Terwijl ik tijdens Jom Kipoer in de liberale sjoel in Utrecht rustig naast mijn vrouw zit, breken in het centrum van Tel Aviv rellen uit over de scheiding van mannen en vrouwen tijdens een openbare orthodoxe dienst. Dat is in strijd met een uitspraak van de rechtbank dat het scheiden van mannen en vrouwen in de openbare ruimte is verboden.
Seculaire, liberale Tel Avivers gingen naar het grote Dizengoffplein om te protesteren tegen orthodoxe discriminatie van vrouwen in hun liberale stad waar alles mogelijk is. Er werd geschreeuwd en er was ook wat handgemeen. De orthodoxe gebedsdienst werd dusdanig verstoord dat voortzetting ervan onmogelijk bleek.
Bezinning
Geschokt door deze godsdienstoorlog – de botsing van orthodox en seculier – riep president Herzog op tot bezinning. Desondanks verkondigde de zeer extremistisch orthodoxe Itamar Ben Gvir, minister van nationale veiligheid, deze week een nieuwe gebedsbijeenkomst op Dizengoff te zullen organiseren. Premier Benjamin, in de ban van een mogelijke vredesdoorbraak met Saoedi-Arabië, riep zijn provoceerde minister met succes tot de orde.
Het ernstige incident op Jom Kipoer in het centrum van Tel Aviv kan niet los worden gezien van het massale protest tegen de juridische hervormingen die de regering Netanyahu wil doordrukken.
Liberale Onafhankelijkheidsverklaring
Achter de schermen van deze wekelijks terugkerende manifestatie schuilt in wezen een botsing tussen de Tora en de Liberale Onafhankelijkheidsverklaring van 1948. De orthodoxie is, gedragen door demografische veranderingen, aan de winnende hand. Vertaald in politieke termen wil de orthodoxie dat de Thora de grondwet vervangt als bron voor wetgeving. Dat is de achtergrond van de cultuurstrijd in de Israelische samenleving, dat is ook de achtergrond van het Dizengoff incident.
Verjoodsing
Ervaren tv-commentaren konden hun ogen niet geloven dat volgens een recente opiniepeiling 47 procent van de Israëli’s voor scheiding van mannen en vrouwen bij gebed is.
Ik heb de afgelopen dagen gekeken naar uitzendingen door de Israelische tv van het massagebed bij de Klaagmuur in Jeruzalem. Het viel me op dat er veel mannen tussen de twintig en veertig jaar waren die diep in gebed waren verzonken. Voor mij is het duidelijk: Israël is aan het verjoodsen.
Hebreeuws moedertaal
Seculier zionisme is eigenlijk een contradictie in terminus. Toen in 1897 in Basel werd gekozen de Joodse staat in Palestina te vestigen en niet in Oeganda werd de kiem gelegd voor de ombuiging van seculiere zionisme naar een in de Joodse geschiedenis geworteld zionisme. Sjana haba bejeroeshalaiem, volgend jaar in Jeruzalem, is een emotioneel thema in gebeden.
Drie, vier generaties zijn sedert 1948 in Israël opgegroeid, Hebreeuws is de moedertaal geworden, de sleutel tot de Tora!
Die sleutel is nu via verkiezingen in handen gekomen van een meerderheid. Op scholen, en ook in Tsahal (het leger), is de Tora richtlijn voor inzicht in de lange Joodse geschiedenis en vaderlandsliefde. Je kunt natuurlijk in Israël seculier zijn en blijven, maar je ontsnapt niet aan de Joodse en Israelische geschiedenis.
Identiteitscrisis
Ik denk dat deze ‘realiteit’ een, en niet de enige, verklaring is voor de identiteitscrisis waarin het land is verwikkeld. Het gaat erom of westerse seculiere democratische idealen kunnen worden verzoend met orthodoxe idealen.
cover illustratie Françoise Nick
Geef als eerste een reactie