Films die ertoe doen

Op het International Documentary Filmfestival Amsterdam (IDFA) is dit jaar geen enkele recente film van een Israëlische maker te zien. De keuze uit het aanbod wordt uiteraard al enkele maanden van tevoren gemaakt. Opvallend genoeg zijn er wel twee films van Palestijnse makers die ieder met behulp van homevideo’s over het leven van Palestijnen in Israël of op de Westbank vertellen. 

Een keuze uit het aanbod van IDFA dat in Amsterdam wordt gehouden van 8 tot 19 november.

Three promises

Ten tijde van de Tweede Intifada (2000-2005) op de Westelijke Jordaanoever legt de Palestijnse Suha, moeder van de regisseur, haar gezinsleven vast in homevideo’s. Nachtelijke bezoekjes aan de ondergrondse kelder en de angst van haar twee jonge kinderen voor de beschietingen zijn regelmatig terugkerende elementen. In 2017 ontdekt een van haar kinderen, Yousef, de regisseur van deze documentaire, de video’s. Samen met zijn moeder onderzoekt hij waarom zij het gezinsleven in oorlogstijd filmde, waarom ze vaak wachtte met vluchten; waarom verbrak Suha haar belofte aan God om te zullen vertrekken?
Tickets en tijden Three Promises

Bye Bye Tiberias

De Frans-Palestijnse Lina Soualem regiseerde Bye Bye Tiberias. Zij is de dochter van de internationaal bekende filmactrice Hiam Abbass. Zij verliet in de tachtiger jaren het Palestijnse dorp Deir Hanna in Galilea en vertrok naar Parijs. 

Homevideo’s

Haar grootmoeder, moeder en zeven zusters bleven achter in hun dorp in de buurt van Tiberias. Ondanks haar drukke stadse leven keerde Abbass elke zomer terug naar haar geboortegrond samen met haar dochter Lina Soualem die in Parijs was geboren. Omdat de homevideo’s van de bezoekjes van Abbass aan haar familie de verhaallijn bepalen blijft het ondanks het gebruik van historische archiefbeelden een wat oppervlakkige film. 

Lina heeft duidelijk geprobeerd de historische context buiten beschouwing te laten, terwijl je je als kijker telkens afvraagt hoe de familie de Intifada of de Jom Kipoeroorlog beleefden. Dat was zeker in het licht van de huidige gebeurtenissen in Israël een interessante aanvulling geweest.
Bye Bye Tiberias tijden en tickets

Arna’s kinderen

De Joodse Arna Mer trouwde in de jaren vijftig met een Palestijnse Arabier die ze had ontmoet in de communistische partij. Op de Westelijke Jordaanoever begon zij met haar zoon Juliano, een prominent acteur, een theatergroep voor kinderen uit het vluchtelingenkamp Jenin, om ze te helpen uiting te geven aan hun dagelijkse frustraties van woede, verbittering en angst. 

Heen en weer gaand in de tijd, vertelt Arna’s Children het verhaal van deze theaterkinderen. Juliano leerde hen tussen 1989 en 1996 theatermaken, en in deze film keert hij terug naar de ruïnes van het vluchtelingenkamp om te zien hoe het hen vergaan is: Yussef heeft in 2001 een zelfmoordaanslag gepleegd, Ashraf is omgekomen in de strijd om Jenin en Alla leidt een verzetsgroep. Juliano probeert de keuzes van de kinderen te begrijpen van wie hij hield. In 2011 werd Juliano Mer-Khamis zelf vermoord (door wie is niet opgehelderd) voor het theater dat hij oprichtte in Jenin. 
Arna’s Children tickets en tijden

Occupied City

De documentaire Occupied City van de in Nederland wonende Engelse filmregisseur Steve McQueen is geïnspireerd op het naslagwerk Atlas van een bezette stad – Amsterdam 1940-1945 (2019) van Bianca Stigter. 

Urenlang gaat de film van deur tot deur in hedendaags Amsterdam terwijl de beheerste voice-over van Carice van Houten per adres beschrijft wat er gebeurde tijdens de Tweede Wereldoorlog. Zonder archiefmateriaal of interviews, maar met tijd en aandacht voor individuele verhalen van verzet, verraad, moed en wegkijken, bouwt de film een beeld van een gelaagde samenleving die tot in het heden doorwerkt.
Occupied City tickets en tijden

The Klezmer project

De Argentijnse bruiloftfilmer Leandro Koch is niet geïnteresseerd in zijn Joodse achtergrond, totdat hij verliefd wordt op klarinettist Paloma Schachmann. Zij is gespecialiseerd in de traditionele Jiddische bruiloftsmuziek van Oost-Europa, de klezmer. Samen besluiten ze voor een documentaire de laatste Europese beoefenaars van het genre te gaan zoeken. 

Ondertussen legt muziekhistoricus Rob Cohen uit waarom de taal van de klezmer, het Jiddisch, het na de Tweede Wereldoorlog moest afleggen tegen het Hebreeuws, de taal van de zionisten. Zo wordt The Klezmer Project ook een requiem voor een verwaarloosde taal.

The Klezmer project is uitverkocht

^{cover: still uit Klezmer Project, dank aan idfa}