…en een man worstelde met hem (Ja’akov)… (Beresjiet 32:24); …want ik heb uw aangezicht (van Esaw) gezien alsof ik (Ja’akov) het aangezicht van god zag… (Beresjiet 33:10)
Deze week lezen we Wajisjlach. We lezen hoe Ja’akov worstelt in de nacht met een man, later een engel, die mogelijk de geest van Esaw vertegenwoordigt. Hij worstelde in de duisternis tot het dag werd. In de voorbereiding las ik verschillende interpretaties over met wíe Ja’akov worstelde.
Worsteling in donkere momenten is iets wat ik als psychotherapeut dagelijks bespreek in de spreekkamer. Worsteling geeft pijn, emoties, schaamte en kost energie. Intrapersoonlijke worstelingen en interpersoonlijke worstelingen. En recent ook macro-persoonlijke worstelingen, en wel op maatschappelijk niveau. De worsteling van de mens, in zichzelf, met elkaar en in de samenleving zie ik al schrijvend als beeld voor me, net als de worsteling van Ja’akov.
Als psychotherapeut werk ik momenteel met jonge ouders en hun baby’s en peuters. Deze komen samen wekelijks naar therapie in de hoop hun onderlinge relatie te verbeteren om intergenerationele patronen te doorbreken.
Ik hoor ouders vertellen over de worstelingen in hun eigen jeugd, bijvoorbeeld te weinig aandacht vanuit hun ouders voor emoties, of over de angsten van hun ouders die zij nu geïnternaliseerd hebben.
Ik hoor jonge ouders beschrijven dat ze worstelen met het ouderschap. Ze willen meer aandacht voor de emoties van hun kinderen, ze willen het anders doen dan hun eigen ouders. Maar hoe het anders te doen voelt als een worsteling.
Jonge kinderen hebben nog steeds structuur en kaders nodig. Hoe kan je duidelijk zijn naar je kind zonder hun emoties te negeren? Hoe kan je duidelijk zijn zonder boosheid of straf? Het aller moeilijkste is iets anders te doen dan jouw eigen ouders, iets doen dat je nooit voor je hebt gezien. Ik heb dagelijks bewondering voor ouders die ondanks hun eigen somberheid of angsten, hun eigen rugzak, toch proberen hun kinderen iets te geven wat ze niet hebben gehad.
Van binnen worstelen veel volwassen, dat noemen we intrapersoonlijk. Burn-outs en psychische klachten nemen toe in Nederland onder volwassenen. Wat de ander zegt en doet kan er zo bepalend voor zijn of een volwassene voelt of ze het goed doen. Hoe ben ik een goede partner, werknemer, ouder, maar zorg ik tegelijk ook voor mezelf?
Hoe maak ik iedereen tevreden? Is het erg als anderen vinden dat ik het niet goed doe, hoe leer ik zelf te voelen dat ik het goed doe? Gaat het om wat ik heb, wat ik doe, of hoe ik me voel? Deze balans zoeken is voor veel mensen een voelbare worsteling.
Recent zijn er worstelingen op macro-persoonlijk niveau, in onze wereld. De afschuwelijke gijzelingen door Hamas in Israël, daar worstelen velen van ons mee. Ik worstel zelf ook. Hoe is het mogelijk dat kinderen, vrouwen, ouderen, kwetsbare onschuldigen mensen ontvoerd zijn alleen omdat ze joods zijn?
Hoe is het mogelijk dat jongvolwassenen nu in het leger Israël moeten verdedigen in plaats van zich bezig kunnen houden met hun eigen worstelingen, studeren, verliefd worden, jong zijn? Ik worstel op heel veel niveaus met een enorm verdrietig gevoel over wat er op 7 oktober en sindsdien is gebeurd.
Ik worstel dagelijks met het idee van toenemende antisemitisme in Nederland. Hoe leg ik aan mijn dochter van zeven en zoon van vijf uit dat er mensen zijn die jodendom niet alleen maar mooi, uniek en interessant vinden, zoals zij? Hoe beantwoord ik ze als ze vragen waarom er marechaussee staan voor sjoel als ik ze naar Talmoed Tora breng? Hoe behoud ik mijn eigen openheid en oprechte nieuwsgierigheid naar andere culturen en geloven, die mij veel heeft gebracht?
De intense worsteling van Ja’akov gaat door tot de dag zich aandient. Er komt daglicht, zonnestralen. Ja’akov vraagt om een zegen van zijn tegenpartij (de engel, God of man). De strijd verandert, het beëindigt, het levert een zegen op. Ja’akov heeft de overhand gekregen na deze worsteling in de nacht. Zijn identiteit verandert, hij krijgt een nieuwe naam, een hernieuwde toekomstperspectief.
Door de worsteling is er iets verschoven. Misschien is dat iets waar ik, en anderen die worstelen in de donkerte ook op mogen hopen.
Sjabbat sjalom
mooi verhaal Lisa! dank