hasjana en Jom kipoer kwamen.
De eerste dertig jaar was het over het algemeen een warme sjoel en ja, er waren er wel eens relletjes, maar als pubers vonden we dat prachtig.
De laatste twintig jaar kwam de klad in. De sjoel werd steeds minder populair en men vond het wel goed. De diversiteit werd steeds kleiner.
De tegenstellingen werden groter en dan krijg je (logisch gevolg) dat men iets anders gaat zoeken en met succes.
Interieur sjoel Buitenveldert
Beth Hamidrasj en Kehal Chassidim
De Beth Hamidrasj (lernhuis) voorziet in een grote vraag en heeft iedere dag per tefille twee diensten.
Amos (Amsterdam Modern Orthodoxe Sjoel) is zoals bekend een groot succes en is binnen no time de grootste sjoel van Nederland geworden.
De laatste parel is Kehal Chassidiem een minje voor jong getrouwde stellen.
Wat opvalt is dat geen van die sjoels een eenheidsstempel hebben, ieder heeft een doelgroep, is dat erg? Ik denk het niet. Iedereen wil zijn manier van jodendom beleven.
Alleen maar winst
Is het erg dat er geen vraag meer is naar de Buitenveldertsjoel? Nee, het heeft een goed doel gediend. En de som van de bezoekers van deze sjoels (inclusief het Beth Shalom minje) is vele malen groter dan in de oorspronkelijke sjoel bijeenkwam. Dus alleen maar winst.
Maar voor boomers zoals ik en mijn broer is het best wel een beetje weemoedig en er had best wat meer aandacht aan besteed mogen worden.
Van de redactie: achtergrond sjoel Buitenveldert
Sjoel Buitenveldert was gevestigd in het JCC, het Joods Cultureel Centrum van Amsterdam, gebouw van de NIHS (Nederlands Israëlitische Hoofdsynagoge), ofwel de orthodoxe gemeenschap van regio Amsterdam.
Het JCC introduceert het gebouw op hun website als volgt:
Wat is de overeenkomst tussen poptempel Paradiso en sjoel Buitenveldert? Wij zijn beide gebruikers van panden waar de Vrije Gemeente ooit uit vertrok.
Paradiso Amsterdam, foto Wikimedia Commens.
Geschiedenis
Het gebouw is ontworpen door Gerrit Rietveld voor de Vrije Gemeente, een vrijzinnige afsplitsing van de Nederlands Hervormde Kerk. De Vrije Gemeente verhuisde in 1965 vanuit haar grote gebouw aan de Weteringschans nabij het Leidseplein naar Buitenveldert. Dat gebouw werd overgenomen door een stichting die de bekendste Amsterdamse club er in vestigde: Paradiso.
De Vrije Gemeente lukt het niet om haar nieuwe gebouw in de Van der Boechorststraat vol te krijgen en deed het gebouw drie jaar later in 1968 over aan de Joodse Gemeente Amsterdam. De NIHS gebruikt het gebouw tot op heden voor haar zalen van samenkomst, haar kantoren en de synagoge.
In 2018 is het complex op verzoek van Heemschut aangewezen als gemeentelijke monument.
Binnenkort verschijnt de Nieuwsbrief van de NIHS waarin het vertrek van de NIHS (gepland op 1 mei 2024) uit dit gebouw wordt aangekondigd.
cover: interieur met bima van sjoel Buitenveldert
Mooi stuk geschiedenis beschreven zo. Is LJG Amsterdam niet de grootste sjoel gemeenschap? Eenheidstempel term kan ik alleen niet plaatsen. Het is toch voor een deel van NL jodendom. Eenheid is er niet als het gaat om positie van de vrouw die in andere sjoel gemeenschappen anders is of erkenning van een beth din van een andere sjoelstroming. Eenheid binnen NIHS wellicht?
Wat vreselijk jammer dat het gaat sluiten daar. Het was een soort honk waar ik mij altijd veilig voelde en welkom en beschermd.
Jammer!!!