Zaterdag 30 september reikte Frits Spits in het radioprogramma De Taalstaat aan Ewoud Sanders de Taalboekenprijs 2023 uit voor zijn boek ‘Het n-woord’.
“Een gedegen historische zoektocht en een heel zorgvuldig gebruik van het omstreden n-woord”, zo omschreef Frits Spits het winnende boek.
Deze prijs wordt jaarlijks uitgereikt ‘aan het beste Vlaamse of Nederlandse taalboek – een boek dat bedoeld is voor een breed publiek, en dat oorspronkelijk, goed geschreven en taalkundig relevant is’.
Het n-woord. De geschiedenis van een beladen begrip gaat over de historie van het woord ‘neger’ in het Nederlands, van de zestiende eeuw tot nu. Het laat zien hoe de ontwikkeling van dat woord een spiegel is van de samenleving.
Ewoud Sanders schreef in De Vrijdagavond of woorden uit het verleden die we nu als beledigend ervaren zoals ‘woekerjood’ moeten worden geschrapt uit woordenboeken.
“Pas op met schrappen uit woordenboeken en bronteksten”, is de conclusie van Sanders, “want dan gaat veel historische informatie verloren”. Overigens zal hijzelf woorden vol vooroordelen niet gebruiken, zoals hij toelichtte in De Vrijdagavond: Woorden als woekerjood en het n-woord schrappen of juist niet?
Sanders: “Dat steeds meer mensen het n-woord als beledigend en kwetsend ervaren, is een goede reden om het niet te gebruiken. Maar het verbieden is een ander verhaal. Veel nuttiger lijkt mij om de beladen geschiedenis achter dit woord, een geschiedenis die bol staat van witte superioriteitswaan, zo helder mogelijk voor het voetlicht te brengen.”
De Taalboekenprijs is in 2019 in het leven geroepen door Onze Taal in samenwerking met de culturele organisatie Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) en dagblad Trouw. De prijs voor Ewoud Sanders is de vijfde keer dat de Taalboekenprijs wordt toegekend.
De jury bestond dit jaar uit:
- Frits van Oostrom – universiteitshoogleraar en bestuurslid van Onze Taal
- Ton den Boon – hoofdredacteur Van Dale
- Peter Debrabandere – hoofdredacteur Neerlandia
- Vibeke Roeper – directeur Genootschap Onze Taal
- Geertje Slangen – taalraadsvrouw bij de VRT en bestuurslid van Onze Taal
Kathleen Ferrier, oud Tweede Kamerlid en specialist op het gebied van ontwikkelingssamenwerking, mensenrechten en diversiteit, schrijft in het voorwoord van het n-woord:
“Onze taal wordt eerlijker als we woorden op de juiste manier gebruiken. Maar dat kost tijd en aandacht. We moeten ons verdiepen in verleden en heden, in zender en ontvanger. Die tijd gunnen we onszelf te weinig binnen een maatschappelijke context waarin een willekeurige gedachte sneller dan ooit een groot publiek kan bereiken, met alle verstrekkende gevolgen van dien. Van harte hoop ik dat velen dit boek zullen lezen, omdat ik zeker weet dat het zal bijdragen aan meer onderling begrip in ons Koninkrijk. Ik ben Ewoud Sanders dankbaar dat hij de moed gehad heeft dit boek te schrijven, juist nu.”
Naast Het n-woord van Ewoud Sanders (uitgeverij Prometheus) stonden op de shortlist:
• Dwaaltaal. Aangenomen onwaarheden van onze tijd van Jurriën Rood. Over de platgeslagen betekenis van dooddoeners (zoals ‘Over smaak valt niet te twisten’) – en over hoe je daar ook anders naar kunt kijken. (Uitgeverij Noordboek)
• Je mag ook niets meer zeggen. Een nieuwe taal voor een nieuwe tijd van Mounir Samuel. Een nieuwe wereld waarin geen plaats is voor ongelijkwaardigheid, uitsluiting en onderdrukking, vraagt ook om een nieuwe taal. Wat is er allemaal nodig om tot die nieuwe taal te komen? (Uitgeverij Nieuw Amsterdam)
• Rozen voor de zwijnen. De minstens 100 spreekwoorden van Bruegel van Ted van Lieshout. Een taalkundige rondleiding langs alle spreekwoorden en gezegden die staan afgebeeld op het schilderij De omgekeerde wereld van Pieter Bruegel de Oude. (Uitgeverij Leopold)
en:
• Supergaaf. De overtuigende taal van Mark Rutte van Robbert Wigt. Een inventarisatie en analyse van de retorische trucs en technieken (met veel voorbeelden) van de zeer debatvaardige Mark Rutte. (Mazirel Pers)
De redactie van De Vrijdagavond feliciteert Ewoud Sanders met deze prestigieuze prijs en wenst hem voor dit nieuwe jaar veel goeds toe en wederom vruchtbaar taalonderzoek.
Cover: beeld uit het besproken boek, met als toelichting: ‘Moriaantje zo zwart als roet’ is gebaseerd op het Duitse prentenboek Struwwelpeter uit 1845 van Heinrich Hoffmann (1809-1894). Bron afbeelding: Een aardig prentenboek met leerzame vertellingen (circa 1860), collectie Geheugen van Nederland.
Geef als eerste een reactie