De aarde was woest en chaotisch, er was duisternis…
G’d zei: ‘Laat er licht zijn,’ en er was licht.
G’d zag dat het licht goed was, en Hij scheidde het licht van de duisternis
Natuurlijk zijn de lezers de afgelopen dagen beziggeweest met de gruwelijke berichten uit Israël. De vraag ‘waarom?’ zal ongetwijfeld bij velen zijn opgekomen. Een goede vraag. Niet op alle goede vragen hebben wij goede antwoorden. Misschien is een bekend gezegde, voor het eerst geciteerd door de middeleeuwse Joodse filosoof Rabbi Josef Albo op zijn plaats: “Als ik Hem kende, zou ik Hem zijn.”
Schepping, openbaring en verlossing
Ik kijk ook naar Rabbi Albo voor een ander inzicht. Op een gegeven moment, wanneer zoveel berichten en informatie op ons pad komen, is het moeilijk om het kaf van het koren te scheiden – hoofdzaak van bijzaak, welke informatie is belangrijk voor mij en welke niet?
Om niet te spreken over de vraag – wat is feit en wat is fake?! Maimonides heeft in zijn bekende dertien kernpunten de hoofdzaak van het Joodse geloof samengevat. Rabbi Josef Albo, in zijn Sefer Ha’ikrim, heeft het nog beknopter gemaakt met drie hoofdzaken: schepping, openbaring en verlossing.
Geheimen van de schepping
De Tora leert ons dat de wereld bewust is geschapen, met een doel. Wij zijn geen ‘ongelukje’. ‘Er is over nagedacht’ zoals wij in Nederland gewend zijn om te zeggen. Dat is punt één. Verder leren wij dat hoewel de geheimen van de schepping nooit doordrongen kunnen worden, G’d toch heeft gekozen om Zich aan ons bekend te maken. Hij heeft Zich laten zien en van Zich laten horen. Wij vinden het terug in de woorden van Tora. Wanneer wij ons ertoe zetten om die kennis toe te passen in de schepping dan bewerkstelligen wij het derde punt, namelijk het realiseren van verlossing.
Uitzoomen
Wanneer wij uitzoomen van het dagelijkse nieuws en een blik werpen op het verloop van de geschiedenis, zullen wij zien dat rampspoed en ellende nooit ver weg waren. Vanaf de eerste dag van het menselijke bestaan ging het niet zoals gepland. De eerste mensen dachten voor altijd in het paradijs te verblijven, maar werden overvallen door het kwaad van de slang en werden verdreven. Door een ruzie tussen de eerste broeders werd een kwart van de mensheid omgebracht!
Een instinctieve reactie is om te zeggen “wij geven op!” Waar vindt men inspiratie en motivatie om zich in te zetten voor wederopbouw als je zo abrupt weggerukt ben van je plaats? Wat moeten ouders doen wanneer hun enige zoon degene is die zijn broer heeft vermoord? ‘Logisch gezien’ zou men moeten concluderen dat het hopeloos is.
Partners in de Schepping
Dit is geen Joodse Weltanschauung. Het scheppingsverhaal, waarmee de Tora begint, leert ons dat wij in het evenbeeld van G’d geschapen zijn en dat wij ook partners in de Schepping zijn. Hoewel de schepping moeilijk, moeizaam en vol tegenslagen verloopt, wordt van ons verwacht om onvermoeid door te gaan. In plaats van zich te vragen ‘waarom?’ dient men zich ‘waarvoor?’ vragen. Welke taak is hier voor mij weggelegd?
Hoe kan ik hier meer van G’ds openbaring zichtbaar maken? Hoe breng ik hier licht en hoe laat ik het zien? Volg de stappen van de Schepper en je zult zien dat de inspanning vruchten afwerpt.
Het volk van Jakob is in grote nood
Jeremiah (30;7) zegt:
ועת צרה היא ליעקב וממנה יושע
Het volk van Jakob is in grote nood, maar het wordt gered.
Tsara (nood) betekent ook tsohar (venster)
De Ba’al Sjem Tov leert ons dat niet alleen zal er uiteindelijk een redding komen, maar dat de redding vanuit de nood zelf zal ontstaan. Dezelfde letters die het woord צרה tsara (nood) samenstellen, vormen ook צהר tsohar – dat venster betekent.
Met andere woorden, nood opent een venster in onze diepste krachten, waardoor we toegang krijgen tot sluimerende mogelijkheden en diepere reservoirs van energie en inzicht die anders misschien ongerealiseerd bleven.
Leren met Rasji
Tot slot is het onmogelijk om deze week de parasja met Rasji (Frankrijk, 1040 – 1105) te hebben geleerd en niet getroffen te zijn door het eerste commentaar dat hij geeft op het eerste vers:
De Tora is toch een wetboek, waarom begint het dan met het scheppingsverhaal en niet met de wetten? Zijn antwoord: dat er een dag zou komen dat mensen het Joodse volk zouden beschuldigen van het onrechtmatig stelen van het Heilige Land van anderen.
Daarom vertelt de Tora dat G’d de schepper en meester van de wereld is en dat Hij ervoor koos om het Heilige Land aan het Joodse volk te schenken en dat alle beweringen van het tegendeel geen basis in de werkelijkheid hebben.
Geef als eerste een reactie