Itamar Ben-Gvir, de omstreden messiaans-zionistische minister voor nationale veiligheid, deed op premier Netanyahu een beroep een minister in het oorlogskabinet op te nemen die geen ‘onderdeel uitmaakte van Israëls falen tegen Hamas.’
Doelde hij op zichzelf? Netanyahu heeft Ben-Gvir wegens zijn extremistische opvattingen buiten het oorlogskabinet gehouden.
Toch heeft Ben-Gvir een punt dat Israël zich om tactische en ideologische redenen heeft verkeken op de gevaarlijke ideologie van Hamas.
Likoed tolereerde Hamas
De nationalistische Likoedpartij heeft in de tachtiger jaren van vorige eeuw de oprichting van Hamas in Gaza aangemoedigd en getolereerd als tegenwicht voor de PLO van Yasser Arafat.
Verdeel-en-heers was en bleef het idee tot 7 oktober 2023.
Het uitgangspunt van Likoed was dat verdeeldheid tussen Hamas in Gaza en de PLO op de Westelijke oever van de Jordaan de stichting van een Palestijnse staat in de weg zou staan. Netanyahu heeft het vaak gezegd ‘er is geen Palestijnse partner,’ doelend op de ideologische tegenstelling tussen Hamas en Fatah, de dominerende Palestijnse partij in de PLO.
Ontstaan Hamas
In de rol van correspondent van de NRC was ik getuige van het ontstaan van Hamas in Gaza. Moshe Arens, de Likoed minister van Defensie van 1983-1984, staat aan de bron van deze ‘heers-en-verdeel’ strategie. Dit werd ontwikkeld ten tijde van de door Fatah uitgevoerde terroristische aanslagen tegen 17 bloeiende nederzettingen in het zuidelijke deel van Gaza.
De in een rolstoel zittende islamitische geestelijke leider Sjeik Ahmed Yassin kreeg van minister Arens toestemming om rond moskeeën in Gaza een sociaal netwerk op te zetten. Dienstverlening aan behoeftigen en armen in Gaza. De Israëlische veiligheidsdiensten hebben niet in de gaten gehad dat Ahmed Yassin koos voor verzet tegen de Israelische nederzettingenpolitiek in Gaza.
Eerste Hamas aanslagen in Gaza
De ogen in Israël gingen pas open toen de eerste Hamas aanslagen in Gaza plaatsvonden. Hoewel Hamas en Fatah ideologisch van elkaar verschillen over een oplossing van het Israëlisch-Palestijns conflict, vochten beide organisaties tegen de Israelische bezettingsmacht in Gaza.
Terwijl Yasser Arafat in het Oslo-akkoord van 1993 een grote stap zette in de richting van erkenning van Israël binnen de grenzen van voor 1967, kon Ahmed Yassin zich om islamitische redenen niet verzoenen met het bestaan van een Joodse staat in het islamitische Midden-Oosten. Voor hem was de handtekening van Arafat met Rabin onder het Oslo-akkoord verraad van de Palestijnse zaak.
Interview met Ahmed Yassin
Ik heb Ahmed Yassin geïnterviewd in het vluchtelingenkamp Jabalia voordat hij in 2004 door Israël werd vermoord.
Vrede met Israël sloot hij om religieuze redenen uit, maar ‘er kan wel een bestand met Israël worden gesloten dat van kracht kan blijven tot de bevrijding van Palestina.’
Ontruiming Gaza
Premier Ariel Sharon besloot in 2005 onder druk van het Palestijnse verzet de Gazastrook volledig te ontruimen, inclusief de ontmanteling van de 17 nederzettingen en het terughalen van tegen de tienduizend kolonisten.
Sharon ging ervan uit dat het machtsvacuüm in Gaza door Arafat zou worden opgevuld. Een vacuüm dat was ontstaan door het Oslo-akkoord met Palestijns zelfbestuur in Ramallah onder Yasser Arafat.
Een jaar later echter, in 2006, won Hamas de verkiezingen in Gaza. Het Palestijnse zelfbestuur werd met bloedig geweld door Hamas uit Gaza verdreven.
Netanyahu deed als premier nooit een serieuze poging Hamas te vernietigen
Netanyahu is van 1996-1999 en van 2009 tot nu premier geweest van rechtse regeringen.
In die rol heeft hij zelfs bij grote militaire invallen in Gaza na raketbeschietingen door Hamas vanuit Gaza nooit een serieuze poging gedaan Hamas te vernietigen.
Hij bleef trouw aan de ‘verdeel-en-heersdoctrine’ om de stichting van een Palestijnse staat op Judea en Samaria, de westelijke oever van de Jordaan te voorkomen.
Ben-Gvir legde vinger op de zere plek
De Palestijnse eenheid zou politieke en diplomatie kracht geven aan het Palestijnse streven naar een onafhankelijke Palestijnse staat. Vanuit die conceptie, waar Itamar Ben-Gvir in zijn brief aan Netanyahu de vinger op legde, heeft Netanyahu Hamas in leven gehouden.
Netanyahu stond toe dat Qatar honderden miljoenen dollars in de wederopbouw van Gaza pompte na een grote Israelische inval in Gaza in 2008 waarbij grote schade werd toegebracht aan de infrastructuur.
Met dollars uit de schatkist van Qatar werden grote hoeveelheden materiaal geïmporteerd die zijn gebruikt voor de bouw van kilometers lange Hamastunnels. Ook stond Netanyahu toe dat dagelijks duizenden Palestijnse arbeiders werk vonden in de Israelische bouw en landbouw.
Hoe Netanyahu van Gaza een halve staat maakte
De analist Adam Raza schreef op 20 oktober in Haaretz:
‘Gedurende tien jaar heeft Netanyahu de hand gehad in de groeiende militaire en politieke macht van Hamas. Het is Netanyahu die van de terroristische organisatie met weinig middelen een soort halve staat heeft gemaakt.’
Omsingeling Gaza met hoge muur
Het is voor Israël een tragische paradox dat Netanyahu met enorme investeringen in de bouw van een veiligheidsmuur boven en in de grond Gaza heeft omsingeld.
Deze omsingeling diende twee doelen: voorkomen dat Hamas Israël kan aanvallen en daarmee Israël vrijwaart van het lanceren van een grote militaire operatie tegen Hamas. Er zou een de facto bestand ontstaan tussen Israël en Hamas.
Onderhandelingen tussen Israël en Hamas?
Drie jaar geleden meende ik inzicht in deze ontwikkeling te hebben. In een opiniestuk in NRC Handelsblad opperde ik de gedachte dat de tijd misschien rijp was voor onderhandelingen tussen Israël en Hamas.
Misschien leefde die gedachte ook bij de verschillende veiligheidsdiensten die op 7 oktober volledig werden verrast door de wrede Hamasoverval op het zuiden van Israël. Hamas kwam uit zijn hol toen Israël ‘sliep.’
Nieuw hoofdstuk in het Israëlisch-Palestijns conflict
De ‘verdeel-en-heersconceptie’ van Netanyahuv stortte in en een nieuw hoofdstuk in het Israëlisch-Palestijns conflict is geopend zonder te kunnen voorspellen hoe dit hoofdstuk zal worden afgesloten.
Geef als eerste een reactie